Morgunblaðið - 18.12.1982, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 18. DESEMBER 1982
Hver er Síría?
'T
.
Gefiö
barninu
góöa bók
'SmM %
“* f
Hrífandi
barnasaga,
sem gleymist
seint
Síría er agnarlítil stelpa, sem býr meðal dýra og
blóma. Hún kynnist bæði gleði og sorg í samskiptum
sínum viö dýr og menn, og lendir í margvíslegum
skemmtilegum ævintýrum.

\
\
Útgáfan
SKÁLHOLT
Af hverju ekki
svef nbekk og skrif borð
í jólagjöf
Happy húsgögn
hafa undanfarin
10 ár verið í hópi
vinsælustu jóla-
gjafa, og það
ekki að ástæðu-
lausu. Nú bjóð-
um við svefn-
bekk og skrif-
borð á ótrúlega
hagstæðu verói.

Þetta er
jólagjöfin
sem gledur.
Opið sunnudag kl. 2—5.
[fbfföHÚSÍÐ
Reykjavíkurvegi 64, Hafnarfirdi. simi 54499
Merkilegur kafli skólasögunnar
Bókmenntir
Erlendur Jónsson
Sigrún Hrafnsdóttir: HÚSMÆÐRA-
SKÓLINN Á HALLORMSSTAÐ
1930—1980. Afmælisrit. 167 bls.
Bókaútg. Þjóósaga. Rvík, 1982.
Vilhjálmur Hjálmarsson, sem
ritar formála fyrir þessari bók,
segir að fyrst hafi komið »til tals
að skrifa þrjátíu ára sögu skólans
^HUSEIGNIN
^Sími 28511 VfV'
,'^J) Sími 28511 r
Skólavörðustígur 18, 2. hæð
Bræðraborgarstígur
Mjög glæsileg 80 fm risíbúö í
nýju húsi. Furuinnréttingar, bit-
ar í lofti. Bílskúr. Verð tilboö.
Furugrund
3ja herb. íbúö + herb. í kjallara.
Góð 90 fm ibúö á 2. hæð í
blokk + aukaherb. í kjallara.
Suöur svalir. Skipti koma til
greina á 110—120 fm íbúö á
Reykjavíkursvæðinu.
Hallveigarstígur
3ja herb. ca. 80 fm íbúö í gömlu
steinhúsi. Stórt sameiginlegt
þvottahús. Verð 800—820 þús.
Lítið áhvílandi.
Hjallabraut
3ja herb. 96 fm góö íbúö á 2.
hæð. Þvottahús sér og í íbúö-
inni líka. Verö 1 millj.
Laugarnesvegur
3ja herb. íbúð á 4. hæð. Verö
900—950 þús. Ca. 85 fm.
Hjarðarhagi —
makaskiptí
Ágæt 90 fm íbúö á 2. hæö. 2
samliggjandi stofur. Góö
geymsla í kjallara. Suöur svalir.
Skipti óskast á 2ja herb. íbúö á
Melunum.
Hofteigur
3ja herb. ágæt 70 fm íbúö í
kjallara. Ný teppi. Sér kynding.
Sér inngangur. Ekkert áhvíl-
andi. Verö 800 pús.
Kambsvegur
3ja herb. tæplega 100 fm íbúö á
mjög rólegum og góöum staö í
tvíbýli. Verð 900—950 þús.
Hæðarbyggð
3ja herb. íbúð rúmlega tilbúin
undir tréverk. Sér inngangur.
Sér hiti. Auk pess fylgir 50 fm
íbúðarhúsnæði, fokhelt.
Leirubakki
3ja herb. íbúö á 1. hæö. Hol,
góö stofa, eldhús með góöum
innréttingum, flísalagt bað.
Ekkert áhvílandi. Verö
950—980 þús.
Skúlagata
90 fm íbúö á 2. hæð. Laus
strax. Verö 850 þús.
Álfaskeið Hafnarf.
4ra herb. 100 fm íbúö á 4. hæö
ásamt bíiskúr. Verð 1200 þús.
Framnesvegur
4ra herb. 120 fm íbúö á 1. hæð.
Skipti koma til greina á 3ja
herb. á 1. hæö.
Hrafnhólar
4ra herb. íbúö á 5. hæö, 110 fm
suður svalir. Verð 1150 þús.
Kjarrhólmi
4ra—5 herb. 120 fm íbúð á 2.
hæð. Þvottahús og búr á hæö-
inni. Stórar suður svalir. Verö
1200 þús.
