Morgunblaðið - 01.07.1988, Blaðsíða 1

88 SIÐUR B/C
í
11'
STOFNAÐ 1913
147. tbl. 76. árg.
FÖSTUDAGUR 1. JÚLÍ 1988
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Svíþjóð:
Heilsuleysi eykst
á vinnustöðum
Stokkhólrai, frá Claes von Hofsten, fréttaritara Morgunblaðsins.
SVÍAR verða heilsulausari með ári hveiju, að minnsta kosti aukast
fjarvistir vegna veikinda á vinnustöðum jafnt og þétt. Breytingar
sem gerðar hafa verið á sjúkratryggingakerfinu hafa aukið útgjöld
ríkisins verulega.
Tvö stærstu verkalýðsfélög
Svíþjóðar hafa snúið sér til ríkis-
stjómarinnar og beðið um að sér-
stök könnun verði gerð á því hvers
vegna fjarvistir vegna veikinda hafa
aukist svo mjög. Frá árinu 1976 til
ársins 1983 minnkuðu flarvistir
vegna veikinda úr að meðaltali 23
dögum á ári í 18 daga á ári. Eftir
1983 hefur þróunin snúist við og
nú er svo komið að flarvistir af
vinnustöðum era að meðaltali 22,5
dagar á ári. Fyrir hvem dag sem
meðaltalið hækkar um aukast út-
gjöld sjúkratryggingakerfísins um
einn milljarð sænskra króna (svarar
til um sjö milljarða ísl. kr.).
Síðastliðið ár var reglum um
greiðslur í veikindum breytt í
Svíþjóð. Nú fær starfsmaður greitt
fyrir hveija klukkustund sem hann
er frá vinnu í stað þess að fá greitt
fyrir hvem vinnudag eins og áður
var. Fyrir þá sem vegna heilsu-
brests geta ekki unnið fullan vinnu-
dag er þetta réttmætara.
Finnland:
Þingmeim öl-
kærir um of ?
Helsinki, Reuter.
FINNSKUR þingmaður lagði það
til á miðvikudaginn að komið
yrði fyrir ölvunarmælitækjum í
þinginu til að hamla gegn þjóri
þingmanna. í bréfi til þingfor-
seta iagði hann til að tækin yrðu
við allar dyr fundarsalanna.
„Ef mælitækið sýnir meira
áfengismagn í blóði þingmanns en
ökumönnum leyfíst að hafa geta
þingverðir varnað honum inn-
göngu,“ segir í bréfínu frá þing-
manninum sem jafnframt er rit-
stjóri og prestur. Hann sagðist hafa
ritað forsetanum vegna þess að
drykkja þingmanna hefði verið með
mesta móti áður en sumarleyfí
hófst.
Samhliða þessum breytingum var
tekið upp „verðlaunakerfí" fyrir við-
vera. Hver sá sem er tvær vikur í
vinnu án þess að veikjast fær sér-
stök verðlaun. í stað þess að virka
vinnuhvetjandi hefur þetta orðið til
þess að ef fólk er veikt í nokkra
daga mætir það ekki til vinnu fyrr
en eftir tvær vikur. Þá fær það
borguð full laun frá sjúkratrygging-
unum og hefur hvort eð er misst
af verðlaununum.
Reuter
Jeltsín
sigur-
viss
Borís Jeltsín, sem
fyrrum gegndi stöðu
flokksformanns í
Moskvu, sést hér ræða
við leikritaskáldið
Míkaíl Sjatrov að
loknum öðrum degi
flokksráðstef nunnar í
Moskvu. Jeltsin sagði
fréttamönnum að þeim
forystumönnum sem
bæru ábyrgð á
mistökum fyrri tíma
bæri að vikja úr starfi.
Upplýst hefur verið að
Jeltsín sé í hópi
rösklega 200 fulltrúa
sem eru á mælendaskrá
en aðeins 24 hafa enn
tekið til máls.
Sovétríkin:
Fulltrúi á flokksráðstefnunm
krefst afsagnar Gromykos
Gorbatsjov heimtaði að óhæfir
forystumenn yrðu nafngreindir
Moskvu, Reuter.
HEITUM umræðum var fram haldið á ráðstefnu sovéska kommúnista-
flokksins í gær og voru helstu ræðuefnin efnahagslegar og pólitískar
umbætur, frelsi fjölmiðla og samskipti einstakra þjóða i Sovétríkjun-
um. Flokksformaður frá Sibiriu sagði að Gromýko forseti og fleiri
núverandi forystumenn bæru ábyrgð á mistökum fyrri tíma og ættu
þeir að segja af sér. Annar ráðstefnufulltrúi varði forsetann og sagði
hann pjóta virðingar og ástar þjóðarinnar. Verkamaður i stáliðjuveri
í Úral-fjöllum uppskar fagnaðarlæti er hann kvartaði undan vöru-
skorti i verslunum og framleiðslukröfum sem ekki væri hægt að fuU-
nægja.
Verkamaðurinn, Venjamín Jarin,
sagði það einnig valda óánægju að
fólk vissi ekki hvemig verkaskipt-
ingin væri milli einstakra fulltrúa í
stjómmálaráðinu, valdamestu stofn-
un ríkisins en í því era 13 fulltrúar.
„Allir eiga að vita þetta. Þá getum
við þakkað þeim sem starfa vel og
skammað þá sem standa sig ,illa,“
sagði Jarín. Hann sagði einnig að
verkamenn væra famir að spyija
hvar umbótastefnan væri eiginlega
niður komin, allt væri við það sama,
vöraskortur mikill og tekjur færa
minnkandi.
