Vísir - 24.12.1940, Síða 25

VlSIR
25
H-
T
S>
Hjörtur
Halldórsson:
Hjörtur Halldórsson ,er meðal hinna yngstu rithöfunda vorra. Hann
er fæddur 1908, lauk stúdentsprófi og hefir dvalið langvistum í Dan-
mörku. f Vínarborg var hann um eins árs skeið og loks ferðaðist
hann í fyrra um Bandaríkin. — Fjölmargar sögur hafa birst eftir
Hjört í Norðurlandablöðum og tímaritum, einkum dönskum, ennfrem-
ur í þýskum og svissneskum tímaritum. Nokkur útvarpserindi flutti
hann, á þýsku í útvarpið í Vínarborg árið 1935. — Hér heima hefir
komið út smásögusafnið „Hraun og malbik“ (1936), en margar smá-
sögur aðrar hafa birst eftir Hjört í íslenskum blöðum, þ. á m, í
Sunnudagsblaði Vísis.
SJÁLFS SÍN
/
AÐ er nú tiægrá sagt en
gert, að eiga alt í einu
að fara að verða sjálfum sér
ráðandi um sjötugt, þegar
maður hefir verið kúskaður
nótt og nýtan dag í nærfelt
fimmtíu ár. Þá getur það vafist
fyrir manni, að gerast húsbóndi
á sinu heimili og liæstráðandi
til sjós og lands, þ.e.a.s. yfir
kettinum og kúnni og sex rollu-
skjátum, sem ganga í fjörunni
frá sumarmálum til jóla — og
sjálfum sér, sem er hið erfið-
ast af öllu.
Nei, Pétur gamli i Efstahúsi
fann ekki til neinnar upplyft-
ingar i hjarta sínu við það, að
vérða sjálfs sin lierra einung-
is til upplausnar og efa. Það
var auðn í kringum hann
og innan í lionum og alls-
staðar, og það var eins og
tilveran liefði týnt öllum
rökum og raungildi. Það
var nefnilega svo langt síðan
að hann hafði lagt henni nokkra
aðra merkingu en þá, að fram-
fylgja óskum og ákvörðunum
Jóku konu sinnar til liins ýtr-
asta, og það hafði smátt og
smátt orðið honum jafn eðlileg-
-----og það hafði smátt og smátt orðiSi'honum jafn eðlilegur hlut-
ur, eins og aö hleypa kettinum út á kvöldin 0g signa sig átSur en
hann fór í hreina skyrtu.
ur og sjálfsagður hlutur, eins
og að hleypa kettinum út á
kvöldin og signa sig áður en
hann fór í hreina skyrtu. Pétur
var ódrottnunargjarn með af-
brigðum og laus við nlla bylt-
ingarnáttúru.
En Jóka liafði þá lika annast
lilutverk yfirboðarans með
hæfileikum og dugnaði, sem
gáfu lilýðnisgáfu Péturs að
sínu leyti ekkert eftir.
Þegar hún birtist í dyragætt-
inni á Efstahúsi og sneri sér
að rollunum niðri i fjörunni —
púdda-púdda-púdd galaði hún
með skerandi þjalarhljóði, —
þá komu þær strax röltandi og
jarmandi allar sex, og fengu
saltsíld og súrsuð fiskbein. Eða
þegar hún að kvöldlagi ávarp-
aði kúna uppi í liliðinni með
ýlfrandi gælutónum — kuss-
kuss-Branda-kuss, þá brást ekki
svarið. — Möö-öh — sagði
Branda, hlítt og innilega og lall-
aði af stað heim, þvi hún var
góðlynd og eftirlát kýr, og
kunni skömmum Jóku jafn illa
og Pétur. Og kæmi það fyrir,
að Jóka hreytti út úr sér ónot-
um, þó hengdi hún kþllóttan
hausinn, og stóru, svörtu augun
fyltust bljúgri iðrun og undir-
gefni.
Gagnvart Pétri voru aftur á
móti ekki viðhafðir neinir tón-
listartöfrar. Þá var rómurinn
einna likaslur þeim, sem liðs-
foringjar temja sér i heræfir^-
um og áhlaupum, og skírskot-
aði beint til hlýðnisgáfunnar.
Og ef henni fanst hann drolla
íof lengi niðri í kaupstaðnum
eða annarsstaðar, þar sem hann
var úr kallfæri, þá hengdi
liún bara gamla, rauða milli-
pilsið sitt á brunnvinduna, og'
allir vissu hvað það þýddi.
Það kom oft fyrir, að Pétur
fékk íhlaupavinnu í kaupstaðn-
um, í pakkhúsunum eða við
bátana, en um það var einnig
við Jóku að eága, Samkiyæmt
geðslagi sínu og öllu innræti tók
hún nánast fjandsamlega af-
stöðu gagnvart nábúum sínum
yfirleitt, og lá ávalt i beinum
ófriði við einlivern af „kaup-
staðarpakkinu“, eins og hún
orðaði það, og þá kom ekki til
mála að Pétur fengi að vinna
fyrir það „liyslu“, tsem Jóku
þóknaðist að fjandskapast við
þá stundina. Pétur þorði þvi
aldrei að takast neitt á hendur,
án þess að leita leyfis Jóku fyrst
og fá yfirlýsingu hennar um
að viðkomandi væri i tölu hlut-
lausra ríkja. Það var því venju-
legast, að menn sneru sér beint
til Jóku, ef á Pétri þurfti að
halda, enda kunni hún þvi best.
Bestu stundir Péturs voru
þær, þegar hann gat skroppið
til að heimsækja fornvin sinn,
Jónka Jaklv, í beituskúrnum, og
hjálpa honum við að gera að
netum og færum og beita lóð-
irnar. Þá gat hann sagt yngri
mönnunum frá liðnum dögum,
þegar þeir lágu á opnum áttær-
ingum úti við Andraskej- og
drógu hákarl á þumlungsdigrar
járnhneifar með dragúldið
hrossaket og hvalgarnir í beitu.
Það var harður leikur fyrir
hrausta karla. Skræfum og löð-
urmennum var ekki vært á
þeim miðum — eða þá lyktin,
piltar! Þeir, sem ekki voru
gamlir í stríðinu, tóku fyrir nef-
ið á stundum! Hojá!
Þessar frásagnir voru balsam
fyrir hjartað. Karlmenska og
harðfylgi æskuáranna rumsk-
uðu á ný í brjósti hins kúgaða.
Jafnvel gigtin slakaði á klónni
um stund og Pétur varð beinni
i baki. En hvað stoðaði það,
þegar krakkaormarnir, sem- ó-
látuðust fyrir utan, lustu upp
ópum og óhljóðum:
— Jóka flaggar! Jóka flagg-
ar! Og það héldu þau áfram að
æpa með fábjánalegum rím-
klíningi:
Jóka-póka flaggar-gaggar,
flaggar-gaggar Jóka-póka!!
Það þýddi, aðnúblaktigamla
rauða og upplitaða millipils-
ræksnið við hún á brunnstöng-
inni á Efstaliúsi, eins og neyð-
armerki skipbrotsmanna. Það
i ..... 7