Tíminn - 06.05.1919, Blaðsíða 28

148
TÍMINN
Telja veröur víst, að öllum þeim, er danska
tungu skilja, muni ljóst, að »e/e« og »Ejcr«
í ofangreindu sambandi geti ekki. átt við
annað en eignarrjettarhugtakið, og má af
þessu sjá, að V. Finsen, hefir ekki lagt
neina óvenjulega merkingu í tilsvarandi
orð í islenska textanum.
Pann 4. nóvember 1870 voru þeir Bergur
Thorberg landshöfðingi, Jón Sigurðsson á
Gautlöndum og Jón Pjetursson háyfirdóm-
ari skipaðir til þess að semja ný landbún-
aðarlög fyrir ísland. Nefnd þessi klofnaði
og var Jón Pjelursson í minni hluta. Bæði
raeiri- og minnihluti sömdu frumvarp til
landbúnaðarlaga. 8. gr. II. kap. í meiri-
hlutafrumvarpinu hljóðar þannig: »Hverri
jörð fylgir land alt innan ákveðinna um-
merkja, nema einhver hluti þess sje með
lögum frá kominn, og allar landnytjar, svo
sem eru: gróði jarðar og ávöxtur, allar ár,
lækir og vötn, steinar og málmar, sem í
þvi laudi finnast, allar veiðar og allur reki
fugla, fiska og hvala, og alls þess, sem
nokkrar nytjar má af hafa. Pó er þetta
þeim takmörkum bundið, sem síðar segir«.
Og í athugasemdum meiri hlutans aftan við
frumvarpið er tekið fram um þcssa grein:
»Hinar almennu ákvarðanir, sem hjer eru
teknar fram um það, hvað landi fylgi, um
merkiár, og um það, er merkiá breytir far-
vegi sínum, eru bygðar á grundvallarregl-
unum i Jónsbókar landsleigub., sjá einkum
24. og 58. kap., og að öðru leyti lagaðar
eftir þvi, sem virtist við eiga%eftir Iands-
háltum ...... En þetla eru einmitt sörau
kap., sem skirskotað hefir verið til hjer að
framan.
í minnililutafrumvarpinu svarar 13. gr.
til 8. greinar hjá meirihlula landbúnaðar-
nefndarinnar og hljóðar hún svo: »Hvcrju
landi fylgir, nema með lögum sje frá komið,
jörð sjálf og rúmið fyrir ofan hana svo
hátt upp, sem notað verður, landsnytjar
allar og ávöxtur, allir lækir, ár og vötn,
er þar eru . . . .«.
Á þinginu 1879 lagði stjórnin fram frum-
varp til landbúnaðarlaga fyrir ísland. Var
það að mestu sniðið eftir frumvarpi meiri-
hluta landbúnaðarnefndar þeirrar, er að
framan getur. Má svo heita að 3. grein
frumvarpsins sje orðrjett 8. gr. meirihlut-
ans, og yfirleitt ber þetta frumvarp það
með sjer, að eignarrjettur landeiganda yfir
vatni því, sem er í landareign hans er fylli-
lega viðurkendur, og er þar farið eftir á-
kvæðum Jónsbókar um rjetlindi yfir vatni.
Minnihlutinn vill í sambandi við laga-
frumvarp þetta geta þess, að hvorki á al-
þingi 1879 eða siðar hefir orðið ágreiningur
eða umræður um rjett landeiganda til vatns,
og bendir þetta ótvirætt til þess, að eignar-
rjettur einstaklingsins að vatninu hefir þótt
svo sjálfsagður, að ekki gæti orkað tvi-
mælis.
Enda þótt löggjöf annara landi hafi elcki
beina þýðingu, þegar um skýringar á meg-
inreglum íslenskrar löggjafar er að ræða,
skal minnihlutinn þó með örfáum orðum
drepa á hver afstaða Noregs og Svíþjóðar er
til eignarrjettar yfir vatni.
Sænska Iögjöfin hvílir í þessu atriði á
þeirri grundvallarreglu að rjetturinn eða
umráðin yfir vatninu sjeu sameinuð eignar-
rjettinum á þvi, sem vatnið hylur. í Sví-
þjóð er aðallagaboðið í þessu efni lög frá
30. dcsember 1880, og stendur þar i 1. gr.:
»att enhvar áger att tilgodogöra sig dot
vatten, som finnes á hans grund, sávidt
denue befogenhet ej ár genom uttryckliga
lagbud inskránkta.
Telja Sviar þetta elcki neina nýung í
sænskurn lögum, því að þessi meginregla
komi fram í lögum frá árinu 1734, sbr.
nefndarálit Svía frá 17. desbr. 1910 í vatna-
málinu. En nefnd þessi var skipuð 13. jan.
1906 og henni falið i byrjun að semja frum-