Hugur - 01.01.2000, Side 9

HUGUR 10.-11. ÁR, 1998-1999
s. 7-22
Sigríður Þorgeirsdóttir
Heimspekingar um eðli kvenna: Frá
Aristótelesi til Gunnars Dal
„ Eöli “ kvenna
Heimspekingar hafa frá fornu fari fjallað um eðli kvenna, hvers eðlis
„konur“ eru, hvaða eðlislægum eiginleikum þær eru gæddar. Hér
hyggst ég reifa hugmyndir nokkurra þessara heimspekinga um eðli
kvenna. Ég byrja á Aristótelesi, sem í fornöld lagði grunninn að hug-
myndum um konur sem hafa gegnsýrt evrópska menningu og hug-
myndasögu okkar. Ég lýsi því síðan hvernig þessar hugmyndir hafa
bergmálað fram eftir öldum í verkum höfunda á borð við Rousseau og
Hegel og nú síðast í bók Gunnars Dal, / dag varð ég kona.' Reyndar er
sú bók kveikjan að spjalli mínu. í auglýsingafarganinu fyrir jólin
1997 glumdi rödd Gunnars Dal í útvarpinu, sem sjálfur auglýsti bók
sína: „Guðrún er hin nýja kona“ rumdi í honum, og síðan var bætt
við að þessi bók væri skyldulesning fyrir ungar stúlkur í dag. Nú, ég
gluggaði í bókina, varð frústrerað eftir nokkrar síður og henti henni út
í hom, búin að ákveða að þetta væri versta bókin þetta árið. Mér brá
hins vegar við þegar ég rakst á bókartitilinn ofarlega á lista söluhæstu
jólabókanna. Rödd Gunnars Dal hafði greinilega höfðað til fólks, sem
vildi gleðja eða fræða ungar stúlkur með hugmyndum hans um „hina
nýju konu.“
Nú virðist sem fæstir þessara bókarkaupenda hafi gert sér grein fyrir
að „hin nýja kona“ Gunnars Dal var ekki svo ný, heldur miklu fremur
ný kona á gömlum belgjum, eða réttara sagt á gömlum karlbelgjum.
A.m.k. virtist enginn þeirra gagnrýnenda sem fjölluðu um bókina hafa
rekið hornin í neitt slíkt, enda voru dómarnir um hana fremur hlut-
lausir, hnýtt í málfar hér og þar, almennt spjall, en enginn rýnenda
* Erindi flutt hjá Rannsóknastofu í kvennafræðum við Háskóla íslands, 14. aprt'l
1998. Ég þakka nemendum í kynjafræði við Háskóla íslands samræður um efnið á
vormisseri 1998 og Oddnýju Eir Ævarsdóttur ábendingar um eitt og annað sem
betur mátti fara.
1 Gunnar Dal, /dag varð ég kona, Bókaútgáfan Vöxtur, 1997.