Morgunblaðið - 30.10.1988, Blaðsíða 64

64
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 30. OKTÓBER 1988
Minning:
Arnaldur Þór
garðyrkjubóndi
Fæddur 23. febrúar 1918
Dáinn 21. október 1988
Amaldur Þór garðyrkjubóndi í
Blómvangi í Mosfellsbæ lést í
sjúkrahúsi í Reykjavík sl. laugardag
sjötugur að aldri. Hann var elstur
Qögurra bama hjónanna Helgu
Kristinsdóttur Þór og Jónasar Þór
verksmiðjustjóra en yngri systkinin
- % eru' þau séra Þórarinn Þór fyrv.
prófastur á Patreksfirði og Guðrún
Þór. Amaldur átti við nokkra van-
heilsu að stríða undanfarin ár og
færðist þetta í aukana svo ekki var
við ráðið. Hann lætur eftir sig eigin-
konu, Kristínu Jensdóttur Þór, sem
hann kvæntist 29. júlí 1944, og
þijú uppkomin böm, þau Guðrúnu
Þór hjúkrunarfræðing, Jónas sagn-
fræðing og Ólöfu Helgu kennara.
Helga kona Jónasar eldra féll frá
um aldur fram er Amaldur var 10
ára gamall og svo sem að líkum
lætur var það mikið áfall, einkum
fyrir elsta soninn á viðkvæmum
aldri.
Snemma hneigðist hugur Am-
alds að ræktunarstörfum og því
réðist það svo milli feðgana að hann
tók sig upp og fór til náms í garð-
yrkju á Reykjum í Mosfellssveit
vorið 1933, þá 15 ára að aldri.
Þama hófst góður kunningsskapur
milli hans og okkar bræðra sem
stóð æ síðan enda varð ævistarf
Amalds hér í Reykjahverfinu til
dauðadags. Á þessum árum, á vor-
dögum íslenskrar garðyrkju með
nútíma sniði, þótti það eftirsóknar-
vert ungum mönnum að komast að
til verklegs náms hér að Reykjum.
Þetta var þá stærsta og best búna
gróðrarstöðin í landinu og í hraðri
uppbyggingu, hafði á að skipa fær-
um fagmönnum á sviði blóma og
grænmetisræktar undir forystu Ni-
els Thybjerg, garðyrkjustjóra. Ýms-
um þótti í mikið ráðist af Amaldi
svo ungum manni að fara í fjarlæg-
an landshluta til vandalauss fólks
og ráða sig til þess náms sem þá
var sniðið að mestu eftir þágildandi
iðnnámi og að hluta til að danskri
fyrirmynd og þeim aga sem þar
tíðkaðist. Þetta tókst þó mæta vel
og hann naut sín vel í leik með jafn-
öldum og í ströngu starfi með læri-
meisturum sínum, sem reyndar
vom þá flestir danskir, við störf í
gróðurhúsum og á grænkálsökmm
á hinum heitu lendum jarðarinnar.
Árið 1937 er svo haldið til fram-
haldsnámsins í garðyrkjuskólanum
í Ollerup í Danmörku en síðan eitt
ár í Þýskalandi þar sem hann lauk
náminu. Haustið 1939 var hann
þegar ráðinn að gróðrarstöð KEA
á Akureyri, en þar undi hann ekki
og tók því starfi sem honum bauðst
að Reykjum sem verkstjóri yfir
gróðrarstöðinni þar, og þótti það
mikil virðingar- og ábyrgðarstaða
á svo ijölmennum vinnustað.
Árið 1946 kaupa þau hjónin Am-
aldur og Kristín garðyrkjubýlið
Blómvang af Jakobínu og Laurits
Boeskov en þá fluttust þau búferl-
um til Danmerkur með fjölskyldu
sína. Þar með var ævistarfið endan-
iega ráðið og takmarkinu náð að
reka eigið fyrirtæki. Gerðist Am-
aldur brátt athafnasamur í félags-
málum, einkum þeim sem snertu
mál garðyrkjumanna. Hann var
stofnandi og fyrsti formaður Félags
Garðyrkjubænda í Mosfellssveit
með einnig mjög virkri þátttöku í
landsamtökum garðyrkjubænda og
um skeið formaður þar einnig. Þá
tók hann einnig mjög virkan þátt
í landsmálapólitík, gerðist út-
breiðslustjóri dagblaðsins Tímans
og erindreki Framsóknarflokksins í
Reykjaneskjördæmi á ámnum milli
1963 og 1970. Þá var hann einnig
meðeigandi og starfsmaður við upp-
byggingu Gróðrarstöðvarinnar við
Sigtún um skeið, en seldi sinn hlut
1968 og sneri sér að alefli að gróðr-
arstöðinni heima í Blómvangi.
