Morgunn - 01.12.1974, Side 21

MÝSTIIt í KIRKJUNNI
99
akur og bækur um hann seldust eins og heitar lummur.
Helztu forsvarsmenn Zen búddismans eru japaninn Suzuki,
sem er gamalkunnur búddisti, og Alan Watts, sem er fyrr-
verandi biskupakirkjuprestur í Bandaríkjunum og einnig má
nefna hinn kunna þjóðfélagsfræðing Erich Fromm.
Zen búddismi er afar spennandi fyrirbrigði. hann er ein-
faldleikinn uppmálaður, leggur áherzlu á upplifunina, inn-
sæið og er boðaður í Bandaríkjunum sem meðal við streitu.
Hann lítur til náttúrunnar. Zen búddistamunkur getur horft
klukkustundum saman á lækjarsprænu, sem fellur í dropatali.
I einni bók um Zen búddisma er þessi saga sem lýsir ef til
vill hvað Zen búddistinn metur mest hjá Kristi.
„Hefurðu lesið Biblíu kristinna manna“?
„Nei, lestu hana fyrir mig“ sagði Gasan.
Nemandinn opnaði Biblíuna og las kafla úr Matteusar-
guðspjalli: „Og hvi eruð þér áhyggjufullur um klæðna?
Hefið gaum að liljum vallarins, liversu þær vaxa, þær vinna
ekki og þær spinna elcki heldur, en ég segi yður að jafnvel
Salomon í allri sinni dýrð var ekki svo búinn sem ein
þeirra. . . .“
Gasan sagði: „Sá sem hefur sagt þessi orð hefur verið
upplýstur maður“.
Mýstik er kunn í öllum trúarbrögðum og víðar t. d. heim-
speki eins og síðar verður vikið að. Heil heimspekikerfi eru
í eðli sínu mýstik. Einnig er fróðlegt að rekja áhrif vestræn-
ar og austrænar mýstikur á bókmenntimar í nútímanum.
Ég get ekki stillt mig um að nefna rithöfunda eins og Kazant-
zakis og Hermann Hesse og jafnvel Laxness með sinn kín-
verska Taóisma. Vesturlandabúar hafa jafnan haldið að
mýstikin væri aðallega í austurlöndum og því hafa þeir kosið
þörf sinni fyrir mýstik og mýstiska upplifun farveg í Zen
búddisma og kenningum ýmissa yoga, hverra frægastur um
þessar mundir er Maharesi Mahes, bítlajóginn alkunni, sem
kom hingað lil lands fyrir fáum árum. I sögu vesturlanda á
mýstikin sinn veglega sess allt frá tímum grisku launhelganna
°g Dyonisos dýrkunni gegnum Plató og nýplatónismann og