Vísir - 24.12.1942, Blaðsíða 54

54
J ÓLABLAÐ VlSIS
Fyrir börnin
Sojýxm uun Jöna.,
s&m Vjahjb hikux.
Hátt uppi í Miðölpunum
svissnesku, er byggður dalur,
dalbotniiln liggur álíka hátt
yfir sjávarmál og toppurinn á
Öræfajökli.
Þessi dalur lieitir Lötsclidal-
ur, og það er sagt að íbúarnir í
honum hafi til forna verið í
meira lagi heimskir. Heiðarleg
undantekning var þó hann Toni
smali, enda þótt hann hefði
naumast verið talinn gáfaður,
ef liann hefði átt heima í ein-
liverju öðru byggðarlagi. Innst
inni í dalbotninum sat Toni
yfir ánum sumar eftir sumar,
og liann gætti þeirra uppi undir
jökli, sem heitir I.angijökull,
nákvæmlega eins og Langijök-
ull sem er upp af Borgarfirði.
En þeir jöklar eiga ekkert sam-
eiginlegt nema nafnið. I>ó að
þetta væri svona hátt fyrir ofan
sjó og svona nálægt jöldi, varð
geypi liiti i dalnum um miðjan
daginn, og þá var Toni vanur
að halla sér aftur á bak ein-
hversstaðar í grösugri brekku
og fá sér blund.
Þannig var það líka einn góð-
an veðurdag, að hann liafði
hallað sér út af í skugga trjá-
bols nokkurs, sofnað vært og
hrotið svo undir tók i fjöllun-
um. En hann hafði sofið helzt
til lengi, því þegar hann loksins
opnaði augun aftur, sá liann
hvergi nokkursstaðar kindurn-
ar sínar. Honum brá heldur i
brún og þaut eins og elding á
fætur. Hann litaðist um allt í
kring, en það kom fyrir ekki,
ærnar voru allar horfnar. Hann
liljóp upp með leirlilaðri jökul-
ánni, alla leið þangað, sem áin
braust gegnum íshelli und-
an jöklinum. Þegar liann fann
enga kindina þar, hljóp hann
til baka og kallaði i sifellu
„gibba-gibb“, en engin kindin
jarmaði á móti honum. Þær
voru allar týndar, og leit hans,
svo áköf sem hún var, bar engan
árangur. Hann þeyttist lafmóð-
ur upp snarbrattar brekkuniar
og komst loksins upp að stöðu-
vatni, sem liggur þar milli hárra
fjalla. Toni ákvað að kasta
mestu mæðinni og dýfa höfðinu
rétt sem snöggvast niður i vatn-
ið til að kæla sig ofurlitið. Hann
lagðist á grúfu á vatnshakkann,
teygði úr öllum skönkum og
horfði niður i vatnsflötinn. Og
livað haldið þið að Toni liafi
ekki séð? Hann sá allar ærnar
sinar sprelllifandi niðri á vatns-
botninum. Þar hlupu þær fram
og aftur eins og þær höfðu gert
í haganum, og hann sá að þær
voru á beit, en livað þær bitu,
það gat hann ekki greint.
„Þær bafa náttúrlega orðið
þýrstar i J>essum feikna hita,“
Imgsaði Toni með sjálfum sér,
„og á meðan að eg, letinginn,
lá og svaf, liafa þær hlaupið
burt frá mér og niður í vatnið.
Ilvernig á eg að komast úr þess-
ari klípu? Ilvað get eg gert?
Það er líklega bezt að eg hlaupi
niður i þorpið og sæki hjálp til
að bjarga ánum, ef þær verða þá
ekki allar drukknaðar."
Og það gerði Toni. Hann
bljóp allt hv-að fætur toguðu
niður hlíðarnar í áttina til
þorpsins. Ærnar Iiinsvegar
héldu áfram aðbíta uppi áfjalls-
brúninni, jafn rólegar og nokk-
urar kindur geta verið, en að
hinu fengu þær ekki að gert, að
þær spegluðust í tærum vatns-
fletinum.
Það varð fótur og fit uppi í
þorpinu þegar Toni kom hlaup-
andi og sagði tiðindin. Allir
tóku til fótanna, hver sem bet-
ur gat, i áttina til fjalls, en Toni
þó fyrstur. Þegar að vatninu
kom, urðu þorpsbúai' meir en
lítið hissa að sjá kindurnar með
tölu niðri á vatnsbotninum og
vera þar á beit. Þeir höfðu tek-
ið með sér langan kaðal og nú
bundu þeir annan enda lians
um Tona og gáfu honum svo
eftir út í vatnið, svo hann gæti
rckið ærnar upp úr því.