Arnaldur vann að stofnun Kaup-
félags Kjalamesþings og var um
skeið formaður þess, ennfremur var
hann fyrsti formaður Kjördæmis-
ráðs Framsóknarflokksins á
Reykjanesi og í 5 ár í miðstjórn
þess flokks. Þá átti hann sæti í
ýmsum sýningamefndum Félags
Garðyrkjubænda og var ritari fram-
t
Þökkum öllum hjartanlega er heiöruöu minningu
GUNNBJÖRNS GUNNARSSONAR,
Sæviðarsundi 29,
og vottuöu okkur samúö viö andlát og útför hans.
Elinborg Guðjónsdóttir,
dóttir, synir, tengdabörn og barnabörn.
t
Færum öllum innilegar þakkir, sem heiöruöu minningu
ÓSKARS SIGURÐSSONAR
bónda,
Hábæ,
Þykkvabæ,
og vottuöu okkur samúð viö fráfall hans.
Ágústa
Halldóra Óskarsdóttir,
Jóna Birna Óskarsdóttir,
Sigurlín S. Óskarsdóttir,
Ragnheiður Óskarsdóttir,
Elsa Tómasdóttir,
Árnadóttlr,
Tómas Guðmundsson,
Gfsli Jónsson,
Svavar Guðbrandsson,
Valdimar Jónsson.
t
Þökkum innilega samúö og hlýhug viö andlát og jarðarför
JÓHÖNNU ELfNBORGAR SIGURÐARDÓTTUR,
áður Selvogsgötu 9,
Hafnarfirðl.
Sérstakar þakkir til starfsfólks Vífilsstaöaspítala og annarra sem
studdu hana síðasta spölinn.
Rfkharður Kristjánsson,
Skarphéðinn Kristjánsson,
Hrefna Kristjánsdóttir,
Dúfa Kristjánsdóttir,
Jóhanna Kristjánsdóttir,
og barnabörn.
Guðrún Ólafsdóttir,
Guðrún Bjamadóttir,
Kolbeinn Grfmsson,
Hörður Hallbergsson
kvæmdanefndar á sjöunda norræna
garðyrkjuþinginu og sýningunni í
Helsinki 1949. Þessi sýning er okk-
ur Islendingum ef til vill minnis-
stæðari en ýmsar aðrar því senni-
lega var það þar sem íslenskur
garðyrkjumaður vann til gullverð-
launa fyrir nýtt afbrigði af nellik-
um. Þá ritaði Amaldur greinar í
blöð og tímarit um hugðarefni sín,
og síðustu árin var hann ritstjóri
svonefndra Álafossfrétta sem var
starfsmannablað í Ullarverksmiðj-
unni Álafossi. Þar vann hann ákaf-
lega merkilegt starf við söfnun
sögulegra gagna um ullariðnað á
Islandi. Uppúr 1970 hófust fyrir
alvöru erfiðleikatímar í garðyrkju
hér í Reykjahverfi en um það leyti
hóf Hitaveitan svonefnda djúpborun
í þeim tilgangi að ná hér meira
vatni og það tókst. Hinsvegar gerð-
ist það, að við þetta hvarf allur
hiti úr yfirborði jarðar og hlunnindi
snemmræktaðs grænmetis á mark-
að í Reykjavík bmgðust, og nú eru
hinar gömlu garðyrkjustöðvar sem
byggðu m.a. á þessum landsgæðum
hættar starfsemi.
Þá var það 1973 að Amaldur tók
að sér að verða innkaupastjóri á
ull fyrir Klæðaverksmiðjuna Ála-
foss og starfaði þar meðan heilsan
entist eða til ársloka 1986.
Það má sjá af þessari upptaln-
ingu að Arnaldur hafði vítt áhuga-
svið með og ásamt hinum daglegu
störfum. Á yngri ámm þreytti hann
knattspymu með jafnöldmm sínum,
en seinna vom það ferðalög, veiði
laxfiska og fugla, en hann þótti
firna slingur við allan veiðiskap.
Eitt var það sem hann hafði orð á
stundum, en það var tækifærið sem
hann fékk að koma til starfa í garð-
yrkjunni í byrjun og verða síðan
þátttakandi í æfintýrinu er Mos-
fellssveitin varð stórveldi í ræktun
blóma og grænmetis. Til gamans
þá komust athugulir menn að því
að á áratugnum fyrir stríð var
Mosfellssveitin það sveitarfélag þar
sem fæstir vóm um hvem bíl, var
það talið landsmet. I tengslum við
starf sitt á Álafossi og söfnun gam-
alla gagna var hann einn af stofn-
endum Sögufélags Kjósarsýslu og
var þar í stjóm um skeið, en félag
þetta starfaði vel um árabil, þótt
nokkuð hafi dregið úr því í bili.