Vladímír Melníkov, flokksfor-
maður í Komi-héraði í Síbiríu, sagði
að þeir sem áður hefðu borið ábyrgð
á stöðnuninni gætu ekki haldið stöð-
um sínum nú þegar umbótastefnan
hefði haldið innreið sína. „Allir verða
að bera persónulega ábyrgð," sagði
Melníkov. Þa greip Gorbatsjov
flokksleiðtogi fram í og sagði: „Þú
getur kannski gert beinharðar tillög-
ur, nefnt nöfn. Við sitjum héma
Sársaukafull
sinnaskipti
LIÐHLAUPAR úr kínverska
kommúnistahemum hafa oft
iátið húðflúra á sig slagorð eins
og „Berjist gegn kommúnism-
anum“, „Beijið á Rússunum11
og „Drepið Mao Tse-tung“.
Margir þeirra láta nú fjarlægja
flúrið á sjúkrahúsum á Taiwan
þar sem þá langar til að heim-
sækja ættingja sina á megin-
landinu sem þeir urðu að yfir-
gefa árið 1952 er 14 þúsund
hermenn flúðu frá megin-
landinu til Taiwan. Dagblaðið
China Post á Taiwan hefur sagt
frá orðrómi þess efnis að menn-
irtiir eigfi á hættu að týna lifinu
í Kina ef húðflúrið uppgötvast
þar. Á myndinni sjást læknar
fjarlægja minningar eins her-
mannsins með hnifum sinum.
Reuter
uppi og vitum ekki hveija þú ert að
tala um.“ Melníkov svaraði að hann
hefði m.a. í huga þá Gromýko for-
seta og Míkaíl Solomentsev, fyrram
forsætisráðherra Sovét-rússneska
lýðveldisins.
Sovéskur embættismaður, Georgíj
Kijútskov, sagði fréttamönnum að
margir hefðu bragðist hart við um-
mælum Melníkovs en ekkert var
sagt um viðbrögð Gorbatsjovs.
Krjútskov sagði að ekki mætti búast
við þtfi að nokkur missti stöðu sína
vegna yfirlýsinga Melníkovs. Hann
sagði að seðill með undirskrift eins
ráðstefnufulltrúans hefði verið les-
inn upp á ráðstefnunni. Þar hefði
verið sagt að Gromýko nyti „virðing-
ar þjóðarinnar og flokksins. Hann
hefur helgað líf sitt starfi fyrir okk-
ur. Þjóðin og flokkurinn lögðu nýjar
byrðar á herðar honum. Nú virðist
það aftur í tísku að kenna leiðtogum
um allt sem illa gengur ... Félagi
Gromýko er orðinn aldraður. Hann
hefur gegnt skyldum sínum og göf-
ugt starf hans mun lifa meðal þjóð-
arinnar."
7!ASS-fréttastofan og Krjútskov
vora sammála um að vöminni fyrir
Gromýko hefði verið ákaft fagnað
af ráðstefnugestum. Jefrem Sokolov,
flokksformaður frá Hvíta-Rússlandi,
heimalandi Gromýkos, sagði að eng-
inn hefði risið upp til vamar Solo-
mentsev, Afanasjev, ritstjóra Pröv-
du, og Georgí Arbatov, sérfræðingi
I málefnum Bandaríkjanna, sem
einnig urðu fyrir harðri gagnfyni.
„En ráðstefnunni er ekki lokið enn,“
bætti Sokolov við. Hann er talinn
dyggur stuðningsmaður Gromýkos.
Það hefur vakið athygli að Pravda
hefur birt orðréttar ræður ráðstefnu-
fulltrúa án þess að fella niður
ákveðnar athugasemdir eins og
TASS-fréttastofan géfði i skeytum
sínum.
Vajno Vaelas, nýr flokksleiðtogi
í Sovét-Eistlandi, sagði fréttamönn-
um í gær að hann styddi nýstofnaða
Þjóðarhreyfíngu í lýðveldinu en
bætti því við að fjölflokkakerfí yrði
ekki komið á fót. Vaelas fer fyrir
sendinefnd eistnesku flokksdeildar-
innar á ráðstefnunni.
í Sovétríkjunum er einsflokks-
kerfi. Svo mun verða framvegis en
það kemur ekki í veg fyrir pólitíska
fjölbreytni,“ sagði Vaelas.
Sjá síðu 27: „19. flokksráð-
stefna kommúnista.1*
Kaþólska kirkjan:
Lefebvre
íbann
London, Reuter.
Kaþólskir
kirkjuleiðtogar
um alla Evrópu
iýstu í gær
hryggð sinni
vegna þeirrar
ákvörðunar
Marcels Lef-
ebvres erki-
biskups að
vígja fjóra bisk-
upa í trássi við
bann Jóhannes-
ar Páls páfa. Kirkjulög valda þvi
að erkibiskupinn var umsvifa-
laust lýstur i bann vegna
vigslunnar og er þvi fyrsti klofn-
ingur rómversk-kaþólsku kirkj-
unnar i meira en öld nú stað-
reynd.
I yfírlýsingu páfastóls um bannið
í gær var sagt að gefín yrði út til-
kynning í dag um hveijar afleiðing-
ar bannsins yrðu fyrir presta og
söfnuði Lefebvres.
Ráðstefna ítalskra biskupa lýsti
því yfír í gær að Lefebvre ætti sök
á klofningnum og Karl Lehmann,
leiðtogi vestur-þýskrar biskupa-
stefnu, líkti Lefebvre og stuðnings-
mönnum hans við hina hægrisinn-
uðu Þjóðemisfylkingu le Pens í
Frakklandi. Hann bætti því við að
andóf Lefebvres myndi skaða kirkj-
una afar mikið.