Hugur - 01.01.2000, Side 104

102
Björgvin G. Sigurðsson
HUGUR
hvað greinir hana frá öðruni þjóðum og lagði hann sig fram um að
kryfja þau sérkenni til mergjar.
Sigurður Nordal fæddist 14. september árið 1886 að Eyjólfsstöðum
í Vatnsdal. Sigurður var settur til mennta og tvítugur að aldri útskrif-
aðist hann sem stúdent frá Menntaskólanum í Reykjavík og stundaði
eftir það nám við Hafnarháskóla og lauk þaðan meistaraprófi í norræn-
um fræðum árið 1912 og doktorsprófi árið 1914. Árin 1916 til 1917
stundaði hann heimspekinám í Berlín og Oxford og var þá gerður að
prófessor við Háskóla íslands í íslenskri málfræði og menningarsögu.
Eftir áratuga fræðastörf hér heima hlaut hann stöðu prófessors án
kennsluskyldu árið 1945 og gerðist sendiherra í Kaupmannahöfn árin
1951 til 1957. Sigurður kenndi við marga virta háskóla í Evrópu og
Bandaríkjunum og hélt fyrirlestra víða um lönd. Þegar Sigurður lést
árið 1974 lá eftir hann mikill fjöldi ritverka og seint verða metin til
fulls þau áhrif sem hann hafði á hugsun og veruleika Islendinga á
liðinni öld.
Þegar litið er yfir svið tuttugustu aldarinnar í andlegu lífi Islendinga
eru verk Sigurðar áberandi og eftir hann liggja mörg glæsileg verk.
Meðal þeirra má nefna stórvirkið íslensk menning sem er menningar-
saga íslendinga í fornöld, heimspekiritið Lífog dauða, Einlyndi og
marglyndi sem er safn heimspekilegra fyrirlestra sem Sigurður hélt í
Reykjavík veturinn 1918-19, söguljóðin Fornar ástir, útgáfa á
Völuspá, Snorra Sturluson, Gráskinnu sem er þjóðsagnasafn unnið í
samvinnu við Þórberg Þórðarson og íslenzka lestrarbók. Auk þess reit
Sigurður margar greinar og ritgerðir um öll heimsins mál og eru
margar þeirra með því besta sem skrifað hefur verið á þessari öld.
Margar mannlýsingar liggja eftir hann og hluti þeirra eru bækur um
Stephen G. Stephenson og Einar Benediktsson. Sigurður var ástríðu-
fullur við þá iðju sína og eru mannlýsingarnar veigamikill þáttur í
verkurn hans. Þær tengjast einnig hinum rauða þræði í verkum Sig-
urðar, hvort heldur er í heimspekinni, bókmenntafræðinni eða mál-
fræðinni, því að laða fram og skilgreina sérkenni íslendinga sem
þjóðar.
Þroski og menning
/
Menningin átti, samkvæmt Sigurði, að efla manninn og auka lífs-
skilning hans og þroska. Grundvallaratriðið í söguskoðun hans var að