Hugur - 01.01.2000, Síða 33

HUGUR
Lífsþjáningin, leiðindin og listin
31
Leopardi veltir fyrir sér nokkrum „patent-“ eða „skyndilausnum" á
þessum vanda. Róttækasta lausnin er vafalaust sjálfsmorðið. Þetta
virðist einnig vera samkvæmasta lausnin, því ef vansæld mannsins
felst í ósamrýmanleika þrárinnar og þess veruleika sem er viðfang
hennar, hlýtur nærtækasta lausnin að vera sú að útrýma sjálfri þránni.
Að vísu má einnig draga eitthvað úr henni. Leopardi talar um að því
minna sem lífvera skynjar eigin veru og tilvist, þ.e.a.s., því minni
sem vitund hennar er um sjálfa sig, þeim mun minna þráir hún og
finnur til vansældar. Þess vegna ályktar hann sem svo að lífverur
einsog kolkrabbar og sæfíflar hljóti að vera hamingjusömustu verur
heims, og að sama skapi stendur heimska manna í jákvæðu hlutfalli
við hamingju þeirra. Hann heldur því til dæmis fram að Lapparnir séu
með hamingjusömustu þjóðum, þar sem þeir hljóti að vera nánast til-
finningadofnir af langvarandi kulda. Einnig minnist hann á að það að
komast í algleymi af völdum hóflausrar áfengisdrykkju hjálpi einnig
til um stundarsakir.15
En ef við tökum þessa stefnu, að því minna sem við skynjum eig-
in veru þeim mun betra, þá hljótum við að daga uppi á öðrum enda
kvarðans, að best af öllu hljóti að vera algert vitundarleysi eða dauði.
Og í sjálfu sér er Leopardi hjartanlega sammála því, eða einsog hann
orðar það sjálfur:
Allt er illt. Með öðrum orðum, allt sem er, er illt. Það að eitthvað
skuli vera til er illt. Hið eina sem er gott er óveran. Hið eina góða
sem unnt er að öðlast er það sem tilheyrir því sem er ekki til, sem til-
heyrir þeim hlutum sem eru ekki hlutir.16
Að þessum ótvíræðu orðum slepptum kynni maður að halda að
Leopardi hefði þar með tekið að hnýta reipið og síðan klárað dæmið.
Og vel má vera að hann hafi einmitt reynt það þarna. En það er
einmitt á slíkri stundu, segir hann, sem fáránleiki lífsins kemur hvað
best í ljós. Hann lýsir því eitt sinn er hann var að því kominn að
svipta sig lífi, en fann þá á úrslitastundu skyndilega fyrir gífurlegum
ótta um líf sitt og óskiljanlegum vilja til að viðhalda því. Hann bætir
svo við að á þessum tímapunkti hafi hann aldrei fundið jafn sterkt
fyrir því ósamræmi sem ríkir í hneigðum nútímamannsins, en þetta er
15 Sama rit, 3848.
16 Sama rit, 4174.