Morgunblaðið - 03.11.1981, Blaðsíða 34

34
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 3. NÓVEMBER 1981
Vildu varla trúa því hve margar
bækur eru gefnar út á Islandi
Teddy Kollec afhendir rithöfundinum Graham Greene aðalverðlaun Alþjóð-
legu bókasýningarinnar.
Greinarhöfundur afhendir forseta ísraels bók að gjöf í forsetahöllinni.
I
Dagana 5.—10. apríl 1981 var
haldin alþjóðleg bókasýning í
Jerúsalem. Þessi sýning var sú tí-
unda er þar hefur verið haldin, en
hin fyrsta var haldin árið 1963 og
síðan annaðhvert ár. Að þessum
sýningum standa horgarstjórn
Jerúsalemborgar, félag bókaútgef-
enda í ísrael og viðskipta- og iðn-
aðarráðuneyti ísraels. Stjórn
þessara sýninga er í höndum níu
manna framkvæmdanefndar, en
formaður hennar nú er Gershan
Polak, en framkvæmdastjóri er
Dan Avnon.
Eins og gat hér um að framan,
þá er þetta aljjjóðleg bókasýning,
og leggja ísraelsmenn mikla
áherslu á að þátttaka sé frá sem
flestum þjóðlöndum. íslenskir
bókaútgefendur höfðu aldrei verið
þátttakendur í bókasýningum í
Jerúsalem, og unnu ísraelsmenn
töluvert að því að íslenskir bóka-
útgefendur tækju þátt í sýning-
unni. Þegar sendiherra ísraels á
íslandi var hér á ferð sumarið
1980, en hann hefur aðsetur í Osló,
vann hann töluvert að því að fá
íslenska þátttöku í þeirri sýningu
er halda átti vorið 1981, ennfrem-
ur var leitað til sendiráðs Íslands í
Kaupmannahöfn í sama skyni, en
það fer með málefni ísraels á ís-
Íandi. Þar sem ekki voru horfur á
því að íslenskir bókaútgefendur
tækju þá þátt í tíundu alþjóða-
bókasýningunni, þá barst mér bréf
i febrúar sl. frá framkvæmda-
stjóra sýningarinnar, Dan Avnon,
þar sem hann bauð mér að verða
þátttakandi, en í bréfi sínu óskaði
hann mjög eftir að fulltrúi kæmi
frá íslandi. Uann vitnaði í um-
mæli er fyrrverandi forsætisráð-
herra ísraels, Ben Gurion, við-
hafði er hann var í heimsókn á
íslandi 1962. Þá sagði forsætisráð-
herra eftirfarandi: ísrael er land
bókarinnar, ísland er land bók-
anna (Israel is the land of the
book, Ieeland is the land of books).
Eftir að hafa borist þetta bréf
og lesið þau ummæli er við voru
höfð hér áð framan þótti mér ekki
annað fært en Islendingar tækju
þátt í tíundu alþjóðabókasýning-
unni. Framkvæmdastjórinn benti
mér ennfremur á í bréfi sínu, að
þátttaka yrði frá hinum Norður-
löndunum, og ráðlagði hann mér
að hafa samband við ferðaskrif-
stofuna Rejsecentret í Kaup-
mannahöfn er skipulegði þátttöku
frá Norðurlöndunum á sýninguna.
Þar á eftir hafði ég samband við
ferðaskrifstofuna, og tjáðu þeir
mér að um 30 þátttakendur færu
frá hinum Norðurlöndunum. Það
var svo í byrjun apríl að ég hélt af
stað áleiðis til Kaupmannahafnar,
en snemma morguns sunnudaginn
5. apríl átti að leggja af stað frá
Kaupmannahöfn til ísraels. Kom-
inn var miður dagur er komið var
á Ben Gurion flugvöll, en hann er
í 45 km fjarlægð frá Jerúsalem.
Það var þá fyrst við komu mína til
ísraels að ég hitti samferðamenn
mína frá hinum Norðurlöndunum,
en ég bar engin kennsl á þá, og
ekki var fyrirhugað að við hitt-
umst áður en lagt var af stað frá
Kaupmannahöfn, en eftir að ég
hafði hitt þá slóst ég í þeirra hóp.
A flugvellinum beið okkar bíll
ásamt fararstjóra er flutti okkur
til Jerúsalemborgar. Jerúsalem
stendur u.þ.b. 700—800 metra yfir
sjó, og þegar þangað kemur frá
flugvellinum er fyrst komið í vest-
urhluta hennar. Eins og öllum er
kunnugt þá var Jerúsalem skipt
borg frá því Ísraelsríki var stofn-
að árið 1948 þar til í sexdagastríð-
inu 1967 að hún var sameinuð að
nýju, og eftir það hefur hún öll
yerið undir stjórn ísraelsmanna.
A meðan hún var skipt, var vest-
urhlutinn í Israel en austurhlut-
inn í Jórdaníu, en í þeim hluta er
gamla Jerúsalem, sem er helgast-
ur staður gyðinga, kristinna
manna og einn af helgustu stöðum
múhameðstrúarmanna.
