Þjóðmál - 01.06.2010, Page 31

Þjóðmál SUmAR 2010 29
dýpst um þessar mundir en strax hinn 9 . mars
2009 tóku markaðir að hjarna við .
Stjórnvöld efnahagsmála voru á þessum
tíma sem höfuðlaus her . Fjármálaeftirlitið
var án forstjóra og minnihlutastjórnin sem
sat að völdum lagði á það ofurkapp að
koma bankastjórn Seðlabankans frá . Nýr
seðlabankastjóri var ókunnur aðstæðum á
Íslandi og hafði aðeins setið í þrjá daga þegar
hér var komið við sögu .
Að svo komnu máli var skynsamlegast að
stjórn endur Straums færu fram á greiðslu stöðv­
un . En í stað þess að leyfa bankanum að fara þá
leið, sem hefði komið kröfuhöfum hans best, var
ákveðið að beita allra harðasta úrræði neyðar­
laganna og færa bankann undir skila nefnd á
vegum Fjármálaeftirlitsins . Sú ákvörðun var illa
ígrunduð og tekin í skyndingu að því er virðist .
William Fall, forstjóri Straums, taldi sér
ekki sætt við þessar aðstæður, enda óvíst hvort
ákvörðun stjórnvalda stæðist lög . William
var nú fyrir skemmstu ráðinn einn af æðstu
stjórnendum Royal Bank of Scotland .
Fall Straums hafði víðtækar afleiðingar
fyrir íslenskt atvinnulíf . Til að mynda gerði
yfirtaka ríkisins á bankanum úti um mikla
endurreisnaráætlun bankans hér innanlands,
sem nefnd var Project Phoenix . Áform voru
upp um að verja 500 milljónum evra til þessa
verkefnis .
Ný ríkisstjórn hafði sest að völdum í krafti
þess að í hönd færu nýir tímar gagnsæis og
fag legra vinnubragða . Öll atburðarásin í að­
draganda falls Straums­Burðaráss ber þvert á
móti vott um margt það versta sem einkennt
hefur íslenska stjórnsýslu .
Við ritun þessarar greinar um fall Straums­Burðaráss er einkum stuðst við mikið
magn heimilda frá fyrrverandi stjórn armönnum
og stjórnendum Straums . Eins og að framan er
lýst verður fátt fullyrt með vissu um hvað gekk
á í íslenska Fjár mála eftirlitinu dagana áður
en skilanefnd var sett yfir Straum . Höfundur
átti viðtal við Gunnar Haraldsson, þáverandi
formann stjórnar Fjármálaeftirlits, en segja má að
hann verjist allra frétta . Ragnar Hafliðason, sem
þá var starfandi forstjóri eftirlitsins, svaraði beiðni
höfundar um viðtal með svofelldum hætti: „Ég
hyggst ekki veita umbeðið viðtal um málefni
Straums­Burðaráss fjárfestingarbanka hf .“61 Þá
hefur núverandi forstjóri Fjármálaeftirlitsins,
Gunnar Þ . And ersen, meinað höfundi aðgang að
nokkrum þeim upplýsingum er málið varða .62
Sömuleiðis hafa stjórnendur Seðlabankans
neitað að afhenta höfundi nokkur gögn er þetta
61 Tölvupóstur Ragnars Hafliðasonar til höfundar, dags .
11 . nóvember 2009 .
62 Bréf Gunnars Þ . Andersen og Arnars Þórs Sæþórssonar
til höfundar, dags . 3 . nóvember 2009 og 18 . janúar 2010 .
mál varðar og þá biðjast yfirmenn bank ans undan
því að ræða málið . Sturla Pálsson, fram kvæmda­
stjóri alþjóða­ og markaðssviðs bank ans, svaraði
höfundi orðrétt svo í tölvu pósti: „Ég er bundinn
trúnaði um það sem fer fram tengt einstökum
bönkum og er því ónot hæfur sem heimild í
þína rannsókn .“63 Arnór Sighvatsson, þáverandi
aðalhagfræðingur bank ans, hefur ekki svarað
beiðni höfundar um viðtal . Tryggvi Pálsson,
framkvæmdastjóri fjár málasviðs Seðlabankans,
ræddi stuttlega við höfund í síma vegna þessa
máls, en að höfðu samráði við aðallögfræðing
bankans, taldi hann sér óheimilt að upplýsa um
nokkuð það sem máli þessu viðkemur . Svein
Harald Øygard, fyrrverandi seðlabankastjóri,
veitti höfundi viðtal í Ósló hinn 17 . desember,
en því miður var hann vart fáanlegur til að tjá sig
um þessi mál svo að nokkru gagni yrði .
Höfundur fór þess á leit við efnahags­ og
við skipta ráðuneyti, forsætisráðuneyti og Seðla­
banka að verða veittur aðgangur að gögnum
63 Tölvupóstur Sturlu Pálssonar til höfundar, dags . 3 .
nóvember 2009 .
Heimildaöflun