Vísir - 24.12.1941, Blaðsíða 18

/
18 JÓLABLAÐ VÍSIS
TEFLT UM LÍF OG DAUSA
0
%
Höfundur eftirfarandi greinar, Sven Hedin, er heimskunnur maður
fyrir ferðalög og rannsóknarleiðangra um ævintýralönd Asíu. Er hann
lesendum Vísis væntanlega svo kunnur, að ekki þarf að kynna hann
nánar. — Grein sú, sem hér birtist, er tekin úr bókinni „Den store
Hest’s Flugt“, er fjallar um leiðangur um Sinkiang, sem Sven
Hedin stóð fyrir, en Nankingstjórnin gerði út, árin 1931—’34. í leið-
angri Hedin’s voru 15 manns alls og höfðu þeir fjórar vöruhifreiðar
og eina fólkshifreið, enda var tilgangur leiðangursins sá, að finna út
tvo akfæra bílvegi milli Kínaveldis og Sinkiangs. Bifreiðarnar voru
gjöf Edsel Ford’s bifreiðaframleiðanda til Sven Hedin’s. —• Þótt
eftirfarandi grein sé þáttur úr heild, er hún þó að efni til sjálfstæð,
enda er í þýðingunni sleppt úr því helzta, sem bindur þáttinn við
aðra kafla bókarinnar, og ekki skiptir máli fyrir þann atburð, sem
þarna er skýrt frá. Greinin lýsir nokkuð ævintýrum þeim og hættum,
sem Sven Hedin hefur svo iðuglega komizt í á ferðalögum sínum.
Mánudeginuni 5. marz mun
enginn okkar fá gleymt. Eg var
þreyttur og svaf út. Um morg-
uninn skoðaði eg fleka Georgs,
þar sem hann lá næstum tilbú-
inn i miðjum liúsagarðinum.
Það átti að reyna hann eftir hó-
degið.
En áður urðu einhverjir okk-
ar að fara i lieimsókn til borgar-
stjórans, gamals, veiklulegs
Kinverja, sem ekki gat gengið
nema styðja sig við prik. Á
heimili hans kynntumst við
einnig hinum vingjarnlega, grá-
skeggjaða aðstoðarborgarstjóx-a,
sem hét sama nafni og tyrkneski
þjóðhöfðinginn Nias Hadji, en
bar ekki hans vlirðulega titil,
Hodja. Við létum í ljósi óskir
okkar og fyrirætlanir, og borg-
arstjórinn endurtók aðvai'anir
sínar um það, að við héldum til
Kutja, þar sem liann hélt, að
stæðu yfir blóðugar orustur.
Báðir þessir menn sendu seinna
tvær kindur og hrauð heim til
bústaðar olckar.
Á eftir ókum við til bústaðar
höfuðsmannsins, og tók aðstoð-
arforingi hans á móti okkur, án
þess að viðhafa þá venjulegu
kurteisissiðu, að bjóða gesti til
tedrykkju í stofu. Hann til-
kynnti okkur, að höfuðsmaður-
inn liefði farið ríðandi til Kara-
schahr, og hans væri ekki að
vænta fyrr en að nokkurum
dögum liðnum. Við skildum
eftir nafnspjöldin okkai', og
seinna fengum við vitneskju
um það hjá borgarstjóranum,
að höfuðsmaðurinn var í Korla.
Af hvaða ástæðu liann faldi sig
fyrir okkur, fengum hvorki við
né borgarstjórinn skilið. Hinn
drambsama undirforingja hans
sáum við seinna um lcvöldið.
Eftir hádegið höfðum við
Bei'gman farið inn í fólksbif-
reiðina, þar sem hann ritaði nið-
ur á ritvél, það sem eg las fyrir
honum. Við höfðum dvalið þar
skamma hríð þegai- Hummel og
Yew komu til okkar, hinn fyrr-
nefndi til að segja okkur frá
því, að hann hefði vei’ið beðinn
að koma til borgarstjói-ans og
lækna fótamein hans. Yew sagði
okkur hinsvegar, að hann hefði
vex-ið kallaður til Chang, fyrir-
liða sveitarinnar sem fylgdi
okkur frá Turfan.
Hapn sagði að Chang hefði á
mjög frekjulegan og ósvífinn
liátt, heimtað að við létum
sér daginn eftir eina vörubif-
reiðina okkar í té, ásamt nægu
benzíni og einn bifi'eiðarstjóra.
