Morgunblaðið - 18.12.1982, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 18. DESEMBER 1982
21
við Dachau“
„í dag skoðuðum
Dagbók dóttur Himmlers ásamt 700
bréfum nazistaforingjans fundin
— í dag fórum við að skoða
fangabúðirnar í Dachau. Við
skoðuðum allt, sem við gátum.
Við horfðum á garðyrkjustörf
fanganna, við skoðuðum peru-
trén. Við sáum allar myndirnar,
sem fangarnir höfðu málað. Dá-
samlegt. Og á eftir fengum við
heilmikið að borða og öllum var
okkur gefín gjöf. Þetta var
fjarska yndislegt og stór atburð-
ur. Þannig kemst Gudrun
Himmler, dóttir nazistaforingj-
ans Heinrichs Himmlers, að orði
í dagbók sinni, sem hún skrifaði
sem barn í heimsstyrjöldinni síð-
ari. Dagbók þessi þykir gefa ein-
stakar upplýsingar um nazista-
foringjann alræmda og ekki
dregur það úr, að hvorki meira
né minna en 700 sendibréf frá
honum sjálfum til dóttur hans
hafa komið fram um leið. Þvf
skal ekki gleymt, að um 40.000
manns voru teknir af lífí í
Dachau í stríðinu, flestir Gyð-
ingar.
Það er Gyðingur, sem nú er
búsettur í Israel, sem hefur þessi
gögn undir höndum. Maður
þessi, Chaim Rosenthal að nafni,
keypti dagbókina og bréfin í fé-
agi við tvo menn aðra af fyrrver-
andi SS-foringja, sem nú er bú-
settui'í Mexíkó, fyrir 40.000 doll-
ara. Gudrun Himmler og móðir
hennar voru handteknar í
stríðslok, er þær voru á flótta á
Ítalíu og munu þá hafa glatað
bæði dagbókinni og bréfunum.
í tilefni af þessum fundi
hringdi Rosenthal í Gudrunu
Himmler sem er búsett í Miinc-
hen. Þar gengur hún undir ætt-
arnafni eiginmanns síns og forð-
ast öll fréttaviðtöl, enda veit þar
naumast nokkur, hver hún er.
Rosentha! hafði hins vegar feng-
ið símanúmer hennar frá manni
einum í Bandaríkjunum, sem
vissi, hver hún er. Símtal þetta
var tekið upp á band og hefur
svo sannarlega komið fólki í
ísrael á óvart, en þar hefur það
verið flutt í sjónvarpi. Finnst
mörgum þar eins og miklum ör-
lagahring sé nú lokið. Sjálfur
missti Rosenthal mörg af ætt-
mennum sínum í dauðabúðum
nazista.
Þegar Rosenthal hóf símtalið,
hafi hann lista með 25 spurning-
um, sem hann lagði fyrir dóttur
nazistaforingjans meðal annars
um Adolf Hitler, um tilfinningar
hennar til föður hennar og um
heimsókn hennar í æsku til
fangabúðanna í Daehau. En það
var með naumindum, að hann
gæti stunið spurningunum upp,
svo spenntur var hann. Hann lét
þess hvergi getið, að hann
hringdi frá ísrael af ótta við, að
þá myndi dóttir Himmlers
leggja á.
Þegar Rosenthal sagði henni
frá því, að hann hefði dagbók
hennar og bréfin frá föður henn-
ar undir höndum, bað hún hann
að senda sér eintak af því öllu en
alls ekki að gefa það út á prenti.
— Hún sagði, að það væri vin-
samlegur verknaður af minni
hálfu, er haft eftir Rosenthal. Og
hann heldur áfram í frásögn
sinni: Mér leið, eins og allt færi
af stað innan í mér. Hér var
þessi kona, dóttir Himmlers,
sem bað, jafnvel grátbað mig.
Þýzkan hennar var með mjúkum
bæverskum hreim. Hún kvaðst
eiga börn og spurði mig, hvort ég
ætti ekki börn og hvort ég gæti
ekki skilið, að allt, sem hún vildi,
væri að vera látin í friði.
