Vísir - 24.12.1940, Qupperneq 59

VÍSIR
59
við Ólaf Björnsson ritstjóra,
bæði í Vísi og fleiri blöðum, út
af því máli.
Eitt mál er mér þó einna
minnisstæðast frá minni rit-
stjórnartíð, en það eru Stein-
unnarmálin svokölluðu. Svo var
mál með vexti, að bein Stein-
unnar frá Sjöundá höfðu verið
grafin upp í Skólavörðuholtinu.
Dysin varð á vegi fyrir grjót-
námi úr Iioltinu.
Út af þessu ritaði eg grein
um Steinunni og færði fram af-
sakanir fyrir glæp liennar, en
afsakaði þó aldrei glæpinn sjálf-
ann.
Hún var, eins og kunnugt er,
kvenna glæsilegust. Hún var al-
in upp á góðu prestsheimili, en
Jón, maður hennar, aftur á móti
alinn upp við önnur skilyrði og
lítill að manni, bæði andlega og
likamlega, enda fullvíst talið, að
Steinunn liafi í gáleysi og jafn-
vel nauðug gifst.
Ýmsir fyltust heilagri vand-
lætingu út af þessari grein
minni um Steinunni. Páll Kolka,
sem þá 'frar hlaðinn kristilegum
K.F.U.M.-áhuga, kom fram, á
ritvöllinn og lentum við í
svæsnum blaðadeilum út af
þespu máli. Fleiri tóku og þátt
í deilunni.
Fyrir mér sjálfum varð málið
skoplegt að lokum, þri til mín
streymdu þrotlaust kvæði og
greinar, bæði sem þalckarávörp
til mín fyrir að taka svari Stein-
unnar, svo og samúðarkvæði og
greinar með Steinunni.
Þjóðerni íslendinga stendur
og fellur með málinu og
þjóðarmenningunni.
Eitt af mörgu geðslegu, sem
leiðir af ástandinu núverandi,
er það, að íslensk börn eru far-
in að heyrast tala saman ensku
á götum bæjarins. Þetta bætist
nú ofan á kvennamálið ill-
ræmda („agalega sætur“, „púk-
ó“ o. s. frv.), sem er nú víst að
verða móðurmál vort.
Það tekur þó út yfir, að
blaðamélinu fer áreiðanlega
hnignandi. Það er mjög alvar-
legt, því að allir vita, hve mikil
áhrif blöðin hafa á málið.
‘ Það skal viðurkent, að það
er hægra sagt en gert að rita
dagblöð, sem margir skrifa í,
á vönduðu máli. En liitt má
fullyrða, að fyrir aldarfjórð-
ungi voru blaðmennirnir sjálf-
ir þó sendibréfsfærir, sem nú
virðist naumast vera. Eg trúi
varla, að hægt sé að benda á
málblóm, eins og t. d. „brigð-
rof“ og „lijónin kvæntust“, frá
þeim tíma.
Nú er málhreinsunaralda að
rísa og er alt gott um það að
segja, ef hún þá ekki byrjar
og endar með nefndaskipun.
Það er orðin málalausnin á
flestu hér.
Hvað blöðunum viðvikur,
teldi eg það hyggilegra, að hæf-
ur maður læsi blöðin yfir, áður
en þau koma lit, og færði þau
til betra máls.
Það ættu allir íslendingar að
vita, að það er tungu vorri og
bókmentum, að þakka, að við
erum sérstölc þjóð og taldir til
íiienningarþjóða. Ef við aftur
á móti glötum tungu vorri og
þjóðernisháttum, þá er alt sjálf-
stæðisglamur til einskis.
Að lokum árna eg minu
gamla blaði „Vísi“ alls góðs á
30 ára afmæli þess og óska hin-
um únga ritstjóra þess, að hann
reynist vaskur maður og batn-
andi í blaðamenskustarfi sínu.
Reykjavík 14. des. 1940
Gunnar Sigurðsson
(frá Selalæk).
Þegar Vísír
anum og
var í hænsnakof-
„svínastíunni".
Viðtal við PÉTUR Þ. J. GUNNARSSON stórkaupmann.
