Börn og menning - 2024, Blaðsíða 15

13
b&m
Um 70% Íslendinganna sögðust nota ensku á sam-
félagsmiðlum, sem var örlítið yfir meðaltali Norður-
landa í heild. Mikill meirihluti ungs fólks á Norður-
löndunum var sammála því að enska nægði sem eina
erlenda tungumálið, en það reyndist mikill munur
milli landa. Svíar eru mest sammála fullyrðingunni,
en Færeyingar eru minnst sammála. Það kemur
kannski á óvart en íslensk ungmenni voru samstíga
frændum sínum í Færeyjum og voru almennt ekki
á því að enska nægði sem eina erlenda tungumálið.
Mikill áhugi á menningarefni
Ljósi punkturinn er að tiltölulega stór hluti, eða um
tveir þriðju hlutar svarenda, hafði notið menning-
arefnis frá hinum norrænu löndunum. Aðalástæð-
urnar sem gefnar voru fyrir því voru skemmtana-
gildi efnisins og/eða áhugavert innihald (Skjold
Frøshaug og Stende, 2021).
Af þessu má sjá að norræn ungmenni leita í menn-
ingarefni vegna áhuga á efninu og vegna skemmt-
anagildisins, en miklu síður vegna tungumálaáhuga.
Það varpar ljósi á mikilvægi þess að bækur frá öllum
norrænu löndunum séu þýddar og gerðar aðgengi-
legar á öllum þjóðtungunum. Það er undirstaðan
sem menningarsamstarf Norðurlanda hvílir á og
ennfremur leiðin til að viðhalda áhuganum á nor-
rænni menningu hjá næstu kynslóðum.
Þegar saga barnabókaþýðinga á Íslandi er skoðuð
kemur einnig skýrt fram hversu mikil og mótandi
áhrif lestur norrænna bóka hefur haft á íslensk börn,
og þannig styrkt upplifun þeirra af því að vera hluti
af norræna menningarsvæðinu.
Astrid Lindgren er mest þýddi rithöfundur Svía
fyrr og síðar.
Sumargjöf handa börnum
Stiklað á stóru í þýðingasögu
Framan af voru íslenskar barnabækur að mestu þýð-
ingar úr erlendum ritum og höfundarnir höfðu oftar
en ekki búið erlendis, einkum í Danmörku, og vildu
færa íslenskum börnum þá uppfræðslu sem börn í
útlöndum hlutu. Fyrsta þýdda barnabókin kemur
út á íslensku árið 1795 undir titlinum Sumargjöf
handa börnum. Guðmundur Jónsson þýddi bókina
úr dönsku en frumtungumálið var þýska (Silja Aðal-
steinsdóttir, 1981).