Skírnir - 01.01.1869, Qupperneq 149

Tyrkjaveldi.
FRJETTIR.
149
Tyrkjaveldi.
Til þess mun mikiS haft, aS ríki Soldáns sje meiri meinum
háS en önnur ríki í NorSurálfunni, en Fuad paska hafSi líka rjett
aS mæla, er hann fyrir tveim árum síSan sagSi viS mann frá Frakk-
landi, aS „faS hefSi veriS læknirinn verri, er hefSi gefiS því sjúk-
lingsnafniS“. Læknirinn var Nikulás keisari, en aSferS hans var
sú, er kölIuS er á voru máli: aS lyfja mönnum elli. HvaS sem
annars verSur um Tyrkjann sagt, hefir hann áriS sem leiS veriS
svo fjörvænlega á ferli, aS stórveldin hugsa nú ekki lengur um út-
för hans, heldur um hitt, aS lengja líf hans sem fremst má verSa.
AnnaS mál er hitt, aS honum kann aS fara, sem jpeim, er verSa
lakari eptir sumar lyfjarnar, J>ví mörgu er aS honum haldiS, er
menn halda honum verSi aS ólyfjani jpegar til lengdar leikur.
SendiboSi Frakka, Bourrée, gengur fastast aS um ráSleggingar viS
Soldán. Eptir hans fyrirsögn hefir Soldán tekiS sjer stjórnarráS
til forstöSu dóma og allrar umboSsstjórnar (sem jþví er skipaS í
deildir), og eru í J>ví 60 menn, en 22 eru kristinnar og GySinga
trúar, þegar nefndir frá kristnum mönnum og GySingum fiuttu
Soldáni þakkir fyrir þessa skipun, sagSi hann sjer einráSiS, aS
láta trúna engu deila framvegis um stjórn eSur embætti, og hann
mundi eins vel taka sjer til stórvezírs kristinn mann, sem þann
er væri Mahómets trúar. J>á er og talaS um aS breyta allri
borgarstjórn í MiklagarSi eptir fyrirkomulagi jpeirra mála í Parísar-
borg. StofnaSur er háskóli eSa menntaskóli fyrir embættismenn
til náms í evrópuvísindum og framfarasögu þjóSanna í vorri álfu,
og þegar eru þar komnir upp skólar fyrir börn í almennum fræSum
án alls greinarmunar eptir trú. Prestum Tyrkja er illa viS alla
þessa nýbreytni, en verra þykir þeim þó aS fara, er lögbók
Frakka (Code Napoleon) er tekin til fyrirmyndar nýrra þegnlaga
og svo frv. í staS Koransins; en viS hann hafa löggjafar Soldáns
orSiS aS fella öll nýmæli, eSa bera jþau undir álit prestanna.
Álíka og í kristnum ríkjum er fariS aS takmarka ráS prestanna í
alþýSuskólunum — og sumir ætla, aS hjer muni reka aS því
innan skamms tíma, sem víSar, aS eignir kirknanna verSi dregnar
í ríkissjóSinn. ÆSsti dómur fyrir allt ríkiS er og settur í Mikla-