Vísir - 24.12.1940, Qupperneq 49

VfSIR
49
VISIR ÞRIATIU ARA
Á MÓTUM NÝRRA TÍMA
J/'lSIR er elsla dagblað landsins og varð þrítugur í þess-
um mánuði. Þegar fyrsta blaðið kom út 1910, var eng-
inn, sem trúði því, nema ef til vill útgefgndinn, er var bjart-
sýnn maður, að það ætti langt líf fyrir höndum. En það ruddi
sér braut, lifði af barnasjúkdómana og sannaði það, sem fæst-
um þótti sennilegt, að dagblað gæli þrifist á Islandi.
Það var í byrjun gefið út fyrir Reykjavík, og enn í dag
er það frekar en nokkurt annað blað, blað Reykjavíkur. —
Mörgum mundi þykja nokkuð skorta á svip höfuðstaðarins,
ef Vísir liætti að koma út. Þrjátíu undanfarin ár hefir hann
daglega komið út, rætt áhugamál bæjar og þjóðar, flutt tíð-
indi og haft milligöngu um hin margvíslegustu viðskifti bæj-
armanna. Hann hefir þolað misjöfn veður í ölduróti hins síð-
asta aldarfjórðungs. En vinsældir hans lmfa aldrei brugðist.
Kreppuárin eftir 1930 urðu honum þung i skauti, en gifta hans
varð erfíðleikunum drjúgari. Þeir erfiðleikar eru nú að baki
og gengi lians vex nú hröðum skrefum. Útbreiðsla blaðsins fer
ört vaxandi og liefir aldrei verið meiri en nú. Áhrifa þess
gætir nú i öllum lands- og bæjarmálum.
Þau áiramót, sem nú. nálgast, munu marka iímamót í ævi
blaðsins, ekki síður en þau marka tímamót í sögu og lífi þjóð-
arinnar. Hlutverlc blaðanna er að vakd yfir réttindum lands
og lýðs, berjast gegn ófrelsi og kúgun, hvetja til framtalcs og
dáða bg draga hlifðarlaust fram í dagsljósið alla misbresti,
alt dáðleysi og allar meinsemdir í opinberum störfum og
stjórnarháttum.
Vísir mun á þeim nýja tíma, sem nú -er að hefjast, inna
þetta hlutverk af hendi þann veg, að hann þurfi ekki að
biðjþ neinn afsökunar á tilveru sinni. Hann er óháður og mun
fylgja því, sem hann telur rétt og satt. Hann mun segja kosi
og löst á hverju máli, án þess að einskorða sig við þröngsýn,
pólitísk sjónarmið. Aðeins eitt liöfuðsjónarmið er til fyrir blað,
sem vill með trúmensku inna af hendi hlutverk sitt í þjóðfé-
laginu. Það er að láta hagsmuni, lieill og sæmd föðurlands-
ins jafnan sitja í fyrirrúmi. Ilvert það blað, sem brýtur í
bága við þessa meginreglu, tjaldar til einnar jiætur og verð-
ur aldrei langlíft í landinu.
1 þjóðfélagi nútímans eru áhrif blaðanna hinir sterku
straumar í þjóðfélaginu. Þau eiga oft mikinn þátt í örlögum
þjóðanna, því áhrifa þeirra gætir mest í þróun, straumhvörf-
um og átökum stjórnmálanna. Þess vegna þurfa þau að vera
þjóðholl, glöggskygn og einörð og standa í nánu sambandi við
borgarana. Þá fyrst geta þau túlkað þjóðarvilja, þjóðarandúð
og þjóðaróskir. En til þess starfa þau. ■
Vísir hefir frá öndverðu haft samband við fjöldann. Og á
hinum nýja tíma, sem nú er að hefjast fyrir þjóð vora, vænt-
ir hann þess, að landsmenn vciti honum styrk og brautargengi
i því hlutverki sínu, að vera á verði fyrir sæmd og velferð
þjóðarinnar og berjast fyrir frelsi hennar og réttindum.
'XJ OKKRU fyrir síðustu alda-
-t ' mót reyndu tveir djarf-
liuga menn að hefja útgáfu
dagblaðs hér í bænum. Voru
það þeir Einar Benediktsson
skáld og Sig. Júl. Jóhannesson
læknir í Vesturheimi'. Má þessi
tilraun teljast einstök, með því
að fáment var í hænum, enginn
síminn i þá daga, strjálar
skipakomur og tæki öll og skil-
yrði til dagblaðareksturs hin
erfiðustu. Tilraun þessi fór líka
út um þúfur fljótlega, og svo
varð og um þá næstu, en hug-
myndin lagðist i dá um árabil.
Upp úr aldamótunum hófust
stórfeldar framfarir hér á
landi. Togaraútgerðin skóp
skilyrði til alhliða þróunar, og
fólki fjölgaði ört hér í höfuð-
staðnum og leitaði frá sveitun-
um til liins blómlega atvinnu-
lífs í hinum vaxandi lcauptún-
EFTIR KRISTJÁN
um. Landið liafði ennfremur
komist i samband við umheim-
inn með því að sæsíminn var
lagður til Seyðisf jarðar og
símasambandi komið á innan-
lands, og að lokum voru sam-
göngur allar greiðari við meg-
inland Evrópu og raunar einn-
ig innanlands. Að þessu sinni
er ekki ástæða til að víkja nán-
ar að hinni stórfeldu þróun,
sem varð á flestum sviðum
fyrsta tug aldarinnar, en öll
miðaði hún að því að örva at-
hafna og viðskiftalífið,og skap-
aði skilyrði fyrir reksti’i dag-
blaða hér í höfuðstaðnum. Má
þó í þvi sambandi nefna, að ár-
jð 1900 voru íbúar Reykjavík-
ur 5802, en árið 1910 voru þeir
11.449, og getur hver maður
I
dagblaðs í
GUÐLAUGSSON.
gert sér í hugarlund, livílíka
geysi þýðingu slik fjölgun
hafði, með því að til þess að
gefa út dagblöð, þarf kaupend-
ur og þá hreint ekki fáa.
Vísir stofnaður.
^Árið 1910 reyndist fylling
tímans komin, en til þess að
hrinda dagblaði af stokkunum,
þurfti-þó djarfhug og framtak,
sem ekki er öllum gefið.
Miðvikudaginn 14. desember
1910 er hafin útgáfa á blaði,
er nefnist: „VÍSIR til dagblaðs
í Reykjavík“, og þess jafn-
framt getið, að tilgangur útgáf-
unnar sé sá, „að þreifa fyrir
sér, hvort tiltök séu að stofna
hér dagblað“. Ritstjóri og eig-
andi blaðsins var Einar Gunn-
Reykjavík.
arsson cand. phil. Munu þau
liafa verið tildrög útgáfunnar,
að um þetta leyti hafði hann
orðið fyrir fjárhagslegum
hnekki, og nokkru áður mist
stöðu sína vegna pólitískra á-
taka, en þrátt fyrir þetta mót-
læti lagði hann ekki árar i hát,
heldur bíaut sér nýjar brautir
á óruddum öræfum.
Einar Gunnarsson virðist
hafa haft til brunns að hera
næman skilning á blaða-
mensku, og má Vísir í rauninni
þakka hbnum það, öllum öðr-
um frekar, hve gengi blaðsins
hefir verið gott allajafna, þótt
á ýmsu hafi gengið á þeim um-
róts og hjdtingartímum, sem
blaðið hefir lifað. I ávarpi til
lesendanna segir Einar Gunn-
arsson: „Dagblaðið ætti aðal-
lega að vera fréttablað, en
laust við að taka þátt í dcilu-
13