Morgunblaðið - 05.09.1991, Blaðsíða 24

24
'IÓR&UNBLAÐÍÐ KIM.MTUDAGUR 5. SEFrEMBER 1991
John Major heimsækir Hong Kong:
Mikilvægast að
tryggja varanleg-
an stöðugleika
Hong Kong, Peking. Reuter.
JOHN Major, forsætisráðherra Bretlands, hélt til Hong Kong í
gær eftir að hafa dvalist í Kína í þrjá daga og átt árangursríkar
viðræður við ráðamenn þar. Hann sagði að heimsókn sín til Kína
hefði komið samskiptum ríkjanna í eðlilegt horf, sem væri nauðsyn-
legt til að tryggja stöðugleika í Hong Kong, en Kínveijar munu
taka við völdum á bresku nýlendunni árið 1997.
Major sagði í kveðjuræðu sinni,
áður en hann fór frá Kína, að
hann og Li Peng, forsætisráðherra
landsins, hefðu komið á afar
traustu og góðu sambandi á milli
ríkjanna. Hápunktur heimsóknar-
innar var þegar Major skrifaði
undir samkomulag um lagningu
flugvallar í Hong Kong að and-
virði um 800 milljarða ISK. Ráða-
menn í Hong Kong hafa sagt að
slíkur flugvöllur sé nauðsynlegur
til að tryggja framtíð nýlendunnar
sem miðstöðvar íjálmála og kaup-
sýslu. Eftir komu sína til Hong
Kong sagði Major við fréttamenn
að það væri hagsmunamál fyrir
nýlenduna að koma á tryggu og
stöðugu ástandi sem muni haldast
eftir að Bretar láta af yfirráðum
sínum þar.
Major lagði áherslu á mannrétt-
indamál í Kínaheimsókn sinni og
hann lagði m.a. fram lista yfír
menn sem eru í vörslu yfirvalda
sem Bretar hafa áhyggjur af og
gagnrýndi höft á trúfrelsi í Tíbet.
Að sögn breskra embættis-
manna tjáði Peng breska forsætis-
ráðherranum að einn fjögurra Kín-
verja frá Hong Kong, sem verið
hafa í haldi frá því í október 1989,
yrði látinn laus til að komast und-
ir læknishendur. Þeir sögðu að
nafn hans væri Luo Haixing og
að hann væri að afplána fimm ára
fangelsisdóm í borginni Kanton
fyrir að hjálpa námsmönnum sem
tóku þátt í mótmælunum á Torgi
hins himneska friðar í júní 1989
að flýja land.
Fréttastofan Nýja Kína fagnaði
í gær árangri heimsóknar Majors
og sagði að hún hefði endurvakið
gagnkvæmt traust á milli ríkj-
anna.
Kínverskir lögreglumenn stjök-
uðu við og æptu að þremur banda-
rískum þingmönnum á Torgi hins
himneska friðar í Peking í gær,
■ TJRANÁ - Fyrrum pólitísk-
ir fangar í Albaníu hafa stofnað
samtök, sem beijast fyrir því að
þeim verði greiddar skaðabætur
vegna fangavistar þeirra. Þeir
krefjast einnig sakaruppgjafar
allra pólitískra fanga í landinu og
þess að allir glæpir, sem framdir
voru á valdatíma stalínista, verði
gerðir opinberir.
þar sem þingmennimir héldu á
lofti fána og hvítum rósum í minn-
ingu þeirra sem létu lífið í mót-
mælunum 1989. Að sögn vitna
voru þingmennirnir við fótstall
styttu á miðju torginu og veifuðu
svörtum fánum sem á stóð á kín-
versku og ensku: „í minningu
þeirra sem létu lífið í nafni lýðræð-
is í Kína.“
Reuter
Vopnaður lögreglumaður skipar bandaríska þingmanninum Nancy Pelosia að yfirgefa Torg hins himn-
eska friðar í gær, en hún og tveir aðrir þingmenn veifuðu fánum til hyllingar lýðræði.
