Þjóðmál - 01.06.2010, Side 73

Þjóðmál SUmAR 2010 71
Þótt hugsanlegt væri að „covenantar“ kynnu að
gera björgunaraðgerðir erfiðari en ella, voru þeir
ekki ávísun á gjaldþrot bankans eins og fyrri
kosturinn sem nefndur var .
Varðandi greinina sem vitnað er til um milli­
liðalausan aðgang, þá átti Seðlabankinn auðvitað
slíkan milliliðalausan aðgang við bankana
í verulegum mæli og einstakir starfsmenn
Seðla bankans áttu sína föstu tengiliði í fjár­
málastofnunum til að stuðla að sem bestri
upp lýsingasöfnun . Hún gekk þrátt fyrir það
ekki alltaf hnökralaust fyrir sig, einkum eftir að
syrta tók í ál bankanna og æ fleiri starfsmenn
voru bundnir við fjáröflunarverkefni og önnur
krefjandi verkefni sem tengdust beint og
óbeint versnandi stöðu viðkomandi banka og
fjármálastofnana . Starfsmenn Seðlabankans
kvört uðu einnig iðulega yfir því að þeir fengju
upplýsingar í lakara formi og götóttari og mun
seinna en áður, vegna þess að þeirra tengiliðir
væru nú störfum hlaðnir við verk sem tengdust
öðru en reglubundnum verkefnum . Tóku
banka stjórar Seðlabankans, einn eða fleiri, þessi
kvört unarefni oft upp við æðstu stjórnendur
við skiptabankanna . Lagaðist staðan þá gjarnan
um hríð en fór oft fljótt í fyrra horf . En mestu
máli skiptir að 1 . mgr . 29 . gr . laga nr . 36/ 2001
veitir engar heimildir umfram það sem hér er
lýst og best sést af 2 . mgr . sömu laga, sem sýnir
að skylda til að veita bankanum upplýsingar
takmarkast við þarfir hagskýrslugerðar . Til að
skýra fyrir nefndinni að þessi kostur var alls
ekki fyrir hendi verður eftirfarandi tekið fram:
Fjármálastofnanirnar og Fjármálaeftirlitið
litu svo á að samkvæmt lögum giltu ákvæði
bankaleyndar um fyrirtæki og einstaklinga
einnig gagnvart SÍ sem öðrum . Á því væri
enginn munur . Enda birti Seðlabankinn fyrr
eða síðar nær allar þær upplýsingar sem hann
fékk frá bönkunum, þótt stundum væri það
í samþjöppuðu formi og reynt væri að gæta
þess að upplýsingar sýndu ekki endilega
hvaða hlut einstakar fjármálastofnanir ættu í
upplýsingunum . Þetta var þó ekki auðvelt að
tryggja vegna lítils fjölda fjármálafyrirtækja,
og einkum vegna þess að stóru bankarnir
voru aðeins þrír, svo kunnáttumenn gátu því
líklega með samanburði aftur í tímann gert sér
allgóða grein fyrir við hvaða banka einstakar
upplýsingar áttu . Til fróðleiks og sem sýnishorn
skal nefnt eftirfarandi atvik: Bankastjórar eins
viðskiptabankanna komu á fund bankastjórnar
ásamt nokkrum helstu sérfræðingum sínum . Til
að auðvelda skýringar á máli því sem þeir vildu
ræða dreifðu þeir greinargerðum á fundinum
til bankastjórnar og helstu sérfræðinga hennar,
sem voru á fundinum . Þegar nokkuð hafði verið
blaðað í þeim gögnum rak bankastjórnin augun
í að þar kom fram nafnalisti yfir nokkra tugi af
stærstu innstæðueigendum í viðkomandi banka
og hvað hlutaðeigandi ættu þar inni á reikningum
sínum . Formaður bankastjórnar stöðvaði þegar
fundinn, safnaði saman greinargerðunum sínum
megin borðsins og benti gestunum á að þessar
upplýsingar, þótt býsna fróðlegar væru sjálfsagt,
hvorki ættu né mættu fulltrúar Seðlabankans fá
að sjá . Bankastjórarnir sögðust vel vita það og
þarna hefði verið um mistök að ræða hjá þeim
sérfræðingum sem tóku gögnin saman og beðist
var velvirðingar á því .
E n mestu máli skiptir að 1 . mgr . 29 . gr . laga nr . 36/ 2001
veitir engar heimildir umfram
það sem hér er lýst og best sést
af 2 . mgr . sömu laga, sem sýnir
að skylda til að veita bankanum
upplýsingar takmarkast við þarfir
hagskýrslugerðar . Til að skýra fyrir
nefndinni að þessi kostur var alls
ekki fyrir hendi verður eftirfarandi
tekið fram: Fjármálastofnanirnar
og Fjármálaeftirlitið litu svo á að
samkvæmt lögum giltu ákvæði
bankaleyndar um fyrirtæki og
einstaklinga einnig gagnvart SÍ
sem öðrum . Á því væri enginn
munur .