Skírnir - 01.01.1869, Side 7

INNGANGUH.
7
a8 nú hafí allir gefið upp varnir er þeim hjeldu uppi. — í júní-
mánuSi fjekk Mikáel jarl í Serbíu bana af morSingjakúlum, og
hafa sum böndin borizt um ]?au ráS a8 Alexander Karageorgevicz,
er á undan honum bafSi völd í Serbíu (rekinn frá ríki fyrir 10
árum siðan). Milan bróSursonur Mikáels befir sezt í jarls sætiS,
rúmlega 12 ára aS aldri.
AS sama leyti sem sjónir manna hafa skírzt og Jieir bafa
kannaS betur lög andans og náttúrunnar, hefir þeim og vaxiS
óeira viS svo mart, er sett var eptir hugmyndum og reglum fyrri
tíma. Alíka og eldur og hiti náttúrunnar hefir flýtt öllum ferSum og
flutningum yfir láS og iög, aukiS samskipti manna og ])jóSa og leiSt
þær aS skjótari árangri erfSismuna sinna, eins hefir eldlíf andans —
bjartara skin frá himni sannleikans, mannúSar- og kærleikakenningur
kristindómsins og frelsishvatir mannlegrar náttúru — komiS hugum
manna og þjóSa á hraSari framsókn aS nýjum og betri markmiSum.
Allt er nú á meiri hreifingu og ókyrrS í lifi þjóSanna en fyrr.
Menn sjá vegu til bóta og endurskapnaSar á allar hendur, en af
því ]>eir ætla ]?á optast skammfarnari, en ]?eir eru í raun og veru,
verSur óþoliS ósjaldan meiia, en góSu gegnir, þegar seinna
gengur en þeir óska eSa þeir höfSu viS búizt. Alíka og „þjóS-
ernisreglan" þegar hefir raskaS hinni eldri setningu eSa jafnvægis-
setningu ríkjanna, liafa og almennar frelsiskvaSir, nýjar jafnrjettis-
kenningar krafizt nýs jafnaSar og nýrra setninga bæSi í riki og
kirkju. Takmörk ríkis og kirkju, rjettur stjórnenda og þegna,
jafnaSarafstaSa allra stjetta, rjettindi verknaSar og vinnu móts viS
]>á er peningunum stýra, rjettindi kvenna viS karlmenn, — allt
þetta og fleira þessháttar hefir lengi veriS og er enn mesta
málsefni þeim, er tala og rita, og opt ágreinings og deiluefni meS
þeim, er hlut eiga aS máli. J>ó flestar þessara greina sje hver
annari mjög samkvísIaSar og komi opt svo fram, er þær deila
málum manna, má skipta þeim í tvo höfuSkafla eptir tveim aSal-
atriSum. AnnaS atriSanna er þaS, er miSa má viS almennt lýS-
frelsi, og þar standa þeir til forvígis, er vilja hnekkja öllu ein-
veldi og allri kúgun, brjóta alla hlekki, er yfirboSarar í kirkju og
ríki hafa lagt á aSra meir í eiginn hag en aS almennings þörfum
og gagni. Hitt atriSib er þaS, er lýtur aS almennri fjelagshag-