Fulltrúaþing Sovétríkjanna:
Lýðveldin almennt fylgj-
andi efnahagsbandalagi
Moskvu. Reuter, Daily Telegraph.
ÁÆTLUN hagfræðingsins Staníslavs Sjatalíns um að Sovétlýðveldin
stofni með sér efnahagsbandalag virðist njóta fylgis allra lýðveld-
anna. Að sögn sovéska sjónvarpsins á þriðjudag höfðu sérfræðingar
frá 13 af 15 fyrrverandi og núverandi Sovétlýðveldum þegar sam-
þykkt efnahagsáætlunina og skrifað undir hana, og búist var við
að hin tvö myndu skrifa undir í gær.
Sovétlýðveldin 15 eru hvert öðru
háð efnahagslega og þau eru í raun
tilneydd til að hafa samvinnu í efna-
hagsmálum, þótt meirihluti þeirra
hafi lýst yfir sjálfstæði frá ríkja-
sambandinu í núverandi mynd.
Jafnvel Litháen, sem hefur barist
hvað harðast og lengst fyrir sjálf-
stæði, heldur áfram að skipta við
Sovétríkin, rétt eins og það hefði
aldrei lýst yfir sjálfstæði. Vegna
miðstýringarinnar sem ríkt hefur í
sovéskum efnahagsmálum hafa lýð-
veldin flest sérhæft sig í í tiltölulega
einhæfri framleiðslu, og þau eru
því áfram háð hinum lýðveldunum,
þar sem þau hafa sótt svo margt
til þeirra. Þess vegna virðast flest
lýðveldin vera fylgjandi nýju efna-
hagsáætlunninni
Sjatalín, sem samdi ásamt öðrum
500 daga efnahagsáætlunina sem
koma átti á markaðsbúskap í Sov-
étríkjunum, lýsti nýju áætluninni i
fréttatíma TSJV-sjónvarpsstöðvar-
innar á þriðjudagkvöld. Þá höfðu
leiðtogar Rússlands gefið í skyn að
bandalag eins og þar er gert ráð
fyrir gæti hjálpað tii við að afstýra
efnahagshruni í landinu. „Ég hef
talað við sendiherra Ungverjalands,
Tékkóslóvakíu, Póllands og Búlg-
aríu. Þeir munu kynna leiðtogum
landa sinna málið og við væntum
svara frá þeim innan viku,“ sagði
Sjatalín.
Sjónvarpsstöðin rakti síðan áætl-
unina í stórum dráttum, og hún
virðist í grundvallaratriðum gera
ráð fyrir svipuðu fyrirkomulagi og
er innan Evrópubandalagsins.
Gert er ráð fyrir að skatta- og
tollamál verði sameiginleg, sam-
starf verði haft í gjaldeyrismálum,
launafólki og íbúum almennt verði
frjálst að flytja búferlum innan
bandalagsins, og að ráðstafanir
verði gerðar til að koma í veg fyrir
myndun auðhringa.
Leiðtogar Rússland hafa lagt til
að greiðslujöfnunarkerfi verði kom-
ið á fót, en óljóst er hvernig slíkt
myndi virka. Það er heldur ekki ljóst
hve mikils stuðnings áætlun Sjat-
alíns nýtur. Ef efnahagsnefnd lýð-
veldanna, sem að öllum líkindum
verður stofnuð á næstunni, mun
fylgja áætluninni, mun hún senni-
lega taka við af því miðstýrða efna-
hagskerfi sem nú er við lýði í land-
inu.
Áætlunin gerir ráð fyrir að stofn-
aður verði sameiginlegur gull- og
demantasjóður. en ekki var útskýrt
hvaða hlutverki hann ætti að gegna.
Hún gerir einnig ráð fyrir að það
verði undir lýðveldunum og löndun-
um sjálfum komið hvort þau kjósi
fulla eða lausa aðild að bandalag-
inu.
Samkvæmt áætluninni mun
hveijum aðila leyfilegt að hafa sína
eigin mynt, en gert er ráð fyrir að
hernaðar- samgöngu- og orkumál-
um verði miðstýrt.
