Hugur - 01.01.2000, Page 119

HUGUR
A milli himins og jarðar
117
gamall maður borinn á höndum af heilu þjóðfélagi. Varla nokkrum
manni, ekki einu sinni Halldóri Laxness og Jóhannesi Kjarval, var
hampað með þeim hætti sem Sigurði var.
En hann var ekki ánægður. Það var oft eitthvað tómahljóð, þrátt
fyrir hátíðasamkomur á afmælum hans og greinaskrif í blöð honum
til heiðurs. Það er gjarnan eitthvert tómahljóð í hátíðahöldum til heið-
urs einstökum mönnum og það getur orðið hávært og þungbært þegar
almennt samkomulag er orðið til um að einhver sé höfuðsnillingur
sem allir eigi að bera virðingu fyrir.“
Var hann einnig þessarar skoðunar um fræðastörf sín?
„Já, honum fannst þetta stundum um fræðastörfin. Hátíðarfyrirlest-
urinn sem hann hélt á fimmtíu ára afmæli Háskólans var hið leiftrandi
„í upphafi var orðið.“ En á þessu afmæli Háskólans skrifaði Sigurður
einnig annarskonar grein í afmælisrit sem gefið var út. Ritgerð hans
hét „Um bókmenntasögu.“ Þar sérðu fullt af efasemdum. Sigurði var
ekki bara gjarnt að efast um fræði sín heldur líka um hæfileika sína.
Hann hugsaði um sjálfan sig einsog persónu í íslendingasögum;
hvernig öll ævisagan yrði. Eg hef aldrei skilið þetta almennilega.
Fyrir mér gerir fólk eitt í dag og svo eitthvað allt annað á morgun. í
íslendingasögunum verða hinsvegar að vera ein örlög frá upphafi til
enda og þannig hugsaði Sigurður um sjálfan sig. Svona hugsuðu
margir samtímamenn hans einnig þannig að þetta var engin sérviska í
honum.“
Klassísk islenska
Sigurður Nordal hafði mikil áhrif á þróun íslensks máls. Bæði hvað
varðar nýyrði í málinu og stafsetningu þess, ásamt því að vera orð-
lagður stílisti. Hve mikil voru áhrifin og var stfll Sigurðar sérstakur?
„Mestum tímamótum olli stíll Sigurðar í Fornum ástum. Sú bók
var stílbylting af sama tagi og bækur Þórbergs og Halldórs sem verða
til á svipuðum tíma. En í öðrum ritum sínum skrifaði hann óaðfinn-
anlega klassíska íslensku og það má ekki gleyma því að sú íslenska
sem við skrifum á tuttugustu öld er að miklu leyti búin til af honum.
Sú óaðfinnanlega klassíska íslenska sem til að mynda birtist hjá
fréttastofu útvarps þegar hún stendur sig vel eða háskólakennurum
þegar þeir vanda sig er búin til af Sigurði að miklu leyti. Halldór
Laxness hefur aldrei búið til neina stílhefð vegna þess að hann er of