Þjóðmál - 01.06.2010, Qupperneq 54

52 Þjóðmál SUmAR 2010
að berast . Með öðrum orðum, að nefndin sé í
raun búin að mynda sér skoðun og naglfasta
niður stöðu og „andmælarétturinn“ sé aðeins
lögfræðileg gluggaskreyting . Raunar blasir enn
ljósar við, að ekkert þessara atriða, sem vikið
er að í bréfinu til mín, hvorki eitt þeirra sér
né öll saman höfðu nokkuð með það að gera
að íslenska bankakerfið hrundi . Ástæður þess
hruns liggja annars staðar .
Þá er athyglisvert að nefndin lætur verksvið
sitt ná fram yfir formlegt fall Glitnis banka,
en ekki Landsbanka og Kaupþings . Þær upp­
lýsingar sem nú liggja fyrir benda ótvírætt til að
Glitnir hafi í raun verið búinn að tapa sín um
rekstrarlegu forsendum löngu áður en bank inn
leitaði óformlega til bankastjórnar Seðla bank ans
og gerði grein fyrir stöðunni . Það hafði Seðla­
banki Íslands ekki aðstöðu til að vita . Hann
hafði engar valdheimildir eða færi á að rannsaka
þennan banka innan frá og sjá að yfirlýsingar
stærstu alþjóðlegu endurskoðunarskrifstofa
lands ins gáfu alranga mynd af eignastöðu hans
og rekstrargrundvelli og Fjármálaeftirlitið hafði
ekki séð ástæðu til eða ekki haft bolmagn til
að sannreyna skýrslur og staðhæfingar endur­
skoðendanna . Í ljós kom að bankinn var í raun
fallinn miklu fyrr en nokkurn grunaði og þó að
endurskoðaðir reikningar gæfu annað til kynna,
sem og lánshæfismat alþjóðlegra matsfyrirtækja .
Aðgerðin sem framkvæmd var í septemberlok
var því í raun liður í því að lenda fjármálakerfinu
með þeim hætti að það sogaði ekki ríkissjóð
niður með sér í fallinu, vernda gjaldeyrisforða
þjóðarinnar og tryggja rekstur greiðslukerfisins .
Þetta tókst allt í meginatriðum, sem hlýtur að
teljast á móti öllum líkum .
Það er því villandi að taka Glitni fyrir með
þeim hætti sem gert er í 8 . töluliðs bréfs til mín
og gefa þar með í skyn að það falli innan ramma
sem nefndinni er settur, þar sem bankinn var í
raun fallinn . Eftir á upplýsingarnar taka af öll
tvímæli um þetta .
Þegar ég hef farið í gegnum efni bréfsins á
þann hátt sem hér á eftir verður gerð grein fyrir,
læðist að mér sá grunur að nefndin sé að reyna
að halda þeim góðum sem hæst hafa hrópað
á götum úti og eins þeim sem horn kunna að
hafa í síðu minni af stjórnmálalegum ástæðum .
Kemst þá nefndin ekki hjá að láta þessa
viðleitni sína einnig bitna á félögum mínum í
bankastjórninni . Því verður þó varla trúað að
óreyndu að nefndin ætli að láta þá staðreynd, að
rannsóknarumboð hennar er takmarkað, leiða
til þess að óverðskulduðum áfellisdómum verði
komið á þá sem unnu samviskusamlega eftir
lögunum og sem spornuðu gegn og vöruðu við
þeirri þróun sem var að verða, eins oft og eins
hátt og eins opinberlega og framast var unnt, um
leið og reynt var að gæta þess vandlega að slíkar
viðvaranir myndu ekki sjálfar ýta undir tjón í
bankakerfinu eða flýta því . Verði þetta reyndin
mun þessi nefnd skrá nafn sitt í sögubækur á
Íslandi á annan hátt en til var stofnað, þegar
henni var komið á fót .
V
Hér fer á eftir umfjöllun um einstök atriði sem nefndin segist „hafa til at­
hug unar“ .
Eftir að Alþingi samþykkti neyðarlög og eftir að forgangs­
röðun krafna var þar með breytt
urðu veð Seðlabankans allt önnur
en þau voru, þegar lán voru veitt
og veð samþykkt . Ef sama yrði
gert í Evrópusambandinu er hægt
að fullyrða með allt að fullri vissu
að flestir seðlabankar Evrópu
yrðu í einni svipan það sem hefur
verið kallað hér á landi „tæknilega
gjaldþrota“ . Er nefndin virkilega
að gefa til kynna að bankastjórnin
hefði mátt sjá neyðarlögin fyrir og
hefði átt að haga veðkröfum sínum
þannig að þau tækju mið af því að
forgangsröð krafna yrði með lögum
breytt með afturvirkum hætti?