Vestast í Jerúsaiem er Hilton
hótelið þar sem við áttum að búa,
en næsta bygging við hótelið er
hin mikla sýningarhöll, sem nefn-
ist Biyanei Ha’ooma en þar var
bókasýningin til húsa. Það gladdi
mig er ég ók þarna framhjá að sjá
íslenska fánann við hún ásamt
fánum annarra þeirra þjóða er
þátt tóku í sýningunni. Það var
farið að líða að kvöldi er við kom-
um á Hilton hótelið, en þá um
kvöldið átti að setja bókasýning-
una formlega í stórum samkomu-
sal á Hilton hótelinu. Setningar-
hátíðin hófst klukkan níu en það
var viðskipta- og iðnaðarráðherra
Israels, Gideon Patt, er opnaði
sýninguna formlega.
II
Dagskrá sýningarinnar hófst
næsta morgun með því að hist var
að nýju í sama samkomusal og
kvöldið áður. Þar var mættur
Teddy Kollek borgarstjóri Jerú-
salemborgar, og snæddum við þar
morgunverð með honum. Hann
tók þarna til máls og bauð alla
velkomna í sitt ríki, ennfremur
ræddi hann hve þýðingarmikil
þessi sýning væri fyrir Jerúsalem.
Þarna tók einnig til máls Spán-
verjinn Manuel Salvat, forseti Al-
þjóða bókaútgefendasambandsins.
Ræddi hann um hversu þessi sýn-
ing væri orðin stórbrotin á alveg
ótrúlega stuttum tíma frá því að
hún var fyrst haldin.
Strax að þessu samkvæmi loknu
fór ég á sýninguna og gaf mig
fram við aðalskrifstofuna. Hitti ég
þar Dan Avnon framkvæmda-
stjóra og spurðist fyrir um sýn-
ingarbás, en ég hafði meðferðis
sýnishorn íslenskra bóka. Þessar
bækur samanstóðu af nokkuð fjöl-
breytilegu úrvali, en ég leitaði til
ýmissa útgefenda hér áður en ég
fór, í því skyni að þeir létu mig
hafa bækur til fararinnar, og
kann ég þeim hér með bestu þakk-
ir fyrir góðar undirtektir. Ég
mátti velja úr þremur sýningar-
básum, en þó var mælt alveg sér-
staklega með einum er var við
hliðina á finnska básnum, og setti
ég mig þar niður með mínar bæk-
ur. Næst þeim finnska voru Norð-
menn og þar við hliðina voru Dan-
ir, þannig að fjórar Norðurlanda-
þjóðir voru þarna hlið við hlið.
Sýningarhöllin Binyanei Ha’-
ooma er fimm hæða bygging, og
var sýningarflöturinn í henni
rúmir 8000 fermetrar eða tæpur
hektari. Sýningarbásar okkar
Norðurlandabúanna voru í nýrri
1000 fermetra viðbyggingu, er
fyrst var tekin í notkun í sam-
bandi við þessa sýningu. Á þeirri
sýningu sem nú var haldin var
fjöldi sýningarbása 1200, ogsýndu
Hrólfur Hall-
dórsson segir frá
tíundu alþjóðlegu
bókasýningunni í
Jerúsalem
þarna 120 útgefendur frá ísrael,
en 350 útgefendur voru frá öðrum
löndum. Þátttökuþjóðir í þessari
sýningu voru 46, þar af voru 6
þjóðir er sýndu í fyrsta skipti. Það
má geta þess að fyrst þegar al-
þjóðleg bókasýning var haldin í
Jerúsalem árið 1963, voru þátttak-
endur frá 22 þjóðlöndum, er sýndu
15000 bækur á 1130 fermetra sýn-
ingarsvæði.
III
Á öllum alþjóðlegum bókasýn-
ingum er haldnar hafa verið í
Jerúsalem frá byrjun hafa verið
afhent verðlaun til þess manns, er
að mati dómnefndar sem til þess
er skipuð, hefur skrifað best um
efnið „Frelsi einstaklingsins í
þjóðfélaginu" (The Freedom of the
Individual in Society). Þessi dóm-
nefnd var nú skipuð próf. Gershon
Shaked deildarforseta leiklistar-
deildar háskólans í Tel Aviv, Zvi
Terio varaforseta Hæstaréttar
ísraels og Dan Laor prófessor í
hebreskum bókmenntum við há-
skólann í Tel Aviv. Fyrst voru
þessi verðlaun afhent árið 1963 og
hlaut þau þá Sir Bertrand Russell,
árið 1979 hlaut þau Isaiah Berlin.
í ár komst nefndin að samkomu-
lagi um að rithöfundurinn Gra-
ham Greene hlyti þau. Óþarft er
að kynna Graham Greene, hann
hefur skrifað fjölda bóka og marg-
ar af þeim verið þýddar á íslensku.
