Bókasafnið - 01.04.1994, Qupperneq 46

Halldóra Þorsteinsdóttir bókasafnsfræðingur, Háskólabókasafni
IFLA-Alþjóðasamtök bóka-
varðafélaga og ársþing þeirra
Arsþing IFLA, stærstu alþjóðlegu ráðstefnur bókvarða,
draga árlega að sér hátt á þriðja þúsund þátttakendur
hvaðanæva úr heiminum. Þingin eru yfirleitt haldin seinni
hluta ágústmánaðar og er ráðstefnustaður mismunandi frá
ári til árs. Árið 1993 var þingið haldið í Barcelona, en þar
á undan í Nýju-Dehli, Moskvu, Stokkhólmi og París. Þau
næstu verða haldin í Havana, Istanbúl og Peking.
IFLA, Internadonal Federation of Library Associations
and Institutions, eru alþjóðasamtök bókavarðafélaga og
stofnana. Þau voru stofnuð í Edinborg árið 1927 af bóka-
vörðum frá 1 5 löndum til þess að koma á skoðanaskiptum
meðal bókavarða um heim allan, styrkja alþjóðlega sam-
vinnu, samræma starfshætti, efla rannsóknir og stuðla að
framgangi bókasafnsmála og upplýsingamiðlunar. Áhersla
var lögð á að samtökin yrðu sjálfstæð, alþjóðleg, óháð rík-
isstjórnum og án hagnaðarsjónarmiða og er ákvæði um
þessi atriði að finna í lögum þeirra.
í tímans rás hafa samtökin stækkað og áherslur breyst.
Þau telja nú 1284 aðildarfélaga frá 135 löndum. Að stærst-
um hluta eru þetta bókasöfn og stofnanir, þá bókavarðafé-
lög, þ. á. m. Bókavarðafélag íslands, og eitthvað er um að-
ild einstaklinga. Segja má að meðlimir IFLA séu í hverju
því Iandi þar sem bókasöfn er að finna. Höfuðstöðvar sam-
takanna eru nú í Konunglega bókasafninu í Haag í
Hollandi og hafa þau átta föstum starfsmönnum á að skipa,
en auk þess eru svæðisskrifstofur í Senegal, Thailandi og
Brasilíu.
Skipulag samtakanna er orðið ærið flókið og verkefnin
mörg og yfirgripsmikil. Meginmarkmiðin nú eru að efla og
samræma rannsóknir, gefa út og dreifa upplýsingum,
skipuleggja fundi, ráðstefnur og námskeið, og stuðla að
samvinnu við önnur alþjóðleg samtök á sviði upplýsinga-
mála.
Aðalstarfsemin skiptist í átta svið. Þrjú þeirra lúta að
málefnum mismunandi tegunda bókasafna, fjögur að safn-
tæknilegum atriðum og eitt að framgangi bókasafnsmála í
þriðja heiminum, en það er verkefni sem IFLA hefur mjög
beitt sér fyrir á síðustu tveim áratugum. Þessi átta megin-
svið eru:
I. Almenn rannsóknarbókasöfn
II. Sérfræðisöfn
III. Almenningsbókasöfn
IV. Skráningarmál
V. Safnkostur og þjónusta
VI. Stjórnun og tækni
VII. Menntun og rannsóknir
VIII. Svæðastarf
Sviðin skiptast nánar eftir málefnum í 32 deildir og 12
hringborðshópa. Þessir hópar fjalla um þjóðbókasöfn,
þingbókasöfn, blindrabókasöfn, lyklun, aðföng, upplýs-
ingatækni, lestrarrannsóknir og Afríkulönd svo örfá dæmi
séu nefnd. Auk þess hafa umræðuhópar um nýjungar líð-
andi stundar nýlega verið settir á laggirnar til að tryggja að
ferskar umræður eigi sér ávallt stað.
Annar veigamikill þáttur í starfsemi IFLA eru svonefnd
kjarnaverkefni. Um er að ræða fimm alþjóðleg samstarfs-
verkefni, sem snerta bókasöfn og bókasafnsnotendur, hvar
sem er í heiminum, og miða þau að því að mæta þeim kröf-
um sem upplýsingaþjóðfélagið gerir um samræmingu.
Þetta eru:
UBCIM - Universal Bibliographic Control and Inter-
national MARC (Allsherjar bókfræðileg stjórn og alþjóð-
legt Marksnið)
UAP — Universal Availability of Publications (Allsherjar
aðgangur að útgefnum ritum)
PAC -Preservation and Conservation (Varðveisla og
verndun)
UDT - Universal Data Transmission (AJlsherjar gagna-
skipti)
ALP - Advancing Librarianship in the Third World (Þró-
un bókasafnsmála í þriðja heiminum)
Þjóðbókasöfn Þýskalands, Bretlands, Frakklands,
Kanada og háskólabókasafnið í Uppsölum hafa umsjón
hvert með sínu verkefni og útgáfustarfsemi tengdri þeim. Á
vegum safnanna og í tengslum við verkefnin eru gefin út
blöð og fréttabréf. Söfnin undirbúa einnig útgáfu staðla og
annarra rita og skipuleggja fundi og námskeið.
Utgáfa rita og gagna, ráðstefnur og námskeiðahald eru
helstu tæki IFLA til að miðla árangri innra starfs og vinna
frekar að markmiðum sínum. Helstu ritin eru IFLA
Joumal, sem kemur út ársíjórðungslega; ársritið IFLA
Annual, IFLA Trends, sem kemur út tvisvar á ári, svo og rit-
raðirnar IFLA Communications og IFLA Professional
Reports, svo nokkur dæmi séu nefnd. Jafnframt styrkir
IFLA fjölda ráðstefna, námskeiða og vinnuhópa, sem e.t.v.
ná betur til fleiri einstaklinga en hið stóra ársþing.
Skipulag ársþinganna er svipað frá ári til árs. Á undan
þingunum eru venjulega haldin nokkurra daga námskeið.
Meðlimir fastanefnda, faghópa og ráða, svo og fram-
kvæmdastjórn, koma einnig saman síðustu tvo dagana fyr-
ir þingið og gera m.a. grein fyrir starfsemi liðins árs. Síðasta
ársþing IFLA, hið 59. í röðinni, var eins og áður segir,
haldið í Barcelona, höfuðborg Katalóníu, dagana 22.- 28.
ágúst sl. Námskeiðið sem haldið var á undan þinginu fjall-
aði að þessu sinni um skólasöfn og var einkum ætlað bóka-
vörðum frá þriðja heiminum. Daginn fyrir formlega opn-
un voru haldnir almennir fundir þar sem gerð var grein
fyrir starfseminni og framvindu kjarnaverkefnanna
svonefndu.
Þingið sjálft hófst með opnunardagskrá hinn 23. ágúst.
46 Bókasafhið 18. árg. 1994