Vísir - 24.12.1940, Side 5

VlSIR
5
Korinthu, og hugsjúkar eiginkonur höfðu beðið henni böl-
bæna. Eiginkonan var að sjálfsögðu samkvæmt náttúrunnar
lögmáli fjandmaður „heterunnar“, sem var talin einskonar
hlóðsuga og meinvættur hjúskaparins og fjölskyldulífsins.
Yngissveinar og fulltiða menn féllu jafnt í freistni fyrir
gleðikoflunum, sem voru taldar uppmálað tákn hnignunar og
siðleysis.
EFTIR að liafa gengið í hjónahandið og fengið þannig af-
lausn synda sinna, fluttist Lais yfir í hóp virðulegra eig-
inkvenna og mæðra. Þær sýndu henni mestu blíðu, huðu henni
á samkomur sínar og hún kunni vel við sig í þeirra hópi.
Henni var ókunnugt um það, að þær hugðu á hefndir.
Eitt sinn fengu þær hana til þess að taka þátt í hátíðaliöld-
um til dýrðar gyðjunni Aphrodite. Hún fór með glöðu geði i
skrúðgönguna, og grunaði þær ekki um græsku. Konur einar
áttu hér hlut að máli. Musterið var blómum skreytt og stytt-
an var umvafin skýjum frá reykelsi og myrru. Þegar Lais ætl-
aði að fara á þann stað, sem henni var ætlaður á hátíðinni,
umkringdu konurnar hana og réðust á hana. Þær tættu af
lienni ldæðin og hún var barin niður iijá fótstalli styttunnar.
Árásarliðið vék frá henni, en liver kona hafði meðferðis polca
með grjóti. Og nú var tekið að grýta hana,
Lais varð ekki undankomu auðið. Hún gat lieldur ekki var-
ið sig gegn grjótregninu. Stynjandi og hreyfingarlaus lá hún
við fótstallinn, þar sem hún var komin. Konurnar héldu áfram
að grýta hana, þar til þær gengu úr skugga um, að hún
væri látin.
Hver karlmaður í Grikklandi hefði lagt líf sitt i liættu til
að vernda hana, og þess vegna sáu konurnar svo um, að verkn-
aðurinn var framinn í musterinu, þar sem engum karlmanni
var heimilað að koma.
Frá Þessalíu harst fregnin um Grikkland alt, og mæltist
hvarvetna illa fyrir. Það voru aðeins hinar afbrýðissömu eig-
inkonur, sem gátu gerst selcar um þann glæp, að myrða stúlku,
sem snúið hafði baki við öllum auðæfum til þess að njóta
vafasamrar virðingar hjúskaparins.
Morðingjunum var beðið bölbæna, jafnvel á mannamótum,
og er farsótt kom upp i Þessalíu, var hún talin hefndar-
ráðstöfun frá hendi Aplirodite Pandemos. Farsóttin breiddist
svo fljótt út og fór svo víða, að hún barst til allra borga og
þorpa i Grikklandi. Komu þá kröfur hvaðanæfa frá, um að
nýtt musteri skyldi bygt til þess að bliðka Aphrodite, enda
yrði það minnisvarði fegursta og glæsilegasta skjólstæðihgs
hennar.
Þegar var liafist lianda um bygginguna, og kostnaðinn urðu
þær k,onur að greiða, sem þátt hofðu átt i þvi, að grýta Lais.
Nú skulfu þær af ótta og angist vegna barna sinna.
Meðan sóttin geysaði var grindin reist, og að sama skapi og
byggingunni miðaði áfram, rénaði sóttin, og nú var lagt alt
kapp á að klára musterið liið bráðasta.
Er menn lögðu siðustu hönd á verkið og stytta gyðjunnar
var komin á fótstallinn, var plágan um garð gengin með öllu.
Efnishyggjumenn nú á tímum telja þetta vafalaust tilvilj-
un eina, en það eru einmitt slíkar tilviljanir, sem hafa sannfærl
menn á öllum öldum og í öllum löndum um þaS, að guðlegt
réttlæti sé til.
Lais sætti grimmustu örlögum. Ástin gaf henni þrótt til þess
að brjóta af sér gullna Iilekki inniiialdslauss lifs. Ástin hét
henni æðstu gleði, — en hatrið og afbrýðissemin komu í veg
fjrrir að hún gæti efnt loforð silt. Hatur og afbrýðissemi liafa
altaf blómgast hjá afturhaldssömum siðferðispostulum. Þessir
„réttlátu menn“ hafa aldrei gert sér grein fyrir því, að'grimd-
arofsi þeirra mjmdi gera þann aðilann ódauðlegan, sem þeir
liugðust að skaða og skemma.
Morð Lais náði ekki tilgangi sínum. Nú er hún söguhetja,
— og sögu hennar segjum við og endursegjum eftir 25 aldir.
Þótt sagan fjalli um lifið i fornöld, eru tilfinning^r þær, sem
þar er lýst, enn við lýði í 4stum> æfintýrum og harmleikjum,
en öllu frekar er hún til varnaðar gegn illræðisverkum afvega-
leiddra öfgaseggja.
Jarðaðu, gamla Jörð, þinn trega.
Á jólunum dregmir menn fagurlega.
Þeir skipa sér glaðir sín lcerti kringum.
Með Kristi þeir eru á draumaþingum.
Og við skulum líka þar vera gestir,
sem veislukostirnir eru bestir:
Stjarna, sem horfir af himni niður,
og hjartans alúð og sálarfriður.
Og,leyfum öðrum að hlæja og hrápa
um lijátrúarpostula og slcýjaglópa.
En við skulum biða og við skulum þegja
og vita, hvað jólanna englar segja.
*v »
Þeir hvísla að sérhverju opnu eyra
um elskunnar mátt og sitthvað fleira.
Um lifsins veg ef leitarðu frétta,
þeir leggja til málanna og segja þetta:
Með andans mönnum Asíuþjóða
þií áll að ferðast — lil barnsins góða.
Þú verður að gefa. Þú verður að fórna.
Þú verður sjálfum þér f y r s t að stjórna.
Þessi vegur er vegur friðar, -—
vegur hins gamla og nýja siðar, —-
og hvort sem þií fetar hann fús eða tregur,
ei finnast mun annar gæfuvegur.
tJr skýjaþykni til blindra barna
brosir hin eilífa jólastjarna.
2
(Lauslega þýtt).
V.