Hann hefur oft verið orðaður við
bókmenntaverðlaun Nóbels. Hann
er Engiendingur, fæddur 1904,
kaþólskrar trúar og ókvæntur. Af-
hending verðlaunanna átti að fara
fram í leikhúsi er nefnist Kan kl.
18.30, mánudaginn 6. apríl. Óskað
var eftir að allir er boðnir væru
mættu í Ieikhúsið kl. 18.00, en
samkvæmið hófst með hanastéls-
boði.
Á mínútunni kl. 18.30 hófst af-
hendingarhátíðin. Það var Teddy
Kollek borgarstjóri er afhenti
verðlaunin, sem var viðurkenn-
ingarskjal ásamt fjárupphæð.
Blaðamenn áttu viðræður við Gra-
ham Greene, og snerust umræð-
urnar töluvert um ástand mála í
Miðausturlöndum. Graham
Greene sagði t.d. það skoðun sína
að Jerúsalem ætti ekki að vera
skipt borg eins og fyrir sexdaga-
stríðið. Ennfremur sagði hann, að
hann óttaðist meira í framtíðinni
hryðjuverkamenn en kommún-
isma. Hann var mikið spurður um
vináttu þá er hann átti við njósn-
arann Kim Philby, sem nú er bú-
settur í Sovétríkjunum, en hann
var ekki margorður um það. Eftir
afhendingarhátíðina hélt fram-
kvæmdanefnd bókasýningarinnar
Graham Greene heiðurskvöldverð
í einu af veitingahúsum borgar-
innar, en sá staður heitir Chez
Simon. I þetta samkvæmi var boð-
ið tuttugu mönnum, þar á meðal
nokkrum erlendum bókaútgefend-
um. Frá Norðurlandaþjóðunum
Skreíatalning ínn-
anbæjarsímtala
Athugasemd við ummæli samgöngurádherra - eftir Gísla Jónsson
í Morgunblaðinu þann 31.
október sl. eru birt eftirfarandi
ummæli samgönguráðherra
Steingríms Hermannssonar: „Mér
finnst menn nú heldur seinir að
kippa við sér í þessu máli, þegar
þeir fara fram á skoðanakönnun á
því.“ Ummæli þessi lýsa vel hinum
óbilgjornu og ólýðræðislegu
vinnubrögðum, sem samgöngu-
ráðherra hefur beitt við að þvinga
fram með röngum og villandi upp-
lýsingum skrefatalningu á inn-
anbæjarsímtölum, gegn vilja sím-
notenda.
Enda þótt ráðherranum hafi nú,
með hrokafuilri valdbeitingu, tek-
ist að vinna sigur í stríðinu í bili,
er því ekki lokið. Með ofbeldi næst
aldrei varanlegur sigur. Enda þótt
íslenskir neytendur séu þekktir
fyrir það, að láta bjóða sér næst-
um hvað sem er, þá er hægt að
ganga svo langt í valdbeitingu
gegn vilja yfirgnæfandi þorra
neytenda, að þeim ofbjóði og það
hefur samgönguráðherra og tals-
mönnum skrefatalningar nú tek-
ist.
Samgönguráðherra og ráða-
menn Pósts og síma bera
ábyrgð á því, hve tillagan um
skoðanakönnun kom seint fram
Hvers vegna er beiðnin um
skoðanakönnun svo seint fram
komin? Ástæðan er augljós. Ráða-
menn Pósts og síma og samgöngu-
ráðherra hafa þar til nýverið þráast
við að viðurkenna, að ná mætti yfir-
lýstu markmiði í jöfnun símakostn-
aðar með hækkun skrefagjaldsins.
Þessu til staðfestingar skal rifjað
upp svar samgönguráðherra við
fyrirspurn Jóns Ógmundar Þor-
móðssonar, lögfræðings. Spurning
Jóns, sem birtist í Morgunblaðinu
þann 31. maí sl. var svohljóðandi:
„Hvað þyrfti að hækka hvert um-
framskref bæjarbúa á landinu um
marga aura og hundraðshluta
miðað við núverandi gjaldskrár-
taxta til að ná sömu tekjuaukn-
ingu í jöfnunarskyni og fyrirhug-
að er með hinu óvinsæla nýja
skrefgjaldi á bæjarbúa?" Svar
ráöherrans, sem birtist í sama
blaði þann 21. júní sl. var hins
vegar: „Verði skrefgjaldið hækk-
að, hækka bæði langlínusamtöl og
bæjarsímtöl hlutfallslega jafn
mikið. Með því að setja tímataln-
ingu á bæjarsímtölin að degi til
virka daga hækka þau eingöngu,
en ekki langlínusamtöl og bæjar-
símtöl um kvöld og helgar. Þetta
tvennt er alls ekki sambærilegt.“
Viðurkenning Pósl og síma
þvinguð fram
Það var ekki fyrr en í ágúst sl.
að það tókst, m.a. með grein und-
irritaðs í Dagblaðinu þann 20. ág-
úst sl. að þvinga fram staðfestingu
póst- og símamálastjóra á því, að
ná mætti sama árangri í jöfnun