Læknablaðið - 01.07.2024, Blaðsíða 44

388 L ÆKNABL AÐIÐ 2024/110
Jón Baldursson
bráðalæknir
Ég hóf nám í læknisfræði haustið 1978
og var þá ekki, frekar en gerist og geng-
ur, viss um hvert leiðin kynni að liggja
þegar kæmi að sérhæfingu. Eitt af því
sem hafði kveikt áhuga minn á hlut-
verki læknisins var reynslan af að starfa
í björgunarsveit og sannarlega lang-
aði mig að kunna að bregðast rétt við í
hinum ýmsu tilfellum.
Þær hugrenningar voru þó ekki
bundnar við bráð vandamál og hvergi
voru bráðalækningar þá orðnar að
formlegri sérgrein. Meðal annars hafði
hvarflað að mér að gerast heimilislæknir
eins og afi minn, Stefán Guðnason, hafði
gert tæplega hálfri öld áður en fleira gat
hæglega komið til greina.
Fljótlega tóku örlögin í taumana og
beindu huganum að því sem átti fyrir
mér að liggja. Bráðaþjónusta steig á þess-
um árum gagnleg skref á þroskabraut-
inni hér á landi, bráðamóttökustarfsemi
sjúkrahúsa efldist, þótt hægt færi, og
læknar mönnuðu neyðarbíl á höfuð-
borgarsvæðinu frá og með haustinu 1981.
Erlendis fréttist af góðum árangri
lækna, þar á meðal íslenskra, við bráða-
þjónustu með þyrlum. Á námstímanum
eignaðist maður góðar fyrirmyndir með-
al lækna sem voru lagnir að fást við bráð
tilfellli af ýmsum toga. Mér er kært að
minnast þeirra allra, en á engan er hall-
að þótt ég nefni sérstaklega Ólaf Þ. Jóns-
son, svæfinga- og gjörgæslulækni. Það
var svo Guðjón heitinn Magnússon sem
vakti athygli mína á því haustið 1983 að
í Bandaríkjunum væri emergency medicine
orðin viðurkennd sérgrein. Upp frá því
var ljóst hvert stefnan yrði tekin eftir
kandídatspróf sem ég lauk vorið eftir.
Leiðin til sérfræðináms í bráða-
Hvernig valdirðu sérgrein þína? Hvar lærðir þú og hvaða ráð
viltu gefa ungum læknum?
Komst í gegnum nálaraugað
og til Bandaríkjanna
lækningum vestra lá í gegnum mörg
nálaraugu. Þegar mér hlotnaðist loks
staða námslæknis við bráðalækninga-
deild háskólasjúkrahússins í Cincinnati
í Ohio sumarið 1987, reyndist það hinn
mesti lukkupottur að detta í. Deildin sú
hafði, fyrst allra í heiminum, byrjað að
þjálfa lækna í þessari nýju sérgrein árið
1970 og var þegar hér var komið sögu
orðin ótrúlega öflug. Sérfræðinámið
þar var einstaklega vel skipulagt og til
fyrirmyndar haft um öll Bandaríkin.
Þarna voru bráðalækningar stundaðar
sem fullsköpuð sérgrein undir stöðugri
handleiðslu sérfræðilækna sem allir
voru með viðurkenningu í greininni.
Námsdvölin renndi stoðum undir það
sem hafði heillað mig við þessa sérgrein,
áskorunina að fást við fjölbreytt bráð
tilfelli sem enginn læknir hafði komið
að áður, taka markvissar ákvarðanir og
hefja meðferð án minnstu tafar. Þjónust-
an var skynsamlega afmörkuð eins og
vera ber og bráðalæknum ekki ætlað að
fylgja sjúklingum eftir til lengri tíma.
Góð tækifæri gáfust til að taka þátt í vís-
indarannsóknum, sem ég nýtti mér. Sér-
fræðinámið krafðist gríðarlegrar vinnu
en hún skilaði öruggri kunnáttu og
þekkingu eins og sýndi sig þegar kom að
sérfræðiprófum að náminu loknu. Þrátt
fyrir vinnuálagið var þetta ánægjulegt
og gefandi tímabil, ein af perlunum á
ferlinum.
Leiðin lá beint heim að loknu fjögurra
ára sérfræðinámi. Við tók erilsamt upp-
byggingarstarf á nýrri sérgrein á Ís-
landi. Síðan er liðið á fjórða tug ára sem
einungis hafa gefið tilefni til ánægju yfir
valinu á bráðalækningum sem sérgrein.
Oft var ég spurður hvað ég hyggðist fyr-
S É R G R E I N I N M Í N
ir þegar líða tæki á starfsævina, þessi
vinna væri bara fyrir ungliða í lækna-
stétt.
Til eru ýmsar góðar leiðir til að eld-
ast vel í starfi sem bráðalæknir og um
það mætti rita mun lengra mál. Mín
persónulega vegferð er kannski svolítið
óvenjuleg því á miðjum aldri hafði ég
gripið upp viðbótarsérgrein sem ég sýsla
nú við á lokametrunum í starfi. Síðustu
árin í klínískri vinnu við bráðalækn-
ingar voru mín bestu og frá því borði fór
ég mjög sáttur við 65 ára aldur. Eins og
fleiri kollegar geta vitnað um, er hreint
ágætt að vinna fram eftir aldri við bráða-
lækningar.
„Síðustu árin í klínískri vinnu við
bráðalækningar voru mín bestu og
frá því borði fór ég mjög sáttur
við 65 ára aldur. Eins og fleiri
kollegar geta vitnað um, er hreint
ágætt að vinna fram eftir aldri við
bráðalækningar.“