Fjárlagafrumvarp þýsku stjórnarinnar kynnt:
Ógjörningiir að áætla
sameiningarkostnað
UTSALA
ÚTSALA ÚTSALA
ÚTSALA ÚTSALA ÚTSALA
ÚTSALA ÚTSALA ÚTSALA ÚTSALA
ÚTSALA ÚTSALA ÚTSALA ÚTSALA
ÚTSALA ÚTSALA ÚTSALA ÚTSALA
ÚTSALA ÚTSALA ÚTSALA
ÚTSALA ÚTSALA
ÚTSALA
Opið laugardag
frá kl. 10-14 Óðinsgötu 2, sími 13577.

Bonn. Reuter.
THEO Waigel, fjármálaráðherra
Þýskalands, sagði á þriðjudag að
þýsk stjórnvöld hefðu til þessa
haft góð tök á stjórn efnahags-
mála eftir sameiningu landsins.
Hann viðurkenndi þó að á næstu
árum kynni að koma í Ijós ýmis
kostnaður vegna sameiningar-
innar og ógjörningur væri að
meta nú hversu mikill hann
gæti orðið.
„Við erum greinilega á góðri leið
með að standa fullkomlega undir
þeim fjárhagslegu byrðum sem við
tókum á okkur við sameininguna,“
sagði Waigel á þýska þinginu er
hann kynnti frumvarp til fjárlaga
fyrir næsta ár. „En ég árétta enn
að það er ómögulegt að áætla allan
þann kostnað sem við erfðum af
sósíalískum efnahag austurhluta
Þýskalands," bætti hann við.
I fjárlagafrumvarpinu er gert ráð
fyrir að útgjöld ríkisins aukist um
þijá af hundraði og að fjárlagahall-
inn verði 50 milljarðar marka
(1.750 milljarðar ÍSK). Hallinn í ár
er áætlaður um 65 milljarðar marka
(2.275 milljarðar ÍSK).
Þýska stjómin hækkaði skatta
1. júlí eftir að stjómarflokkamir
höfðu sagt fyrir þingkosningarnar
í fyrra að ekki þyrfti að grípa til
slíkra aðgerða vegna sameiningar-
innar.
Waigel sagði að stjómin hefði
tekið tillit til alls þess kostnaðar,
sem væri fyrirsjáanlegur, við undir-
búning fjárlagafrumvarpsins og
fjárhagsáætlana til ársins 1995.
Hins vegar væri ógjörningur að
áætla ýmsan kostnað sem kynni að
koma í ljós, til að mynda vegna
uppbyggingar á lestakerfinu og
hreinsunaraðgerða vegna mengun-
ar í austurhluta Þýskalands.
♦ ♦ ♦
Þýskaland:
Strauss sagð-
ur hafa starf-
að fyrir Stasi
Bonn. Aftenposten.
ÞÝSKI þingmaðurinn Andreas
von Biilow hefur sagt í viðtali
við þýska blaðið Bild am Sonntag
að Franz Josef Strauss, fyrrum
leiðtogi Kristilega sósíalsam-
bandsins, CSU, hafi verið upp-
ljóstrari fyrir Stasi, austur-þýsku
öryggislögregluna alræmdu.
Von Búlow er í þingnefnd sem
rannsakar fjármálahneyksli í Aust-
ur-Þýskalandi og segist hafa fundið
sannanir fyrir því að Strauss hafí
gegnt mikilvægu hlutverki í njósn-
um Stasi á Vesturlöndum.
Strauss andaðist 1988, eftir að
hafa verið leiðtogi CSU, systur-
flokks kristilegra demókrata
(CDU), flokks Helmuts Kohls kansl-
ara.
Von Búlow, sem er jafnaðarmað-
ur, segir að Strauss hafi veitt yfir-
manni Stasi, Erich Mielke, upplýs-
ingar milliliðaiaust. Forystumenn
CDU og stjórnarflokksins Fijálsra
demókrata segja tilhæfulaust að
Strauss hafi verið uppljóstrari.