Rosenthal hlustaði en lét hana
tala að mestu. Hann vonaði að
Heinrich Himmler, æðsti yfírmaður
SS-sveitanna.
finna hjá henni einhverja for-
dæmingu á nazistum, en hún
kom aldrei. Þegar hann spurði
hana um nazistatímabilið, svar-
aði hún: — Ég var bara lítil telpa
þá.
— Þessi dagbók og bréf eru
einstakur fundur, er haft eftir
prófessor Yehuda Bauer, sem er
sérfræðingur í sögu útrým-
ingarherferðarinnar gegn Gyð-
ingum, en hann starfar við
Hebreaháskólann í ísrael. Við
höfum ekki áður haft undir
höndum dagbækur barna helztu
nazistaforingjanna. Hér er því
um einstakan fund að ræða.
Gudrun Himmler var fædd
1929, sama ár og faðir hennar
varð yfirmaður stormsveitanna í
nazistaflokknum. Hún ólst upp i
grennd við Dachau. — Hún virð-
ist hafa verið mjög eðlileg telpa,
er haft eftir Bauer. — Hún hefur
dáðst mjög að föður sínum. Svo
er að sjá, sem hún hafi ekki haft
hugmynd um skelfingaratburð-
ina allt í kringum hana og hún
virðist hafa trúað því til hins
síðasta, að Þýzkaland myndi
vinna stríðið.
Þannig segir t.d. í dagbókinni
á einum stað frá árinu 1944:
— Frá því í júlí hefur pabbi ver-
ið æðsti maður landhersins.
Flugherinn er mjög lélegur. Gör-
ing virðist ekki hirða um neitt
lengur. Hann bara hreykir sér og
setur upp snúð. í dag fengu allir
orðu nema pabbi, en hann er sá,
sem átti að fá orðu fyrstur.
Himmler var einn helzti höf-
undur að hugmyndafræði naz-
ista um kynþáttahatur og átti
einn mestan þátt í því að koma
upp því neti dauðabúða, sem
nazistar komu upp víðs vegar i
Evrópu. Hann var tekinn til
fanga af Bretum í maí 1945 og
framdi síðan sjálfsmorð.
Barnaguðs-
þjónusta í
Dómkirkjunni
á sunnudag
Jólasöngvar Dóm-
kórsins á mánudag
ÞAÐ KR orðin venja að hafa barna-
guðsþjónustu í Dómkirkjunni síð-
asta sunnudag fyrir jól. í guðsþjón-
ustunni á morgun, sem hefst kl. 11
f.h., leikur hornakvartett jólalög, sr.
Hjalti Guðmundsson les jólasögu og
sr. Agnes Sigurðardóttir ræðir við
börnin um jólin og þýðingu þeirra.
Það mun sr. Þórir Stephensen
einnig gera og hann stjórnar al-
mennum söng, en Marteinn H.
Friðriksson dómorganisti verður
við orgelið. Er þess vænst að for-
eldrar, afar og ömmur eða aðrir
aðstandendur fjölmenni með
börnunum í Dómkirkjuna á morg-
un kl. 11.
Þá verður Dómkórinn með jóla-
söngva í kirkjunni á mánudags-
kvöldið kl. 22. Þar er einnig hefð á
komin. Dómkórinn hefur í nánd
jóla á undanförnum árum skapað
með þessum jólasöngvum miklar
yndisstundir. Ég vil því eindregið
hvetja fólk til að koma í Dóm-
kirkjuna á mánudagskvöldið. Að-
gangur er ókeypis og allir boðnir
velkomnir.
herraskyrtur
og
Van Heusen
herraskyrtur eru
heimsþekkt gæðavara.
Fáanlegar í miklu efnis- og litaúrvali í
tveim mismunandi ermalengdum (89 og
91 cm) og í tveim mismunandi bolvídd-
um (standard vídd og extra vídd).
Aöalstræti 4.
Bankastræti 7
H E R R A P E I LD
AUSTURSTRÆTI 14
Sími 82710.
Þórir Stephensen.