Skírnir - 01.01.1869, Síða 102

102
FBJETTIR.
Hollnnd.
staS. í fyrra vor lýstu mótmælendur stjórnarinnar misþvkkju yfir
(fyrir þingslitin síSustu) og vantrausti, en synjuSu þeirra fjár-
framlaga til utanríkismálanna, er um var beðið. Thorbecke hefir
veriÖ fyrir mótstöSumönnum (framfaramönnum) á þinginu, og baS
konungur hann um aS skipa nýtt ráSaneyti. Thorbecke gerSi svo
sem konungur beiddist, en vildi ekki sjálfur taka aS sjer neitt
embætti í stjórninni. Sá maSur úr framfaraflokki tók viS forstöSu
ráSaneytisins, er Bosse heitir og kvaS vera mesti skörungur, og
fylgdu honum fleiri atkvæSamenn af því líSi. Eptir kosningarnar
(þ. e. deildarkosningar, því heildarkosningarnar eiga aS fara fram
í sumar) hafSi stjórnin afla sinn aukinn á þinginu, en síSar slógust
sumir hinir römmustu af hvorra flokki, kaþólskra trúmanna og
prótestanta, í mótmælaflokk hennar^ sökum skólalaganna frá 1857.
þar mælir svo fyrir, aS skólum skuli eigi deilt eptir trú, eSur
meS öSrum orÖum, aS trúarfræBin skuli tekin undan kennslu í
alþýSuskólum, aS allir megi ganga saman til'náms, og eigi aS
því fariS, til hverrar trúnnar þeir eru skírÖir1. Biskupar og
klerkar hvorratveggju (kaþ. og prót.) hafa tekiÖ aS vanda um
þetta á síSustu árum, og vilja nú stíja börnunum aptur í sundur,
en flestir ætla þó, aS hvorir um sig verSi nú aS sitja viS svo
búiÖ. þingmenn ætla nú aS rj’Öja ýmsu af sjer, er lengi hefir
vafizt fyrir þeim. Stjórnin hefir boriÖ upp afnám mótagjalds og
(sem oss minnir) tíundar, og í vændum eru ný sakalög. Enn
fremur er böriS upp, aS fjölga fulltrúunum á þinginu eptir viS-
auka fólkstölunnar, en hún, var í fyrra 3,600,000 (eSa þar um
bil). AS undanförnu hefir veriS tíSt, aS leggja þaS allt til lands-
þarfa heima, er afgangs hefir orSiS af tekjum nýlendanna, og hefir
þaS opt veriÖ ærna mikiS fje. Eyjar Hollendinga viS Indland
austur eru stórauÖugar af öllum gæSum og eru þeim arSbeztar,
en þó urSu útgjöld sjálfra þeirra í fyrra 20 mill. gyllina meiri
en heimaríkisins, eSa 119 mill. gyllina. RáSherra nýlendumálanna
*) Tala alþýftuskólanna er 3614 (2558 á kostnað hreppa eða sveita, en
1056 á kostnað ein«takra manna), og þjtína kenn«lunni 8771 barna-
kennara og 1959 kvennmenn., Tala sktílabarnanria er reiknuð lil rúmra
422 þúsunda, og til sktílanna ganga alls 3’/a rnilljón dala á ári.