Amaldur var baráttumaður að
eðlisfari og skapmaður mikill, fast-
ur fyrir ef því var að skipta en að
sama skapi málsvari þeirra er
minna máttu sín. Hann Iét að sér
kveða á málþingum og var málefna-
legur og drengilegur andstæðingur.
Hann var vandur að vinum og mjög
stoltur af eyfirskum uppmna
sínum. Arnaldur var einn af þeim
sem settu svip á umhverfi sitt. Nú
er röddin hljóðnuð og hann kominn
á annað tilvemstig. Við sem eftir
stöndum heiðrum minningu hans
og sendum ijölskyldunni og öðmm
ættingjum samúðarkveðjur. Am-
aldur Þór verður jarðsunginn frá
Fossvogskapellu á morgun, mánu-
daginn 31. október.
Jón M. Guðmundsson
Hann gaf okkur tómata og brosti
svo fallega þegar við krakkamir á
bamaheimilinu á Laugalandi í Eyja-
fírði heimsóttum gróðurhúsin í ná-
grenninu en þar vann hann nýkom-
inn heim frá námi. Fljótlega flutti
hann suður og vann við garðyrkju
í Mosfellssveit.
Eg vissi ekki nafn hans en ég
þekkti aftur brosið þegar hann
seinna kom í heimsókn í Hafnar-
stræti 29 á Akureyri með vini sínum
og frænda, Björgvin Júníussyni.
Það varð mér mikið gleðiefni þegar
þeir frændur urðu mágar mínir og
síðan ómetanlegir vinir til æviloka.
Amaldur og Kristín systir mín
gengu í hjónaband sumarið 1944.
Eg man vel þann dag, man að það
var falleg og hátíðleg veisla heima
hjá foreldrum okkar og ungu brúð-
hjónin ljómuðu af hamingju er þau
kvöddu ættingjana og fóm suður.
Þá komst Mosfellssveit á landabréf-
ið í huga mínum því þar settust þau
að og bjuggu lengst af í Blóm-
vangi. Það heimili varð miðpunktur
Suðurlands hjá okkur og alltaf vor-
um við velkomin þegar við skmpp-
um suður. Seinna þegar flestir úr
íjölskyldunni vom fluttir til
Reykjavíkur urðu heimsóknir enn
tíðari og alltaf var jafn gott að
koma þar og sjaldan fómm við það-
an tómhent, venjulega var blóm-
vöndur eða grænmetispoki í far-
angrinum. Þegar ég hugsa til heim-
sóknanna í Blómvangi þá fínnst
mér þar hafí alltaf verið hlýtt og
bjart. Ilmur af kaffí og nýbökuðum
kökum kiyddaði fjömgar stjóm-
Kveðjuorð:
Unnur Halldórs-
dóttirfrá Gröf
Það má ekki minna vera en ég
festi á blað nokkur kveðju- og þakk-
arorð, þegar ég nú lít yfír farinn
veg og kveð ágæta samferðakonu
nú, þegar veraldarvist hennar lýk-
ur. Lengi býr að fyrstu gerð segir
máltækið og má það heimfærast
hér, því fyrsta sinn sem ég heim-
sótti þau Unni og Helga í Gröf
vom viðtökur þær að úr þakklátum,
huga hverfa þær ekki og það var
ekki bara í þetta eina sinn. Kunn-
ingsskapurinn jókst með ámnum
og varð að vináttu. Þau voru bæði
svo traust og ákveðin. I erfíðri upp-
byggingu fyrirtækis sem Helgi trúði
á, en ef til vill fáir aðrir, stóðu þau
svo vel saman og byggðu það upp
fet fyrir fet og reiknuðu framtíðina
út. Hversu miklum tíma þau eyddu
í þetta skal ekki sagt, en þeir verða
aldrei taldir og þau skildu það vel
að ekkert fæst án fyrirhafnar. Nú
er þetta fyrirtæki Hópferðir H.P.
orðið virðulegt og þjóðfrægt og
gaman að vita til þess að það hefir
orðið starfsvettvangur drengjanna
þeirra og Unnur fékk að líta þessa
þróun og það var henni kært. Þau
Unnur og Helgi höfðu mikið bama-
lán. Bömin hafa fetað í þeirra fót-
spor, tileinkað sér góðar dyggðir
foreldranna sem ekki máttu vamm
sitt vita og oft sannreyndi ég það
í erfiðu starfí mínu að allt sem ég
þurfti til þeirra að leita, stóð og
þurfti ekki að ámálga. Þar í Gröf
var Póstur og sími, áður en síma-
væðingin hófst og Gröf var í þjóð-
leið svo straumurinn var um hlaðið.
