Tíminn - 06.05.1919, Blaðsíða 35

TÍMINN
165
verið eða lekið úr orkutaugunum annars-
staðar.
13. Sjerleyfishafa skal gert aö skyldu, að
greiða í ríkissjóð árgjald, er ekki sje minna
en 25 aurar og eigi meira cn 2 krónur fyrir
heslorku hverja, er hann notar. Jafnhátt
gjald skal hann greiða til hjeraða þeirra,
sem fyrirtækið tekur til.
Ef sjerleyfishafi greiðir vatnsmiðlunar-
gjald eftir 80. gr. vatnalaganna skal tillit
tekið til þess, og sjerleyfisgjaldið að miðl-
unargjaldi viðhættu eigi fara fram úr há-
marki þvi, er að fiaman greinir.
Stjórnarráðið ákveður skiftingu þess hluta
sjerleyfisgjaldsins, sem hjcruðin taka, milli
sveitarfjelaga og sýslna, ef til kemur.
Ef innlent hjerað eða bæjarfjelag á orku-
verið, má undanþiggja gjaldi i ríkissjóð
þann hluta orkunnar, sem hjeraðið eða
bærinn notar í heimilis og búsþarfir íbú-
anna.
Nánari ákvæði um greiðslu gjaldsins og
hestorkufjöldann ákveður stjórnarráðið og
má endurskoða þau ákvæði 5. hvert ár.
Gjöld þessi má taka lögtaki. Pau hafa
forgangsrjett fyrir öllum skulduin, er á
orkuverinu eða iðjuverum kunna að hvila.
14. Ef fallvatn það, lönd eða lóðir, sem
sjerleyfishafi notar við atvinnureksturinn,
eru komin i eigu hans, eða hann orðinn um-
ráðamaður þeirra fyrir lægra kaupverð eða
leigu, en telja mátti sanngjarnlegt þegar
þegar hann öðlaðist rjeltindin, má ákveða
að hann greiði fyrri rjetthafendum hæfilega
uppbót kaupverðs eða leigu.
15. Gerð orkuvers og iðjuvers, sem og
rekstur þeirra og viðhald, skal háð opin-
beru eftirliti, og ber leyfishafi allan kostnað
af þvi. Skylt er lionuui eiunig að greiða
kostnað allan, er leiða kann af auknu lög-
reglueftirliti vegna orkuvers og iðjuvers.
16. Sjerleyfishafi er skyldur að hlíla öllum
þeim ákvæðum, cr stjórnarráðið kann að
setja um eftirlit með því, að settum skil-
yrðum verði fullnægt. Stjórnarráðið getur
skipað eftirlitsmann til þess og skal honum
heimill aðgangur að öllum eftirlitsgögnum,
mannvirkjum og bókum sem snerta reikn-
ingshald, en vinna skal hann þagnarheit
áður hann tekur við starfinu og vera óvil-
hallur. Engum öðrum en stjórnarráðinu
má hann skýra frá því, sem hann kemst
að við eftirlitið og ætla má að sjerleyfishafi
vilji leyndu halda eða ætlar ekki almenn-
ingi að vita. Verði ágreiningur milli eftir-
litsmanns og sjerleyfishafa um lakmörk
eftirlitsins, skal stjórnarráðið skera úr.
Póknun tyrir eftirlitið greiðir sjerleyfishaíi
eftir ákvörðun áljórnarráðsins.
17. Sjerleyfi skal veitt um ákveðið árábil
alt að 50 árum eða, með samþykki alþingis,
alt að 65 árum, talið frá dagsetningu sjer-
leyfisbrjefs. Að 40 árum liðnum frá vcitingu
sjerleyfis hefir ríkið rjelt til að leysa til sin
alt það, sem við lok sjerleyfistímans á að
falla lil þess endurgjaldslaust. Innlausnar-
verðið ákveða 7 menn dómkvaddir af æðsta
innlendum dómi og getur hvortveggi aðilja
krafist yfirmats. Pegar ríkið ætlar að nota
innlausnarrjett sinn, hvort heldur 40 árum
frá leyfisveitingu eða siðar á leyfistimanum,
skal sjerleyfishafa tilkynt það með 5 ára
fyrirvara.
Virt innlausn, eftir þvi að framan segir,
skal meta lóðir og vatnsrjettindi því verði,
sem á þau var sett, er þau voru afhent frá
jörðunum.
Pegar sjerleyfistíminn er á enda fellur
fallvatnið og orkuverið endurgjaldslaust til
rikisins. Með orkuverinu telst allur umbún-
aður, sem breytir slraumi og farvegi vatns-
ins, svo sem stiflur, holrásir, safnhyljir,
vatnsæðar o. fl., eunfremur Ióðir og rjett-
indi, sem keypt hafa verið til vatnsvirkj-
auna og orkustöðvanna, vjelar og öll tæki
orkuversins, sem og ibúðarhús verkamanna
og önnur húsakynni, sem notuð hafa verið
verið í þarfir orkuversins.