Vísir - 24.12.1941, Qupperneq 30

30
JÓLABLAÐ VfSIS
í átta daga á ári hverju gera íbúarnir í Bayonne — sem er í því hér-
aði á Suður-Frakklandi, er nefnist Basses-Pyrénées — ekkert annað
en að skemmta sér. Verzlun og viðskipti hætta, en ungt fólk og gam-
alt tekur til að gera sér glaða daga, og heldur upp á gamla bask-
iska siðu.
99
66
Jjegav hin þriðja af átta ægi-
I legum sprengingum skók
og hristi herbergið milt, stökk
eg fram úr rúminu, þaut að
glugganum, opnaði hann og
gægðist út.
Klukkan var aðeins sex ár-
degis, en samt voru mjóu göt-
urnar í Bayonne fullar af fólki,
sem söjig, iirópaði og ólátaðist
— fóllci, sem lét eins og það
væri allt gengið af vitinu, eða
svo fannst mér að minnsta lcosti.
Eg var dálítinn tíma að átta
jnig á þessu athæfi fólksins, þvi
að eg var alls elcki almennilega
valmaður, en von Jjráðar rann
upp fyrir mér Ijós. Þetta var 13.
júlí — fyrsti dagur Iiinnar miklu
fiesta Baskanna og sprengi-
hvellirnir, sem höfðu vakið
mig af værum blundi, tilkynnlu
komu borgarstjórans til Place
d’Armes, þar sem hann átti að
setja hátíðina.
Á miðju torginu var örlítil
rétt, úr plönkum, og geymdi
hún fjórar trylltar kýr, sem
æddu um hana alveg óðar og
bauluðu hástöfum.
Eg tók eftir því, að borgar-
stjórinn stóð við hliðið á rétt-
inni. Hann hafði lagt höndina
á lokuna, en það var ekki nokk-
ur leið að greina eitt einasta orð
úr hátíðarræðu hans, bæði vegna
þess, hve kýrnar bauluðu hátt
og ópanna í æstum áhorfönd-
um, sem hrópuðu í kór:
„Hleyptu þeim út! Hleyptu
þeir út! Hleyptu þeim út!“
Eg hraðaði mér í fötin og
Iiljóp í hendingskasti niður á
götu.
Næstum því sextíu þúsundir
manna stefndu til torgsins —
Place d’Armes. Þar af voru
Villt kýr mætir mótspyrnu á „fiesta“ i Bayonne/Fremsti ma'öurinn i
röSinni heldur á hálmpoka franian á sér til verndar. Til hægri á mynd-
inni sést „gínan“, sem kýrin dregur á eftir sér.
BAYONNE
þrjátíu þúsundir Bayonne-búa,
átta eða tíu þúsundir spænskra
Baska (flóttamenn frá borgara-
styrjöldinni) og um tuttugu
þúsundir franskra Baska, sem
höfðu flylckst til borgarinnar
frá býlum sínum, er voru i hin-
um frjósömu dölum Pyrenea-
fjallanna.
Þetta sveitafólk hafði komið
akandi i vögnum, sem ljósleit-
um uxum var beitt fyrir, eða
riðandi ösnum og sumt kom í
bílum. Hver, sem ekki var fár-
veikur, hafði slegizt í förina.
Margt af fólkinu, sem hafði ekki
getað fengið húsaskjól i borg-
inni, hafði sofið undir berum
himni, undir trjárn eða á ár-
bakkanum.
Margir mannanna voru i full-
um Baskaskrúða — með koll-
milda, lina húfu eða béret á
höfðinu, í rauðum eða brúnum
jakka, hvítu vesti, í buxum úr
svörtu flaueli eða livítu líni og
girðir breiðum, rauðum skraut-
linda úr ull. Loks báru þeir eins-
lconar sverð, sem fest var við
leðuról. Hið einkennilega mál
þeirra bergmálaði eftir mjóum
strætunum. Það er einkennilegt
„hrognamál“, ekki ósvipað
eignar. Hornin voru óvenjulega
stór og oddhvöss, en blóðlilaup-
in augun glömpuðu æðislega.
