Skírnir - 01.01.1869, Qupperneq 26

26
FBJETTIR.
England.
ganga til þeirra presta, er nú væru eBa ættu embætti í vændum,
og til þeirra manna er „kallsrjett11 heföu, en afgangnum komiS í
sjóS til almennra landsþarfa; í þriSja lagi skyldu öll framlög úr
ríkissjóöi hætta, er greidd hafa veriö til kaþólsku kirkjunnar
eSa hinnar skotsku (öldungakirkjunnar). Eptir töiu Gladstones
fundu menn strax nokkurn bilbug á stjórninni og Tórýflokkinum,
og einn af enum harSvigustu köppum þess flokks bar henni á
hrýn heigulskap og tvímæli. J>aS var Cranborne lávarÖur, er í
fyrra sagSi sig úr stjórninni, af því aS honum gramdist, hvernig
Disraeli fór aÖ i þingskapamálinu. í staS þess aS vísa uppástung-
unum beint af hendi, játaSi Stanley lávarSur, aS bæSi kirkjumáliS
og fleira þyrfti góSra viSgjörSa, en kvaS þó hollast aS bíSa álita-
gjörSar frá nefndinni, og hitt betur til falliS, aS láta svo mikiS
mál, sem afnám kirkjunnar, boriS undir þaS þing, er kosiS yrSi
eptir enum nýju lögum. Ilardy, ráSherra innanríkismálanna, gekk
harSara í gegn Gladstone á næsta fuudi, og lýsti því hreint og
beint yfir, aS stjórnin gæti aldri samþykkt þau nýmæli. Hjer
lögSu nú margir til af hvorumtveggju, en síSustu ræöurnar hjeldu
þeir Disraeli og Gladstone. Hinn fyrrnefndi bar fyrst aptur
ákærur Cranbornes, en vjek síöan máii sínu aS því, er Stanley
hafSi sagt og mælti fram meS hans uppástungu. Hann kvaS
þingiö ekki kjöriS til aS eiga viÖ írska máliS, en afnám ríkis-
kirkjunnar á Irlandi verSa aS hafa meiri eptirköst á Englandi, en
menn byggjust viS. Gladstone sagSi, aS um hverja ríkiskirkju yrSi
svo aS fara, sem ágæti hennar og kostir væri til, en haföi ásamt
fleirum áöur tekiS fram, a& ekkert hefSi meir eflt kaþólskuna og
stælt fólkiS á Irlandi, en ríkiskirkjan, frumrjettindi hennar og öll
þau ókjör, er fólkiö hefSi orSiö aS þola fyrir hennar sakir. Á
hinn bóginn benti hann á, aS þaS væri heldur en ekki lýSvalds-
bragS aS kenningum Disraeli, ef þingmenn yrSu aS bíSa nýrra
upphlaup og víg áflur hinir góflu guðs menn heimtu gjðld sín. Eptir
langt þingstríð var tíundinni hleypt niður um fjórða part, og um leið
breytt í landeignaskatt. Hjer bætti að vísu nokkuð um, en skatturinu
liggur þó eigi að siður að mestu leyti á írum, eður enum kaþólsku
leiguliðum hinna ensku landeigenda eður eðalmanna , er eiga nálega
allt landið.