EINN er sá maður hér í bæ,
er lengst hefir verið tengd-
ur Vísi beint eða óbeint, af þeim
mönnum, sem nú eru á lífi, en
það er Pétur Þ. J. Gunnarsson,
stórkaupmaður. Tiðindamaður
Vísis liefir hitt hanh að máli
og int hann eftir störfum hans
fyrir blaðið fyr og siðar. Skýrði
liann svo frá í stuttu máli:
Eg hefi í rauninni verið rið-
inn við Vísi frá því er blaðið
var eins til tveggja ára. Svo stóð
á, að um þetta leyti var eg hót-
elstjóri að Hótel Island. Hafði
sá rekstur gengið illa og var
auðsætt, að til einhverra ó-
venjulegra bragða yrði að grípa
ef rétta ætti við hag hótelsins.
Nú stóð svo á, að á neðstu hæð
hótelsins vóru þá engar búðir,
og kom eg því þá i framkvæmd,
að hæðinni var breytt og hún
leigð verslunum. í suðurálmu
hótelsins voru geymslur, sem
notaðar voru m. a. fyrir hænsn,
og fanst mér rétt að reyna að
gera pláss þetta arðbærara, en
það hafði verið, og liitti eg í
þvi augnamiði Einar ritstjóra
Gunnarsson að máli. Okkur
kom saman um að rétt væri að
breyta plássi þessu í afgreiðslu,
og þannig atvikaðist það, að
Vísir flutti þangað afgreiðslu
sina hinn 21. maí 1911, og var
afgreiðsla blaðsins þar um langt
skeið síðan.
Við Einar urðum ve[ ásáttir
um allar þær breytiitgar, sem
gera þurfti og fór vel á með
okkur um alt þetta, sem og alla
samvinnu siðar, að svo miklu
leyti, sem liún kom tiJ greina.
Einar rak Vísi úieð miklum
dugnaði og gekk reksturinn að
óskum, meðan hans naut við,
en vegna heilsuleysis, — aðal-
lega höfuðveiki, — tók Einar
það ráð, að liann seldi blaðið
Gunnari Sigurðssyni frá Sela-
læk, þá laganema við háskól-
ann, og lét sjálfur af störfum
síðasta dag ágústmánaðar 1914.
Brynjúlfur Björnsson tann-
læknir átti óbeinan þátt í að
kaup þessi tókust, og var nú
Gunnar ritstjóri til 1. npríl 1915.
Snemma á árinu 1915 hafði
það komið til tals milJum Gunn-
ars Sigurðssonar og Brynjúlfs
tannlæknis Björnssonar, að
Gunnar léti blaðið af bendi, en
þar sem Brynjúlfur hafði öðr-
um störfum að sinna, kom liann
að máli við mig og lagði til að
við skyldum kaupa Vísi, og
stofnaN hlutafélag um rekstur-
inn. Varð það að i’áði og liinn
15. mars 1915 afsalaði Gunnar
Sigurðsson blaðinu til okkar
Brynjúlfs Björnssonar, vegna
hins væntanlega hlutafélags,
sem síðar var stofnað og nefnd-
ist Vísir h.f. Kaupverðið var
nokkru lægra en það hafði ver-
ið er Gunnar keypti Vísi, en
hann hlaut auk þess í sinn lilut
útistandandi skuldir blaðsins,
og má því ætla að hann liafi
hagnast sæmilega á rekstrinum.
Þegar lokið var stofnun
lilutafélagsins í mai'smánuði
1915 gei’ði félagsstjói'nin sanm-
ing við Hjört Hjartarson cand.
juris, um að hann skyldi taka
að sér ritstjórnina frá 1. apríl
1915. 1 kaup skyldi hann hafa
kr. 115,00 á mánuði, en auk
þess hundraðshluta af ágóða.
Félagsstjórnin áskildi sér i'étt
til að hafa hönd i bagga um
ráðningu starfsmanna, ef sam-
anlagt kaup þeirra nærni yfir
kr. 500,00 á mánuði, og fylgdist
þannig frá upphafi m,eð öllunx
PÉTUR Þ. J. GUNNARSSON
rekstri blaðsins af hinni rnestu
nákvæmni. Félagið naut ekki
lengi stai'fskrafta Hjartar Hjart-
arsonar, með því að hann fékk
lungnabólgu eftir að hafa
stjómað einu blaði og andaðist
úr henni um miðjan aprílmán-
uð 1915. Andrés lieitinn Bjöi'ns-
son var um þetta leyti starfs-
maður blaðsins, og annaðist
hann nú útgáfuna um skeið, á-
samt Brynjúlfi Björnssyni, sem
var potturinn og pannan i rit-
stjórninni og hafði daglega unl-
sjón nxeð henni, þar til ritstjóri
var ráðinn endanlega.
Er Hjörtur Hjartarson and-
aðist, fékk Brynjúlfur Björns-