Skógræktarritið - 15.05.2020, Síða 103

SKÓGRÆKTARRITIÐ 2020 101
en þó unnin úr sömu auðlindum og með
langt kolefnisspor. Að útför lokinni eru
kistan og líkið brennd í einu bálstofu
landsins, bálstofunni í Fossvogi, sem rekin
er af Kirkjugörðum Reykjavíkurprófasts-
dæmis. Bálstofan var gangsett árið 1948
og hefur undanfarið verið í rekstrarvand-
ræðum vegna fjölgunar á bálförum og þörf
á uppfærslu á tækjabúnaði. Bálstofan býr
ekki yfir neinum mengunarhreinsibúnaði og
þörf er á nýjum líkbrennsluofni. Að bálför
lokinni er duftkerið jarðsett í duftkirkju-
garði, ofan á gröf í kirkjugarði, eða dreift
yfir hafi eða óbyggðum að fengnu leyfi frá
Sýslumannsembættinu. Ef leyfi er fengið
fyrir dreifingu er þó óheimilt að setja upp
nokkurn minnisvarða um hinn látna á
staðnum þar sem dreifingin fór fram.
Bálförum hefur farið fjölgandi
undanfarin ár og mörgum hugnast betur að
taka minna pláss í duftreit en hefðbundið
grafarstæði í kirkjugarði. Duftker eru ekki
eins frek á land og grafarkistur en ekki
er hægt að tala um umhverfisvæna bálför
þegar enginn mengunarhreinsibúnaður
er til staðar. Úr þessu þarf að bæta og
hefur kirkjan haft það á dagskrá hjá sér
að byggja nýja bálstofu síðan fyrir hrun
en hefur skort fjármagn til þess að ráðast í
slíkar framkvæmdir.
Eftir að hafa kynnt mér þessi mál og
hvernig bálförum og útförum er háttað í
dag, laust hugmynd í huga mér: „Af hverju
gróðursetjum við ekki ástvini okkar ásamt
tré í stað þess að jarðsetja þau?” spurði
ég sjálfa mig. ,,Með því tökum við minna
pláss og gefum aftur til náttúrunnar eftir að
við erum fallin frá.”
Ég hófst handa við að skoða möguleikana
á því að gróðursetja ösku látinna ásamt tré
og sá mér til mikillar ánægju að fleiri voru
í sama þankagangi þar sem fyrirtæki sem
buðu upp á gróðursetningu ösku höfðu
sprottið upp erlendis. Nú var ekkert annað
að gera en að hafa samband við eitt þeirra
og flytja inn lífræn duftker sem fólk gæti
keypt og gróðursett ösku ástvina sinna ásamt
fræi sem yrði að tré sem myndi lifa áfram til
minningar um hinn látna. Ég hafði samband
og var þess fullviss um að innan tíðar gætum
við farið að gróðursetja ástvini okkar.
Áskoranir
Það var þarna, árið 2015, sem ég rakst á
mínar fyrstu hindranir í verkefninu, sem
hafa verið þó nokkrar undanfarin ár.
Hindranirnar voru bæði af lagalegum og
vistfræðilegum toga en reglugerðir er varða
meðferð ösku eru strangar og kirkjugarðar
leyfa ekki gróðursetningu trjáa.
Ég var svo heppin að deila skrifstofu með
Skógræktarfélagi Íslands á þessum tíma og
því var stutt að fara í leit að ráðleggingum
varðandi vistfræðilegu hliðina. Vinir mínir í
skógræktinni voru fljót að benda mér á það
að ekkert tré myndi vaxa upp frá fræi sem
gróðursett væri í meters djúpa gröf, sem er
lagaleg krafa, og þar með var vistfræðilegi
möguleikinn á að framkvæma hugmynd
mína fokinn út í veður og vind.
,,Við gefum okkur aldrei” er sagt í minni
fjölskyldu og ég tel víst að þessi orð skipi
sérstakan sess í þjóðarsál Íslendinga sem
þraukað hafa hér á hrjóstrugu eyjunni
okkar þrátt fyrir jarðhræringar, afkomu-
bresti, veðurvár og annan óskunda, því
þrjóska okkar er á pari við þrjósku íslensku
sauðkindarinnar.
Þegar bæði íslenskur lagarammi og
vistfræðin höfðu sett hindranir í veg minn
var ekkert annað að gera en að leggjast
undir feld og endurhugsa málið, toga og
teygja til hugmyndina og finna út úr því
hvernig ég gæti sjálf orðið að stæðilegri
ilmbjörk þegar lífsvist minni lyki.
Ég mun ekki rekja það í löngu máli
hvernig mér tókst að leysa úr þeim
áskorunum og hindrunum sem á vegi
mínum urðu, en þeim hefur verið
rutt úr vegi og farsæl lausn fundin á
vandamálunum. Mjög líklega munu þær
verða einhverjar fleiri, áskoranirnar sem
mér verða færðar á ferðalaginu, en úr þeim
verður leyst og við höldum ótrauð áfram