„Þið ferðist of hægt. Eg og
félagar minir höfum fengið
skipun um það frá Ma Chung-
yin hershöfðingja, að koma
hernaðaráætlunum hans á sex
dögum fi'á Turfan til Aksu. Nú
erum við búnir að vera ellefu
daga á leiðinni, og erum eklci
kornnir lengra en til Korla. Eg
var rétt áðan að fá simleiðis
skipun um það frá Kara-schahr
að eg yrði undir öllum kring-
umstæðum, og hvað sem það
kostaði, að taka eina bifreiðina
ykkar, og fara þangað í skyndi.“
Yew svaraði, að hann skyldi
bera þetta undir mig. Er því var
lokið, kom okkur saman um, að
það kæmi vitaskuld ekki til
mála, að lála bifreið af liendi
til manna, sem aldrei skiluðu
henni aftur.
Klukkan hálf sjö komu tveir
liðsforingjar og kx'öfðust úrslita-
svars fi'á minni hálfu. Þeim var
boðið iim í fátæklega stofuna
okkar, og þar færðu þeir okkur
kveðju Chang’s og tilmæli um
að fá einn bílinn lánaðan strax
um kvöldið. Eg svaraði þurr-
lega, að við væruxn sendir opin-
berra ei'inda af miðstjórninni í
Nanking, og hefðum ekki leyfi
til að lána bílana neinna erinda,
]xví þeir væru alls ekki okkar
eign. Er þeir lxöfðu lxlustað á
svar mitt, kvöddu þeir á her-
manna vísu og héldu leiðar
sinnar:
Við snæddunx nýjan fisk frá
Kontjedorja til miðdegisvei’ðar.
Klukkan hálf tíu fór eg inn til
Georgs og Effe, þar senx Humnx-
el og Chen voru einnig staddir.
Georg var þeirrar skoðunar, að
við ættum ekki að láta þetta
hyski skipa okkur fyrir verk-
um, hinsvegar láta það vita, að
við héldum af stað þegar okkur
hentaði það.
Itlir
Sveii
Hedin
Að tiu mínútum liðnunx, kom
Yew inn og sagði að það væru
komnir tveir hermenn, xneð
skilaboð til mín, að eg ætti að
koma í símann til liöfuðsmanns-
ins, því að frá Kara-schahr
hefðu boi’izt mikil tíðindi er
snertumig. Okkur grunaði að hér
kynnu að vera einhver brögð í
frammi. Eg féklc Yew og Georg
með mér sem túlka, og Effe til
að aka fólksbílxxum. 1 honum
var taska með dagbókum og
handritum, landabréfum og
ýmsu öðru dóti, og á aftursæt-
inu var minn ágæti sjónauki.
Við stigum upp í bílinn. Báðir
hermennirnir stigu upp á aur-
brettin og vísuðu Effe leiðina
—enganveginn til bústaðar höf-
uðsmannsins, þar sem síminn
beið okkar, heldur til aðseturs-
staðar Chang’s og fylgdai'liðs
lians.
Það var farið með okkur ská-
halt yfir hlaðið til herbergis
sem upplýst var af einu einasta
kerti. Okkur var boðið til sætis
við borðið og te, sykur og vindl-
ingar framreftt. Fyrir utan
dyrnar stóð heill lugur vopn-
aðra hernxanna, og úti á hlaðixxu
sáum við, við ljósglætuna inn-
an úr herberginu, tuttugu eða
þi’játíu alvopnaða íxxeiin.
Nú endurtók Chang kröfu
sína. Það hafði box-ist símskeyti
frá Ma Chung-Yin í Dawan-
cheng, og ennfremur hafði
ski’ifleg skipun verið send með
hraðboða til Kara-schahr. Þess-
ari skipun varð að framfylgja,
livað senx það lcostaði. Hann
varð að fá vöruflutningabifreið
strax unx kvöldið.
Eg svaraði hispurslaust, og
lagði sérstaka áherzlu á hverl
orð:
„Við störfum í þágu mið-
stjórnarinnar. Eg ber ábyrgð á,
að skipunum hennar sé lxlýtt.
Bifi'eiðarnar eru ekki okkar
eign, og við getunx enga þeirra
lánað.“
„Hei'naðai'þai’fir ganga fyrir
öllu öðru,“ öski-aði Chang. „Það
má ekkert koma í veg fyrir þær.
í styrjöldinni i Sinkiang hefir
Nanking ekki neitt að segja.
*