Þjóðmál - 01.06.2010, Síða 77

Þjóðmál SUmAR 2010 75
þó hafa til athugunar . Þegar lögunum (og
reglunum) sleppir er ein göngu geðþóttamat
nefndarmanna eftir til við miðunar .
Áður en nefndin tekur til að útlista töluliði
1 til 8 í III . kafla bréfs síns telur hún rétt að
árétta eftirfarandi: „Nefndin tekur fram að við
mat á því hvaða atriði í störfum yðar, athafnir
eða athafnaleysi, kunni að falla undir „mistök
eða vanrækslu“ í framangreindum skilningi, og
yður er hér gefinn kostur á að senda nefndinni
athugasemdir um, hefur nefndin sérstaklega
horft til hvað telja megi að hafi öðru fremur
haft þýðingu í aðdraganda og um orsakir að
falli bankanna og afleiðingar þeirra atburða .“
Nú er það svo að hver læs maður sér það í
sviphendingu að ekkert þeirra atriða sem til
„athugunar“ er í töluliðum 1–8 hefur „öðru
fremur“ haft þýðingu fyrir þá atburðarás sem
leiddi til falls bankanna .
Þegar þetta tvennt er skoðað saman, að
ekkert „athugunarefnanna“ er til komið vegna
brota á hinum tilgreindu lögum, sem Alþingi
hefur falið nefndinni að huga sérstaklega að
og hitt sem nefndin gefur sér sem forsendu,
að þau skuli „öðru fremur“ hafa haft þýðingu
fyrir fall bankanna, getur niðurstaðan aðeins
orðið ein . Eina málefnalega og sanngjarna
niðurstaðan sem hægt er að komast að er að
bankastjórnin þáverandi hafi hvergi gerst sek
um mistök eða vanrækslu sem hægt er að
fella undir þessi skilyrði . Reynir nú aðeins á
manndóm nefndarmanna og að þeir séu ráðnir
í að láta ekki annað en málefnaleg sjónarmið
hafa áhrif á orð sín og gerðir .
ÚTDRÁTTUR
Töluliðirnir frá 1–8 fjalla um eftirtalin efni og
útdráttur fylgir úr skýringum sem gefnar hafa
verið hér á undan .
1
A thugasemdir undir þessum tölulið fjalla um veðlán Seðlabanka Íslands . Nefndin
veltir því upp hvort að Seðlabankinn hefði
mátt krefjast stærri hluta af tryggðum veðum
á kostnað svokallaðra óvarinna bréfa . Það voru
bréf sem stærstu bankar landsins ábyrgðust
með eignum sínum, og voru lengstum talin
öruggustu bréf á markaði næst á eftir beinum
og óbeinum skuldabréfum ríkissjóðs . Nefndin
rökstyður þessar hugleiðingar sínar með því að
þetta hafi aðrir seðlabankar verið að gera um
Annað aðalverkefni Seðla­bankans er að varðveita
gjald eyris varasjóð landsmanna .
Flest ir seðlabankar heims töpuðu
verulegum hluta gjaldeyrisvarasjóðs
síns í því umróti sem varð frá 15 .
september og mánuðina þar á eftir .
. . . „Öruggar“ fjár mála stofnanir
fóru á höfuðið, langt yfir 100 í
Bandaríkjunum einum, sumar virtar
mjög eftir að hafa starfað áfallalaust
í meira en heila öld . „Traust“
fyrirtæki fóru einnig um koll og
verðmæti sem pappírar stóðu fyrir
töpuðust . Því var ekki að undra þótt
ýmsir seðlabankar töpuðu á milli
15 og 25 prósent af gjaldeyrisforða
sínum . Íslenski seðlabankinn
tapaði ekki krónu í erlendri mynt .
Ástæðan var sú að hann hafði fest
fé sitt af mikilli varúð . . . Og þeir,
sem fremur vilja leita sannleika en
framleiða hann, munu viðurkenna
að það var mikið gæfuverk að
banka stjórn Seðla bankans lét ekki
undan margvíslegum þrýstingi í að­
drag anda bankahruns um að henda
gjaldeyrisforða þjóðarinnar á bálið
í þeirri von að við það myndi allt
lagast eins og margir virtust trúa á .