Morgunblaðið - 29.06.1974, Blaðsíða 15

Morgunblaðið - 29.06.1974, Blaðsíða 15
MÓRGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 29. JUNI 1974 15 Það gerðist á Alþingi, að frum- varpið um veitingu prestakalla var flutt öðru sinni af mennta- málanefnd efri deildar, eða svo átti að heita. Sama nefnd flutti málið i fyrra að beiðni ráðherra. Var þá komið að þinglokum en nefndinni vannst þó elja til þess að senda frv. út um land til um- sagnar. Ekki fékkst það samt flutt að nýju nema með nokkrum eftir- gangsmunum. Lyktir urðu þær að þessu sinni, að nefndin fékk málinu vísað til ríkisstjórnar- innar. Meðferð hinnar háttvirtu nefndar á þessu máli og af- greiðsla hennar er nokkur við- burður. Forsaga málsins er al- kunn. Frv. var rækilega undir- búið f hendur ráðherra og Al- þingis, margsamþykkt á Kirkju þingi, þrátt og títt og eindregið stutt af prestum og kirkjulegum fundum. Ég leyfi mér að stað- hæfa, að það séu ekki nokkur lög í gildi hér á landi, sem hafi sætt slíkri gagnrýni og óánægju af hálfu þeirra, sem við eiga að búa sem hin hálfrar aldar gömlu prestskosningalög. Þetta lætur hið háa Alþingi og hæstvirt rfkis- stjórn sig engu skipta. Þingnefnd- in, sem fengin er til þess að flytja málið lokar augum algerlega fyrir allri forsögu þess og gefur sér hitt, að þeir aðilar, sem um það hafa fjallað árum saman, hafi ekki verið í sambandi við fólkið í landinu. Út á þá forsendu eða fyrirslátt tekur hún sér fyrir hendur að fara að bera frv. undir einskonar þjóðaratkvæði. Það, sem fyrir vakti, var að sjálfsögðu það, að út úr þessu fengi nefndin frambærilega átyllu til þess að gera það, sem hún ætlað sér: Að eyða málinu, ónýta það. Hefur staðreyndir að engu En hver varð árangurinn af þessari könnun? Samkvæmt því, sem greint er í minnisverðu áliti nefndarinnar, eru áhöld um, hvort sú andstaða, sem fram kem- ur, vegur meir en meðmælin. En hitt er athyglisverðara, að lang- mestur hluti þeirra, sem leitað var til um álit, virðir nefndina ekki svars. Auðvitað vegna þess, að menn vissu, að málið var þaul- rætt og útrætt, það var búið að hlusta almenning um þetta og verkleysa að vera nú að þvæla því undir atkvæðagreiðslu. Mönnum hafði sannarlega gefizt kostur á að íhuga það og láta til sfn taka um það. Kjósendur til kirkju- þings höfðu látið sína eigin Fyrsta skipið Norska skemmtiferðaskipið Sagafjord kom til Reykjavíkur á fimmtudag, fullsetið amerískum ferðamönnum. Skipið, sem er um 24 þúsund brúttólestir, kemur hingað á vegum Ferðaskrifstof- unnar Úrvals. Ferðum skemmtiferðaskipa til landsins fækkar mjög í sumar og koma mun færri en í fyrra. Þann- ig á nú Ferðaskrifstofa Zoega aðeins von á 7 skipum. Ástæðurnar eru aðallega rekstrarerfiðleikar þessara skipa ekki sízt vegna olíukreppunnar, en einnig veldur hið háa verðlag hér einhverju. „A ð eyða málinu, ónúta það Ur erindi biskups á prestastefnunni í synoduserindi sínu ræddi biskup, dr. Sigurbjörn Einarsson, m.a. um frumvarpið um veitingu presta- kalla og afdrif þess á alþingi. Fer sá kafli erindisins hér á eftir: í milli síðar. Kirkjan og samtíðin er víðfeðma umræðuefni og til margra átta að líta. Ver munum vart frámar komast að þessu sinni en að fhuga saman lftillega fáeinar, nærtækar spurningar. Ég hef sagt hér nokkur alvöruorð. En enginri skal ætla, að prestar séu hér saman komnir til þess að rekja harmatölur yfir samtíðinni og gagnrýna misgengi og misindi kjörnu fulltrúa samþykkja þetta frv. þrívegis og kosningar til þingsins farið fram f milli. Menn litu því á þessi umsvif nefndar- innar eins og hverja aðra mark- lausa tilburði. En þingnefndin hefur þær staðreyndir að engu, sem við henni blasa, þegar svörin liggja fyrir. Hún er eftir sem áður föst í sinni eigin forsendu. Hún viðurkennir þó, að gildandi lög séu gölluð en engar tillögur gerir hún, heldur vísar málinu til rfkis- stjórnarinnar i þvf sæmilega rök- studda trausti, að þar með sé Alþingi laust við þennan vanda. Alþingismenn mættu gæta sfn gjör. Ég leyfi mér að rifja það upp, að það frv., sem hér ræðir um og Alþingi vísaði frá sér með greind- um, miður frægilegum hætti, fel- ur ekki í sé það að svipta söfnuði íhlutun um val presta. Kjarninn er sá, að í stað almennra kosninga I koma óbeinar, kjörnir og