Þegar Toni kom í ískalt vatn-
ið, hljóðaði hann í angist sinni:
„Dragið mig upp aftur! Dragið
mig upp!“ En þeir sem uppi á
bakkanum stóðu, misskildu
Tona og hrópuðu til hans með
mikilli eftirvæntingu: „Sérðu
hrútinn, Toni? Sérðu forystu-
ána?“ og svo héldu þeir bara á-
fram að gefa kaðalinn eftir svo
Toni sökk æ dýpra og dýpra.
Við spriklið og ólætin i honum
festist hann loks á klettanibbu
niðri í vatninu.
Toni reyndi að halda sér föst-
um við nibbuna, svo hann sykki
ekki dýpra, en þegar hann var
kominn að þvi að drukkna,
dróu þeir sem á bakkanum
stóðu hann upp.
En þess skal getið i þessu
sambandi, að á vatnsbotninum
lá undur falleg höll, sem sigið
bafði niður einhverntíma í
fyrndinni þegar miklir jarð-
skjálftar voru. Myndaðist þá
dæld þessi í landið, er síðan
fylltist með stöðuvatni.
í höll þessari voru ógrynni
auðæfa og þegar Toni var kom-
inn upp á vatnsbakkann og bú-
inn að hrista sig og vinda, fór
hann ofan í vasa sína, dró það-
an dýrindis skartgripi, sýndi
þorpsbúum þá og sagði:
„Bara ef þið hefðuð lofað mér
að fara dýpra niður í vatnið, þá
hefði eg getað fundið ennþá
meira. En kindurnar lét eg eiga
sig, því eg mat skartgripina
meira. Þarna niðri er urmull af
bikurum, festum, spennum,
diskum og öðrum munum úr
skíra gulli!“
Þegar þorpsbúar beyrðu
þetta urðu þeir óðir og upp-
vægir að fara niður á vatns-
botninn til að ná sér i gersemar.
En þá tók oddvitinn til orða á
þessa leið:
„Hægan piltar! Hreppsstjór-
inn er staddur meðal okkar og
hann hefir forréttindi á að fara
niður í vatnið.“
Hreppsstjórinn bjóst til far-
ar, hann spýtti í lófana, greip
báðum höndum um kaðalinn og
batt honum auk þess utan um
s*ig. Hann tæmdi vasana svo
hann hefði meira rúm i þeim
fyrir dýrgripina og lét gefa sér
reipið niður í vatnið. Toni
bjálpaði sjálfur manna bezt til
að koma hreppstjóranum sem
allra dýpst niður. Hreppstjóx--
inn var líka alltaf hreppstjóri
og hann átti heimtingu á að fara
sem allra dýpst niður.
En þegar hreppstjórinn gaf
ekkert tákn frá sér meir, þótt-
ust j>eir sem á bakkanum stóðu,
sjá fram á, að hann ætlaði sér
að sópa sem allra mestum auð-
pefum í sinn eigin vasa, og það
geðjaðist þeim engan veginn.
„Við skulum draga óþokkann
upp, annars tekur hann allt frá
okkur,“ sögðu þeir gramir i
skapi og byrjuðu að draga reip-
ið af mikilli ákefð.
„Sá hefir svei mér hlaðið á
sig! Sjáið þið bara hvað hann
er digur orðinn!“ sögðu þeir
þegar þeir dróu hreppstjórann
upp.
Allt í einu sáu þeir að
bann var dauður. Hann
bafði ekkert fundið á vatns-
botninum, en hinsvegar bafði
hann misst lífið. Frá honum
heyrðist hvorki hósti né stuna
framar.
Þá reiddust þorpsbúar og
réðust iá Tona. Hann einn átti
sök á þessu slysi. Þeir báru sam-
an ráð sin hvað gera skyldi, og
ákváðu að drekkja lionum. Þó
ekki þarna í vatninu, því hann
hafði sýnt það, að liann drukkn-
aði ekki í því frekar en kind-
urnar, sem voru þar á beit —
beldur skyldi honum drekkt i
Rónar-fljóti. Var ákveðið að
honum skyldi fleygt í fljótið
þar sem straumköstin voru
mest og ógurlegust.
Bundu þeir nú saman fæt-
urna á Tona, stungu lionum
siðan niður í poka og báru hann
á bakinu niður i dalinn. En þeg-
ar þeir komu niður að Rónu
var þorpsbúum að mestu runn-
inn reiðin og þeir höfðu ekki al-
mennilega kjark í sér að fleygja
Tona svona umsvifalaust út í