Og hversu margir minnast þess
ekki. Ég reyndi líka það að þau
vom samtaka þegar einhver átti í
vanda, að bæta þar um og var það
gert af heilum hug án þess að íhuga
um endurgjald. Slíks er sælt að
minnast nú á þeim dögum flýtis og
andvaraleysis þegar fáu er hægt
að treysta, sérstaklega þegar ein-
hver verðmæti emí augsýn.
Sveitinni sinni unnu þau heitt og
það mun aðrir skrá. En það fór
málaumræður þar sem menn vom
slegnir til „höfðingja" eða dæmdir
„litlir karlar" og svo var hlegið inni-
lega að öllu saman.
Þar var líka rætt um bókmenntir
og seinna var áhugi á ættfræði og
ferðalögum orðinn áberandi. En það
sem ég minnist best í fari Amaldar
var hlýja. Það var jafngott að koma
til hans í gleði og leita til hans í
sorg. Hann var vinur sem ekki
brást, honum var alltaf hægt að
treysta. Þegar við Sigfús og Gerður
fluttumst hingað til Washington
urðu samfundir stijálir en það var
notalegt að vita af Stínu og Am-
aldi á sínum stað og taka upp þráð-
inn að nýju þegar við komum heim
í frí. Raunar er varla hægt að tala
um Amald án þess að tala um Stínu
um leið. í fjörutíu og fjögur ár hef-
ur líf þeirra verið samofið við störf
innan og utan heimilisins. Þau hafa
átt því láni að fagna að eignast og
ala upp þijú elskuleg böm, Guð-
rúnu, Jónas og Ólöfu Helgu. En
sorgin hefur líka kvatt dyra, þau
hafa misst marga ástvini á undan-
fömum árum, þar á meðal tvo
tengdasyni sem vom þeim einstak-
lega kærir. Á þessum erfíðu stund-
um stóð fjölskyldan saman og sást
þá hversu traust ást þeirra og um-
hyggja fyrir hvert öðm var.
Fyrir nokkmm ámm kom í ljós
að Ámaldur var ekki heill heilsu
og rannsóknir sýndu að hann var
með hina undarlegu Alzheimers
veiki. Það vita líklega flestir núna
hve erfíður sjúkdómur það er, bæði
fyrir ættingja og þolanda. í einni
dvöl minni heima sat Arnaldur hjá
mér á meðan Stína gegndi erindum
í bænum. Hún sagði mér að helst
væri að tala við hann um gamlar
minningar. Þessi stund varð mér
ógleymanleg. Fyrst náði ég aðeins
yfírborðssambandi við hann en allt
í einu horfði hann beint í augu mér
og sagði: „Þetta hefur verið erfitt."
Síðan sagði hann mér hvemig hann
missti stjóm á hugsunum sínum og
hann vissi aldrei hvort hann gæti
lokið setningu eða umræðu. Hann
sagði að stundum fyndist sér jafn-
vel ekki taka því að reyna. Fleira
töluðum við og lærði ég meira um
líðan þessara sjúklinga þessa dag-
stund en ég hafði gert við mikinn
lestur um þetta efni. Ég hitti hann
ekki síðastliðið sumar. Þá var hann
orðinn mjög veikur og Stínu fannst
að ég ætti heldur að muna hann
eins og hann var. Þannig hef ég
hugsað til hans síðustu mánuðina
og séð hann fyrir mér með gamla
góða brosið og hlýlegan glampa í
augum. Við Sigfús, sem staddur er
í Asíu, og Gerður sendum innilegar
samúðarkveðjur heim til Stínu,
bamanna og annarra ættingja. Það
er leitt að geta ekki fylgt þessum
góða dreng til grafar.
Washington,
Margrét Jensdóttir.
samt ekki framhjá mér hversu hag-
ur hennar var ofarlega þar í huga.
Að eiga slíka samferðamenn verður
aldrei metið til fjár. Og ég á þeim
vissulega mikið að þakka sem ekki
verður tíundað, en sá ylur sem til
mín streymdi frá húsráðendum í
Gröf geymist. Guð blessi minningu
góðrar konu og manns. Þökk þeim
samfylgdina. Aðstandendum sendi
ég innilegar samúðarkveðjur.
Árni Helgason