Safamýri
4ra herb. glæsileg 118 fm íbúö
á 4. hæð. 2—3 svefnherb. meö
skápum. Mjög stór stofa með
góöu útsýni. Stórt eldhús og
bað, tvennar svalir. Ekkert
áhvílandi. Verð 1300—1400
þús.
Líndargata
Sérhæö 90 fm í gömlu báru-
járnshúsi. Tvöfalt gler. Allt sér.
Bílskúr fylgir. Verð 1 millj.
Lokastígur — einbýli —
tvíbýli
Húsið er hæö, ris og jarðhæö
aö flatarmáli ca. 160 fm. Ekkert
áhvílandi. Verö 1,5 mi«j. Bein
sala
Gj5r<
%
HUSEIGNIN
SkólMé'óuilm 1S. 2. haó - Sim. 285U
p»lur GunnnugMor., I«gfr»óingur
og seinna fjörutíu ára söguna ...
Þaö er þó fyrst við fimmtugsaf-
mælið að hafist er handa að skrá-
setja skólasöguna.« Hvað bíður
síns tíma, segir máltækið.
Skemmst er frá að segja að
þetta afmæiisrit er veglegt og
vafalaust kærkomið öllum þeim
sem eiga góðar minningar um
Húsmæðraskólann á Hallorms-
stað. Auk skólasögunnar, sem rak-
in er í hæfilega löngu máli, prýðir
bókina fjöldi mynda af námsmeyj-
um skólans og kennurum. Eg segi
»prýðir« með góðri samvisku og
talsverðri áherslu því kvennaskar-
inn sem bókina fyllir er ótvíræð
bókarprýði.
Fyrsti áratugur skólans var
mikill ljósmyndaáratugur. Flestir
— og þá sérstaklega unga fólkið —
klæddu sig í sín bestu föt, og ungu
stúlkurnar púðruðu sig og máluðu
eftir kúnstarinnar reglum, og síð-
an var haldið til ljósmyndara til
að »sitja fyrir*. Orðasamband
þetta heyrist sjaldan nú orðið,
enda eru myndavélar hvarvetna á
lofti svo mönnum þykir víst ekki
jafnáríðandi og fyrrum að »sitja
fyrir*. Það var venja í heimavist-
arskólum á þessum árum og leng-
ur (og kannski enn) að þangað
kæmi ljósmyndari einu sinni á
vetri og myndaði nemendur og
kennara og raðaði síðan upp á
»skólaspjald«. Og það eru einmitt
þess konar gömul skólaspjöld sem
mér þykir bregða svo skemmtileg-
um svip yfir þessa bók. A skóla-
spjöldunum var nemendum og
kennurum raðað eftir mannvirð-
ingum: Efst fyrir miðju var sjálf-
ur skólastjórinn og var myndin af
honum höfð greinilega stærst svo
enginn, sem á spjaldið leit í svip-
sýn, þyrfti að velkjast andartak í
vafa um hvar hans væri að leita.
Út frá skólastjóranum, til beggja
handa, komu svo kennararnir.
Voru myndirnar af þeim greini-
lega smærri en af skólastjóranum.
Legðu þeir ekki undir sig efstu
röðina fengu nemendur rúm á út-
jöðrum hennar til beggja handa
og voru myndirnar af þeim hafðar
enn minni, en allar jafnar, hvar
sem þeim var skipað í röð. Þess
ber að geta ef einhver hefur ekki
séð svona spjald, að nafn viðkom-
andi var ritað undir hverri mynd.
Margt hefur breyst í þjóðlífinu
síðan Húsmæðraskólinn á Hali-
ormsstað var stofnaður. Einn
kaflinn í skólasögunni heitir
Skólabúið. Fyrrum varð bú að
standa undir sérhverri stofnun
sem komið var á fót, hvar sem var
á landinu. Auk þess segir að »skól-
inn var aðallega ætlaður fyrir
sveitakonur og búið var notað til
að aðlaga skólann sem mest að-
stæðum í sveit.«
Þess má geta til glöggvunar
fyrir sagnfræðinga að allt fram til
seinni heimsstyrjaldar miðaðist
hér flest við landbúnað og sveita-
líf, enda þótt mjög væri þá tekið
að fjölga í höfuðstaðnum og öðr-
um kaupstöðum en fækka í sveit-
unum. Kaupstaðalíf taldist til
þess tíma eins og utan dagskrár,
sveitalífið eitt þótti náttúrlegt og
sjálfsagt. Þannig var það í fyllsta
máta eðlilegt að húsmæðraskóli í
sveit skyldi »aðallega ætlaður
fyrir sveitakonur*.
