Tíminn - 06.05.1919, Síða 17

TÍMINN
137
• 100. gr.
Nú er hluti af eign lótinn af hendi eöa
eignarrjettur eöa önnur rjettindi skert, og
skal þá meta bætur svo að tekinn sje til
greina sjerhagur sá, er eign eða rjettindum
kemur af fyrirtæki því, sem stofnað er til.
101. gr.
Nú er eigandi fallvatns skyldaður til þess
að láta af hendi vatn og fallhæð, og afgang-
ur fallvatnsins verður fyrir þá sök eiganda
annaðhvort ónýtur til orkunýtingar, eða
notagildi þess minkað að mun, og má þá
eigandinn krefjast þess að fallvatnið alt
verði tekið.
Nú fylgir land fallvatni, sem lögum þess-
um samkvæmt er tekið eignarnámi, og
verður það eiganda ónýtt vegna tökunnar,
eða notagildi þess rýrt að mun, og er eig-
anda þá rjett að krefjast þess að landið
verði tekið.
Sama rjett hefir eigandi vatnsvirkis til að
krefjast þess, að öll mannvirki og lausir
hlutir, er þeim fylgja, verði teknir eiguar-
námi, ef eignarnámið veldur þvi, að eignin
verði honum lítils virði.
Ef að öðru leyli er svo með eign annars
manns farið lögum þessum samkvæmt, að
eignin í heild sinni, eða hlutar af lienni,
verði eiganda ónýt eða notagildi hcnnar
verulega rýrt, þá getur hann krafist þess,
að eignin öll, eða sá hluti hennar, sem fj'rir
þessu verður, verði tekin.
102. gr. •
Þegar land eða rjettindi eru af liendi
látin, samkvæmt 25., 65., 74. og 75. gr. e. lið,
skal bæta 25°/o við þá upphæð, er mats-
nefnd ákveður í bætur.
103. gr.
Nú veldur vatnsvirki tjóni á eignum eða
rjettindum annara, sem eigi var tckið til
greina og bætt, er til virkis var stofnað, og
skal virkiseiganda þá skylt að bæta það
siðar eftir mati, ef eigi semur. Krafa um
bætur skal komið fram áður 10 ár liða frá
lokum þess almanaksárs, er virkið var
fullgert.
Telji matsnefnd eigi fært að meta fyrir-
fram tjón, er hlotist geti af vatnsvirkjum,
getur hún skotið matinu á frest, en getur þá
áskilið þeim, er bætur á að taka, tryggingu
fyrir bótum af hendi virkiseiganda.
104. gr.
Nú krefst maður þess, samkvæmt 62. gr.,
að leysa til sin hluta af fallvatni, og getur
þá vatnseigandi krafist þess, að honum verði
endurgoldinn eignarmissiriun með orku í
stað peninga, eftir eignarhluta hans í fall-
vatninu, ef matsnefnd telur það eigi fj'rir-
tækinu ofvaxið. Matsnefnd ákveður, hve
mikla orku skuli greiða, svo og viðbótar-
gjald i peningum, ef eigi er að öllu greitt
með orku.
Nú eykur virkiseigandi síðar orkuvinslu
með vatnsmiðluu, sem gjaldþegi átti rjett til
áður innlausn var gerð, og skal þá fara um
skiftingu þess orkuauka milli þeirra eftir
sömu reglum og uin skiftingu hinnar upp-
haflegu vatnsorku.
105. gr.
Nú er vatnsorka innleyst og endurgoldin
með orkurjetti, og skal þá sá rjettur trygður
með veðrjetli í fallvatninu og orkuverinu
og hafa forgöngurjett á eftir sköttum.
106. gr.
Orkurjettur, sem er endurgjuld fyrir inn*
leysta vatnsorku, á sem hver önnur jarðar-
hlunnindi að fylgja þeirri eign, er átti vatns-
orkuna, þá er hún var tekin, og skal hann
til tryggingar veðrjetti eða öðrum rjettind-
um i stað vatnsorkunnar.
3