Eg snéri ósjálfrátt við, til þess
að flýja undan skepnunni, en
flóttinn var enginn liægðarleik-
ur, því að þéttur hópur Baska
varnaði mér vegarins.
Það var engrar undankomu
auðið. Kýrin stóð andspænis
mér, með hausinn undir sér og
barði halanum af kappi miklu,
„Casarot“-dansarar skemmta sér og öSrum.
kínversku, sem útlendingar geta
aldrei lært til fulls.
Á flestum byggingum blaktir
hinn gi'æn-rauð-hvíti fáni Bask-
anna og fleiri en einn þjóðernis-
sinnaður Euskaldunac (Baski)
hélt á gylltri stöng, þar sem fest
var á veifa með þessum litum.
Eg var í hjólreiðafötum —
stuttbuxum og skyrtu — og
þegar eg komst til torgsins var
önnur skyrtuermin hoi’fin og
hin gauðrifin. Eg hafði hrasað
um gangstéttarbrún, en stói'-
vaxinn Baski, sem óttaðist að
mannfjöldinn mundi troða mig
undir fótum, bjargaði mér á
fætur.
Allt í einu ráku þeir upp að-
vörunaróp, sem voru næstir
kúaréttinni:
„Þær korna! Foi’ðið ykkur!“
Þegar hópurinn fór að hörfa
fyrir kúnum, barst eg með
stx'aumnum xxpp að lögreglu-
stöðinni, senx mér var ýtt upp
að af svo miklu afli, að eg átti
bágt xxxeð að draga aixdaixn. Eg
barðist um á hæl og hixakka til
að losixa og loks tókst mér að
flýja eins hratt og aðrir. Koix-
urnar höfðu horfið eins og dögg
fyrir sólu og allt í kringum nxig
voru karlnxeixn, sem forðuðu
sér eins hratt og eg.
Enn hafði eg aðeins rétt koixx-
ið auga á kýrnar, seixx voru or-
sök allra þessai-a óláta, en er eg
beygði fyrir ixæsta lxorn, rakst
eg næstunx því á þá stæi'stu kú,
sem eg hefi íxokkuru sinni aug-
um litið. Húix bölvaði og var
auðsjáanlega hin vei-sta viður-
6/kí.
Vl
'JoÁn HoHa.n
eix allt unxhvei'fis stóð þéttur
hringur áhorfenda, og sanxt sá
baula engan nema mig. Mann-
fjöldinn rak upp hlátrasköll,
þegar eg gerði tilraunir til und-
ankonxu og þegar aði'ir áhoi’f-
endur smituðust af mér og
reyndu að komast undan, urðu
þær tilraunir einnig árangxxrs-
lausar.Hringurinn utan um okk-
ur var svo þéttur, að engin leið
var að rjúfa liaixix.
Einmitt þegar bandóð kýrin
virtist ætla að leggja í mig, mun
eiixhver að baki heixni hafa kippt
í lialann á henni, þvi að liún
snéri sér við skjótlega, en setti
um leið upp í’assiixix og sló nxig^
í öxlina, svo að eg datt kylli-
flatur.
Er eg lá þania í rennusteinun-
unx og baðaði út ölluixx öngum,
hálf nxeðvituixdai'laus, náði eg
allt i einu taki á einhverjum sí-
völunx, bleikxxnx hlut. Jafnskjótl
ráku allir nærstaddir upp íxxikil
fagnaðaróp og er eg gáði bet-
ur að, sá eg hvað það var, sexxx
eg hélt á. Eg þeytti því frá íxxér
í flýti og stökk á fætur, því að
það, sem eg hefði lxaldið í faðixxi
mínum var höfuðlaus bolur af
konu — „gínu“ xxr búðarglugga.
Er eg var orðinn þolanlega
óhultur að baki nokkurra hlæj-