Skírnir - 01.01.1920, Side 70

64
Ritfregnir.
[Skírnir
vera, að einhver hugsi með aór: En þau kynstur af skáldakap!
Nú er það, eins og kunnugt er, orðið alsiða, a. m. k. meðal sumra
ritdómara, að falla í stafi yfir því, hve mikið só ort hór, bæði í
sundurlausum orðum og samföstum — sbr. skáldin í Mentaskólan-
um, sem sögð eru 12 eða 14, til mikillar skelfingar fyrir þessa yfir-
matsmenn bókmentanna. Þessi aðstaða þeirra á víst að vera sprott-
in af því, að þeim þyki bókmentirnar verða nokkuð einlitar með
þessu lagi, því að fleira só uú matur en magálar — að of lítið
só framleitt af nauðsynlegri andlegri fæðu af öðru tæi.
Á þessu ári hafa nú raunar komið út tvö stórmerkileg vísinda-
rit, nfl. Verzlunarsagan eftir Jón Aðils og Jón Arason
eftir Pál E. Ólason. En hitt er satt, að þjóðina vantar tilfinnan-
lega góðar fræðibæknr fyrir almenning í ýmsum fræðum, t. d. nátt-
úruvísindum allskonar. Eu á þvi verður ekki bót ráðin á þann
hátt, að kefla skáldin, því að efasamt er t. d., hvort þjóðin eigu-
aðist einni fræðibókinni fleira fyrir það, þótt aldrei kæmi stafur á
. prent eftir skáldatylft Mentaskólans. Af góðum skáldskap fær þjóð-
in varla meira í bráð, en hún getur torgað — og auðvitað er al-
drei unt að forðast það, að eitthvað lólegt slæðist með, nema sett
væri á stofn alvitur ritskoðun. Nei — það er e. t. v. vit í þvíi
að skamma fræðimennina fyrir það, að þeir ávaxti ekki pund sitt,
en ekkert vit f því, að skamma skáldin fyrir þá sök eina, að þau
reyna að ávaxta sitt.
Sögur Rannveigar eru þættir úr lífi ungrar stúlku.
Er þeim ekki lokið, en þetta bindi myndar þó heild fyrir sig-
Rauði þráðurinn er hinn sami, sem í undanförnum sögum höfund-
arins — andi kærleiks og samúðar. Frásögnin er liðug og skemti-
leg og samtölin eðlileg. Skiftist þar á alvara lffs og dauða — ást-
arraunir ungmennanna og einstæðingsskapur öldungssálarinnar gagn-
vart samvizkunni, dauðanum og guði — við hálfgert glens og hlægi'
lega atburði (einkum í síðasta þættinum, þar sem lýst er upP'
náminu í Kvennaskólanum). Persónulýsingarnar- eru og sumar
úgætar. Einkum standa þeir skýrt fyrir augum lesandans, karl-
arnir, feður elskendanna, bæði a meðan að þeir eru í fullu fjöri og
sifeldum málaferlum, og þegar þeir eru báðir beygðir af erfiði og
þrautum lífsins. Vel er og lýst Ásvaldi, elskhuga Rannveigar, og
síðast en ekki sízt frú Hardal, forstöðukonu kvennaskólans. Skáldið
lætur Ásvald segja, að hún sé »haustsál<S, altaf að búa sig undir
einhver hret og iilviðri, fuli vandlætingar og velsæmismetnaðar. En