Náttúrufræðingurinn - 1936, Side 28

22 NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
iimiiiiiiiiiiiiimiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiimiiKiniMiniiiiMitiiiimii
Fjörugrös og hrossaþari.
1. Eftirspum eftir fjorugrösum.
Síðastliðið sumar komu hingað til landsins bréf frá Man-
chester í Englaridi, þar sem spurt var um það, hvort ekki myndi
mega afla hér þess, sem Bretar kalla „Irish moss“, en þetta væri
það sama og það, sem þeir kalla Icelandic moss, en það eru fjallcu-
grös. Þessi tilgáta þeirra var skökk, því að Irish moss er alveg það
sama og við köllum f jörugrös, að meira eða minna leyti blandað
með sjóarkræðu, en fjallagrös eru, eins og við vitum, skófir eða
fléttur, sem vaxa uppi á heiðum, og ekkert eiga skilt við þörunga
í fjörunni.
Fjörugrösin (Chondrus cris'pus) eru notuð allmikið í öðrum
löndum, og það á ýmsan hátt. Auk þess, að þau eru sumstaðar
notuð til skepnufóðurs, eða jafnvel til manneldis, eru þau einnig
notuð í eins konar lyf, sem heitir Karragen, eða þau eru notuð til
þess að skíra eða hreinsa með öl og ýmislegt annað. Fjörugrösin
vaxa bezt, þar sem sjórinn er vel saltur, með öðrum orðum, við
strendur úthafa. Bretar hafa hingað til fengið mestan hluta þeirra
fjörugrasa, sem þeir hafa þurft að nota, frá írlandi. Fiskimenn
og f jölskyldur þeirra hafa safnað þeim þar, og eftir því, sem við
vitum, haft góðar tekjur af.
Hirðing fjörugrasanna er afar einföld. Fyrst eru þau tínd í
fjörunni, og um leið skolað af þeim, og óhreinindi, sem eru föst
við þau, eru tekin frá. Síðan eru þau þurrkuð, helzt við vind og
sólskin, og loks send á ákvörðunarstaðinn, en þar eru þau þurrkuð
betur með vélum. Verð það, sem þetta verzlunarfyrirtæki býðst til
þess að gefa fyrir vöruna, er tuttugu sterlingspund fyrir smálest-
ina, eða um 443 íslenzkar krónur, þegar varan er komin í skip hér
á landi, þeir borga með öðrum orðum þar að auki flutninginn til
Englands. Verðið á þurrum f jörugrösum hér ætti því að vera um
40 aurar á kílóið, og þar við bætist, að það er útlit fyrir, að megi
selja allt það, sem hægt er að afla af þessari vöru.
2. Heimildir.
Þeim til leiðbeiningar, sem kynnu að hafa áhuga á því, að
hagnýta sér þessa nýju björg, í atvinnuleysinu, vil eg nú leitast
við að gefa yfirlit yfir, hvernig þekkja má fjörugrös og sjóar-