ábyrgir I fulltrúar safnaðanna eru kvaddir til aðildar og geta haft úrslitin f hendi sér, ef samstaða er nægileg. Það gleymist á Alþingi, að um- ræddu frv. fylgi annað, frv. til breytinga á lögum um sóknar- nefndir, þar sem hliðsjón er höfð af þeirri breytingu á verksviði, sem verða myndi, ef lög yrðu sett í þá veru, sem Kirkjuþing hefur lagt til, og skipað sér nær einhuga um. Ég nefni þetta af þvf, að hið eina, sem hönd verður á fest í áliti háttv. menntamálanefndar er það, að hún telur varhugavert að um.taka upp óbeinar kosningar í þessu tilviki. En spyrja má: Kýs ekki Alþingi sjálft ýmsar nefndir og ráð, sem hafa talsverð áhrif og völd? Ég nefni aðeins útvarpsráð. Slíkar nefndir og ráð hverra tala er legio, hafa stórum meiri völd í þjóðfélaginu en sóknarnefndir myndu fá með því að eiga þá íhlutun um val presta, sem frv. Kirkjuþings gerir ráð fyrir. Hverjir hafa verið spurðir þegar Alþingi hefur hrifsað í greipar pólitfsku flokkanna völd og áhrif af þessu tagi? Það er tómahljóð í orðum vorra háttvirtu löggjafa, þegar þeir tala um lýðréttindi í þessu sambandi. Til þess að það tal væri sannfærandi, þýrfti Alþingi endranær að hlusta al- menning betur. Háttvirtir alþingismenn mættu þá t.d. gæta sín gjör, þegar þeir skammta sjálfum sér og flokkum sfnum og blöðum, sfnum aðstöðu og fjárráð á almannakostnað. Ekki varleitað eftir áliti eins eða neins utan valdakerfisins, þegar það var ákveðið, að tilteknir söfnuðir skyldu sviptir rétti til þess að geta búið prestum sínum sæmilega að- stöðu hvað húsnæði snertir, svo eitt sé nefnt af mörgu og margvís- legu. Kristilegir sjórnmála- flokkar Það mál, sem hér var vikið að, er ekki fyrirferðarmikið á þjóð- máladagskrá, sízt að aðsteðjandi kosningum. I nágrannalöndum vorum hafa kristnir menn á síðustu árum farið að hafa miklu meiri bein afskipti af stjórn- málum en áður. Það er víð- tækt mál, sem ég fer ekki út í að ræða hér. En stofnun kristi legra flokka hefur þótt ill nauðsyn. Undirrótin er óánægja og margföíd vonbrigði kristins fólks yfir áhugaleysi og sofandahætti stjórnmálamanna og flokka gagnvart kristnum við- horfum og sinnuleysi þeirra, sem þó teljast vera kirkju og kristni hliðhollir, gagnvart ágengni og frekju niðurrifsafla. Af þessum sökum hafa kristnir menn ekki séð sér annað fært en að fylkja liði á stjórnmálasviðinu. Það hefur tekizt á athyglisverðan hátt í Noregi og nú síðar í Danmörku. Með þvf hefur skapazt aðhald. Pólitísk samtök, sem hafa kristin viðhorf á oddi alls kostar valda því, að aðrir flokkar taka meira tillit til kristinna flokksmanna — en kristnir menn eru til í nær öllum flokkum. Þess vegna er það ill nauðsyn, eins og ég sagði áðan, að setja kristið merki á einn sér- stakan flokk. En það getur orðið tímabær og óhjákvæmileg nauð- syn allt um það. Kristilegu flokkarnir nýju berjast gegn póli- tísku ofríki á menningarsviðinu, gegn sjálfræði flokka og valda- manna, þeir hamla gegn svefn- göngu blaða- og stjórnmálamanna í siðgæðisefnum, þar sem stefnt er til upplausnar fyrst og einræðis sfðan, þegar svo verður komið, að öll alþýða er uppgefin á máttlausri síbylju atkvæðabiðla, uppgefin á agaleysi, upplausn, öryggisleysi, svo að henni þykir nær hver kostur skárri en það lýræði, sem hefur étið sjálft sig upp inn að hjartarótum. Kirkjan hefur jákvæðan boðskap að færa. Þessi mál mun bera á góma vor líðandi tfðar. Kirkjan gengur ekki götu sína með súrum hneykslunarsvip. Hún hefur boð- skap að færa, jákvæðan, gleðiboð- skap. Onnur hlið þess boðskapar er dómur þess lögmáls, sem Guð sannleikans og kærleikans hefur opinberað lífsins vegna, mannsins vegna. Hin hliðin og sú, sem yfir- skyggir, er náð þess fagnaðar- erindis, sem sami, sanni, eini eilífi Guð hefur opinberað synd- urum til virðreisnar, glötuðum til- frelsunar. Með þetta orð er kirkjan send. Og það er hið eina fullkomlega jákvæða orð, þvi það hefur að baki hug og vilja, hjarta og anda skaparans, endur- lausnarans, sem hefur játast föllnum heimi, játast þér í kær- leika. VOLKSWAGEN kemur yður ætíð á leiðarenda. Hvert, sem þér farið, þá er VOLKSWAGEN traustasti og eftirsóttasti bíllinn. Ferðist í Volkswagen HEKLA hf. Laugavegi 170—172 — Simi 21240.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.