Tíminn - 06.05.1919, Blaðsíða 34

154
TÍMINN
ið falla niður, og ríkið taka vatn og virki
á þann hátt, sem segir í 17. lið, er leyfis-
timi er á enda. Tímaákvörðun þessi kemur
ekki til greina ef óviðráðanleg atvik (vis
major), verkföll eða þessháttar aftra frara-
kvæmdum. Ákveða má að virkjun fari fram
smátt og smátt.
5. Sjerleyfishafa skal skylt við byggingar
og rekstur orkuvers og iðjuvers, að nota,
sem mest hjerlenda menn, bæði til algengr-
ar vinnu og annara starfa, þegar hæfir
menn fást hjer til þeirra. Nánari reglur um
þetta setur stjórnarráðið i hvert sinn.
C. Verkkaup skal goldið í peningum, og
reki leyfishafi verslun við verkalýð sinn,
skal arðinum af henni varið verkalýðnura
til hagsbóta eftir ákvörðun nefndar, sem
verkamennirnir sjálfir kjósa og ásamt leyf-
ishafa ráðslafar fjenu. Um allan ágreining,
sem af þessu kann að rísa, fellir stjórnar-
ráðið fullnaðarúrskurð.
7. Leyfishafi skal sjá verkafólki sínn fyrir
nægilegri læknislijálp, eftir nánari ákvörð-
un heilbrigðisstjórnarinnar. Ennfremur ber
lionum að sjá því fyrir nægilegum forða
bóka og blaða, sem er við hæfi þess og
húsnæði til lesturs. Sömuleiðis ber honum
að sjá börnum verkamanna fyrir góðri
kenslu, ef utan kauptúns er.
8. Skylt er leyfisliafa, ef þörf krefur, að
veita verkalýðnum gegn ágóðalausri þókn-
un, holl og nægileg húsakynni með vatns-
leiðslu, fráræslu og raflýsingu. Ennfremur
nægilega lóð, til að reisa á fundarhús. Nán-
ari ákvæði um þetta setur stjórnarráðið í
hvert sinn. Það úrskurðar einnig, ef með
þarf, ágreining milli leyfishafa og verka-
fólksins, er að þessu lýtur, svo sem, hvað
sje hæfileg húsaleiga, hvort uppsögn á
húsaleigu sje lögleg o. s. frv.
Ef ætla má að þorp myndist við orkuver-
iö, eða iðjuver þess, skal lej’fishafa skylt
að semja byggingaráætlun um það og skal
fá staðfestingu stjórnarráðsins á henni.
Slcyldur er leyflshafi til að láta af hendi
endurgjaldslaust lóð undir götur, kirkju,
skóla og aðrar nauðsynlegar opinberar
byggingar.
9. Sjerleyíishafi er skyldur að taka þátt í
viðhaldi á vegum þeim, brúm og bryggj-
um, sem vegna iðjurekstrar hans ganga úr
sjer, eftir því, sem stjórnarráðið ákveður.
En heimilt skal honum jafnfrarat, eftir nán-
ari ákvörðun stjórnarráðsins, að leggjavegi,
járnbrautir og símþræði frá hafnarstað til
fallvatns þess, er hann notar, sem og að
gera bryggjur eða hafnarvirki þau er nauð-
syn krefur, ef ríkið sjálft vili eigi annast
byggingu þessara mannvirkja. Nú er leyfis-
hafa heimilað að byggja slik mannvirki, og
skal hánn þá skjddur, að lej’fa almenningi
frjáls afnot þeirra að því leyti, sem þau
not valda elcki verulegum baga fj’rir hann.
10. Sjerleyfishafi skal skyldur til, eftir
nánari fyrirmælum stjórnarráðsins, að gera
nauðsynlega ráðstöfun, er tryggi sveitarfje-
lögin gegn þvi, að verklýður hans verði
þeim til þyngsla.
11. Ef vatnsorkan er notuð til að afla
afurða, sem geta komið landbúnaðinum að
notum, skal leyfishafi skyldur að láta af
hendi vissan hluta þeirra afurða árlega, eftir
ákvörðun stjórnarráðsins, með niðursettu
verði frá því, sem varningurinn er seldur
fyrir hjer kominn á skipsfjöl. Slík ákvæði
má setja um aðrar iðjuafurðir, sem þýð-
ingu hafa fyrir innlenda atvinnu.
12. Sjerleyfishafi er skyldur að látg af
hendi, ef þess er óskað, til sveitarfjelaga alt
að 7°/o af raforku þeirri, sem vinst, gegn há-
marksverði, sem samsvarar vinslukostnaði
að meðtöldum C°/» af stofnfje og 10—20°/o
ágóða.
Enn fremur skal honum skj’lt að láta af
hendi til ríkisins, ef þess er óskað, alt að
5°/o orkunnar, með sömu kjörum. Ork-
an skal afhent í þvi ástandi, sem stjórnar-
ráðið ákveður, livort heldur er við orku-