Læknablaðið - 01.07.2024, Blaðsíða 21

L ÆKNABL AÐIÐ 2024/110 365
Örn var fæddur 20. júní 1934 og lést 16. maí
2024. Hann varð stúdent frá Menntaskól-
anum á Akureyri 1953, lauk læknaprófi frá
Háskóla Íslands 1963. Hann fékk almennt
lækningaleyfi 1965 og varð viðurkenndur
sérfræðingur í heimilislækningum og emb-
ættislækningum 1974. Hann lauk prófi í
lýðheilsufræðum frá Háskólanum í Bristol á
Englandi 1973.
Eftir kandidatsstörf varð hann aðstoðar-
læknir og héraðslæknir í Vestmannaeyjum
1965 til 1974. Örn varð skólayfirlæknir og
sérfræðingur í heilbrigðis- og trygginga-
málaráðuneytinu frá 1974. Hann var for-
stöðumaður Hollustuverndar ríkisins 1982 til
1987. Hann gegndi störfum trúnaðarlæknis
Ríkisendurskoðunar og hann var yfirlæknir
dvalarheimilis Sjálfsbjargar 1980 til 2000. Síðast var hann
trúnaðarlæknir Ríkisspítalanna. Örn var lektor í heim-
ilislækningum við læknadeild Háskóla Íslands, og síðar
stundakennari í siðfræði læknisfræðinnar.
Örn var félagslyndur og gegndi fjölmörgum trúnaðar-
og félagsstörfum tengdum heilbrigðismálum og málefnum
lækna. Íðorðasmíð átti hug hans og hann var í íðorðanefnd
læknafélaganna frá 1977, formaður frá 1984, sem um þær
mundir fékk nafnið Orðanefnd læknafélaganna. Í nefndina
kallaði Örn til starfa ýmsa lækna og var í góðri samvinnu
við Íslenska málstöð og ritstjórann, Magnús Snædal mál-
fræðing, og úr varð Íðorðasafn lækna á árunum 1979 til
1989. Seinna komu líffæraheiti, vefjafræðiheiti og fóstur-
fræðiheiti, og loks var Alþjóðlega tölfræðiflokkun sjúk-
dóma og skyldra heilbrigðisvandamála, 10. endurskoðunin,
þýdd og gefin út á vegum Orðanefndar læknafélaganna
1996.
Arnar mun þó lengst og þakklátast minnst sem ritstjóra
Læknablaðsisns en þar tók hann við ritstjórn 1976 og gegndi
síðan starfi ábyrgðarmanns frá árinu 1979 til 1993. Í fyrstu
voru tveir ritstjórar, annar var yfir fræðilegu efni en Örn
sá um félagslega hlutann í upphafi. Bjarni Þjóðleifsson
tók við fræðilega hlutanum og tókst strax góð samvinna
þeirra á milli. Þeir gerðu vaxandi kröfur um gæði birtra
greina, studdust við íðorðasöfn og drógu lærdóm af
reynslu ritstjórna annarra norrænna læknablaða, sem gef-
in voru út af læknafélögunum í þessum löndum. Einkum
voru Danir teknir til fyrirmyndar, sem leiddi árið 1979
til samstarfs við útgáfufélag danska læknafélagsins um
setningu og prentun Læknablaðsins, og öflun auglýsinga í
blaðið.
Ritrýnisferlar, utan ritstjórnar, voru skipulagðir og
mótuðust með árunum. Vaxandi tölvuvæð-
ing auðveldaði samskiptin við Dani, og
vinnsluferill fræðilegra greina fluttist að
mestu hingað heim þegar fram liðu stund-
ir. Til þess að fréttir af félagsstarfi lækna-
félaganna, sem efstar voru á baugi hverju
sinni, kæmu strax fyrir augu lækna, var
félagslegi hlutinn skilinn frá og gefinn út
í Fréttabréfi lækna, sem framleitt var hér á
landi á árunum 1983 til 1993. Breytingar
urðu á ritstjórn blaðsins 1983 og fjölgað í rit-
stjórn, og fékk Örn menn úr ýmsum grein-
um læknisfræðinnar til samstarfs. Áhersla
var á íslenskar þýðingar allra fræðiorða sem
birtust í Læknablaðinu og taldi Örn að þannig
væru menn trúir stefnunni sem sett var af
Guðmundi Hannessyni, stofnanda og fyrsta
ritstjóra Læknablaðsins. Á tíma Arnar við Læknablaðið
voru ritstjórnarfulltrúar Jóhannes Tómasson og Birna
Þórðardóttir. Haft er eftir Erni að ritstjórn hans á Lækna-
blaðinu hafi notið algjörs trausts eigendanna, Læknafé-
lags Reykjavíkur og Læknafélags Íslands, sem skiptu sér
aldrei af ritstjórn blaðsins.
Örn var kjörinn heiðursfélagi Læknafélags Íslands 1993,
einkum fyrir störf að siðamálum og útgáfumálum. Hann
hlaut heiðursverðlaun Sænska læknafélagsins (Svenska
Läkaresällskapet) 1997 fyrir dyggan stuðning við framgang
læknisfræðilegrar málverndar.
Ég kynntist Erni er ég tók sæti í ritstjórn Læknablaðsins
1987 og stóð okkar góða og nána samvinna til 1993. Við
fyrstu kynni tók Örn manni vinsamlega og föðurlega og
návistir við hann voru þægilegar og átakalausar. Hann
mætti manni jafnan með bros á vör og virtist greinilega
með jafnaðargeð. Hann var fljótur að hugsa og átta sig
á aðstæðum og mönnum, óragur og kvíðalaus. Erni var
iðjusemi í blóð borin og hann var ósérhlífinn við lækn-
is- og hjúkrunarstörf og hvers konar vinnu, nákvæmur
og vandvirkur, og fór ekki í manngreinarálit. Margt vann
hann ólaunað. Hann var sagnamaður og átti gott safn af
hnyttnum sögum og mannlýsingum. Hann kunni vel að
vera með tignum mönnum, en var blíður við alla. Hann
var málamaður, ekki bara á íslensku, hann hafði gott vald
á erlendum tungum, sem var styrkur hans í samskiptum
við fólk af ýmsum uppruna.
Við Álfheiður vottum Áslaugu og nánustu aðstandend-
um samúð okkar.
Vilhjálmur Rafnsson
prófessor emeritus og fyrrum ritstjóri Læknablaðsins
Læknirinn á bak við íðorðasmíðina
og Læknablaðið til áratuga
Minningarorð um Örn Bjarnason, heimilislækni og fyrrum ritstjóra Læknablaðsins
Örn Bjarnason var ritstjóri
Læknablaðsisns. Hann tók við
ritstjórn 1976 og gegndi síðan
starfi ábyrgðarmanns frá
árinu 1979 til 1993. Hann lést
16. maí síðastliðinn.