í þá daga þótti húsmóðurstaðan
bæði virðuleg og þjóðhagslega
mikilvæg. Húsfreyja í sveit (svo
miðað sé við markmið umrædds
skóla) naut sömu virðingar og
bóndi hennar. Nafn hans var að
vísu skrifað á alla pappíra sem
þau varðaði sameiginlega. En það
þýddi ekki að hann teldist hús-
freyju sinni fremri né æðri, heldur
aðeins að hún réð — eins og mig
minnir að stæði í fornum, norræn-
um lögum, innan stokks (það er að
segja innan dyrastafs) en bóndi
réð utan dyra.
Nú mun hlutverk húsmæðra-
skólanna ekki metið eins mikils og
fyrrum. Þeir eru orðnir hálfgerð
hornreka í ruglingslegu skóla-
kerfi. En þeir voru merkilegar
stofnanir, hver á sínum stað og
tíma. Húsmæðraskólinn á Hall-
ormsstað naut þess fram yfir aðra
að standa á fögrum og nafn-
toguðum stað, mitt í þeim fræga
Hallormsstaðarskógi. Hann mun
því hafa haft ærið aðdráttarafl
fyrir draumlyndar heimasætur
gleimoráranna sællar minningar.
Saga hans er því býsna merkileg
og má vafalaust skoðast sem
dæmigerð fyrir sögu annarra
stofnana af því taginu.
Bókin, Húsmæðraskólinn á
Hallormsstað, er glæsilega úr
garði gerð eins og Bókaútgáfunnar
Þjóðsögu var von og vísa.
í ævintýraleik meö Tuma
þumli og Jóa og baunagrasinu
Hljóm-
plotur
Arni Johnsen
I ævintýraleik heitir ný plata
Gylfa Ægissonar sem Geim-
steinn gefur út, en hér er um að
ræða plötu með útfærslu Gylfa á
hinum kunnu ævintýrum um
Tuma þumal og Jóa og bauna-
grasið. Þetta er bráðskemmtileg
barnaplata og ekki síður fyrir
fuliorðna sem hafa varðveitt
barnið í sér. Sögurnar eru sín
hvoru megin á plötunni og hefur
Gylfi útfært hvora sögu sem
leikrit, söngleik og frásögn. í
sögunni um Tuma þumal er sög-
umaður og leikarar og 6 söngvar
sem Gylfi hefur samið. Sögu-
mann leikur Hermann Gunnars-
son, en í hlutverkum Tuma þum-
als og annarra persóna eru
Gylfi, Þórir Baldursson og
Magnús Ólafsson sem leikur
mörg hlutverk. í sögunni um Jóa
og baunagrasið er Þorgeir Ást-
valdsson sögumaður, en leikarar
eru Laddi, Magnús Ólafsson,
Ingibjörg Hafliðadóttir, Pálína
Vagnsdóttir og Gylfi Ægisson.
Við þá sögu hefur Gylfi samið 4
lög, en heildarflutningur sög-
unnar tekur 25 mínútur rúmar.
Tumi þumall tekur hins vegar
liðlega 30 mínútur í flutningi.
Það er einstaka sinnum i sög-
unum sem notuð eru orð, sem
ekki eru við hæfi þar sem um
barnaefni er að ræða, svo sem
blótsyrði, en hugmyndin að plöt-
unni er mjög góð og vel útfærð
og þeir hnökrar sem á henni eru
hverfa í því fjölmarga sem vel er
gert. Hins vegar finnst mér
ósmekklegt að gauka enskri
tungu í texta.
Tíðarandinn er breyttur og
börn eru ekki eins varin í hinu
talaða orði eins og áður, hraðinn
býður hættunni heim í sljórri
hugsun fólks líðandi stundar,
sem fer ekki eins varlega með
orð í návist barna og fyrir
15—20 árum. En allt hefur sinn
gang og einhverntíma kemur
aftur sú tíð að sögur Sigurbjarn-
ar Sveinssonar verði þekktar hjá
börnum þessa lands. Þar eru
perlur sem hafnar eru yfir gagn-
rýni.
Plötunni í ævintýraleik fylgir
sönglagahefti er það skemmti-
legt innlegg á ágætri plötu. Það
er einvala lið sem kemur við
sögu og afraksturinn er jákvæð-
ur.
Annars segir það líklega bezt
sína sögu að 5 ára gamall sonur
minn hlustaði tvisvar í rykk á
plötuna og ætlaði að fara að
hiusta í þriðja sinn þegar hann
fór að velta því fyrir sér að þá
færi jólasveinninn hugsanlega
fram hjá skónum hans, þar sem
áliðið var kvölds. Það er óhætt
að mæia með þessari plötu fyrir
börn á öilum aidri.