Morgunblaðið - 16.02.1975, Blaðsíða 22

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 16. FEBRUAR 1975
Ræða Geirs Hallgrimssonar,
forsætisráðherra, á fundi
Norðurlandaráðs í gær
Geir Hallgrímsson, forsætisráðherra, flutti ræðu á
þingi Norðurlandaráðs síðdegis í gær. í ræðu þess-
ari gerði forsætisráðherra m.a. grein fyrir skýrslu
ráðherranefndar Norðurlandaráðs en Geir
Hallgrfmsson hefur að undanförnu gegnt for-
mennsku í ráðherra nefndinni. Ræða forsætisráð-
herra fer hér á eftir:
Virðulegi forseti.
Ég vil í upphafi máls míns
bjóða ykkur, sem eruð komin
langt að, velkomin til Islands á
fund Norðurlandaráðs. Við Is-
lendingar kunnum vel við okkur
hér norður i Atlantshafi, í útjaðri
hins norræna samfélags, en engu
að síður er það okkur kærkomið
að vera nú um nokkurra daga bil i
miðpunkti hins norræna sam-
starfs, sem við væntum okkur svo
mikils af.
Norræn samvinna hefur á
liðnu ári skotið enn dýpri rótum
en áður og mikilsverð skref hafa
verið stigin til að auka samstarfið,
þanníg að þaó tekur nú til flestra
sviða þjóðlifsins. Það er bæði til
staðar pólitískur vilji og almenn-
ingsálit á Noróurlöndum til að
efla norrænt samstarf, svo að
stuðla megi með raunhæfum
aðgerðum að þróun, sem er þjóð-
um Norðurlanda til hagsbóta.
Ráðherranefndin hefur gert
grein fyrir starfsemi og áætlun-
um sínum i skýrslu þeirri, sem
hér liggur fyrir, og telur mikils-
vert að fá álit Norðurlandaráðs
varðandi það, sem gert hefur
verið, og það, sem gera á eða gera
ber. Norræn samvinna getur þvi
aðeins haldið áfram að þróast og
orðið árangursrík að traust og
virkt samstarf takist milli full-
trúa þjóðþinganna og ríkisstjórn-
anna.
Efst á dagskrá er fólkið og auó-
lindirnar. Við verðum að gera
okkur grein fyrir, hvernig við í
sameiningu og hver fyrir sig get-
um best nýtt auðlindir okkar,
þannig að þjóðfélagsþegnum
Norðurlanda megi koma að nv'it'
gagni.
Efnahags- og orkuvandamálin
og vandkvæði þeim tengd hafa
sett svip á umræður á liðnu ári á
Norðurlöndum sem annars stað-
ar. Þegar Norðurlandaráð kom
saman til fundar í Stokkhólmi
fyrir ári, vissum við í megindrátt-
um, hvað í vændum var, en örðugt
var þá að sjá algjörlega fyrir,
hverjar afleiðingarnar yrðu. Nú
vitum við meira og við getum líka
greint þau djúpu spor, sem orku-
kreppan hefur markað í efna-
hagsmálum Norðurlanda sem
annarra. Nú gerum við okkur
grein fyrir, að orkuskorturinn og
hið háa verð á orku er væntanlega
staðreynd, sem við verðum að búa
við til frambúðar.
Orkuvandinn hefur valdið hin-
um norrænu þjóðum mismunandi
búsifjum, en allar hafa þjóðirnar
orðið fyrir barðinu á honum.
Allar þjóðirnar eiga í höggi við
verðbólgu, verulega röskun á
greiðslujöfnuði og atvinnuvanda-
mál, að vísu með mjög mismun-
andi hætti.
Eg leyfi mér í þessu sambandi
að víkja sérstaklega að málefnum
lands mfns og geta í stuttu máli
þess mikla vanda, sem að okkur
Islendingum steðjar í efnahags-
málum. Nú i þessari viku hefur
gengisskráningu krónunnar verið
breytt, og hún lækkuð um 20%.
Gengisbreyting þessi er einn
meginþátturinn í efnahagsráð-
stöfunum, sem ríkisstjórnin mun
beita sér fyrir í því skyni að mæta
þeim miklu breytingum til hins
verra, sem orðið hafa á ytri skil-
yrðum þjóðarbúskaparins síðustu
mánuði einkum vegna ört versn-
andi viðskiptakjara og tregari
sölu á íslenskum útflutningsaf-
urðum. Við þessar aðgerðir og
þeim sem í kjölfarið koma hefur
ríkissljórnin þau meginsjónarmið
að leiðarljósi, að tryggja fulla at-
vinnu og gjaldeyrisstöðu lands-
ins, svo að standa megi við alþjóð-
legar skuldbindingar, ekki verði
lagðar óeðlilegar hömlur á inn-
flutning til landsins, og efla megi
fríverslun, sem tryggt geti lands-
mönnum kjarabætur til lengdar.
Efnahagslíf Islands er mjög
einhæft og byggist enn sem fyrr
að mestu leyti á fiskveiðum, þótt
við höfum leitast við að breikka
grundvöll þess, m.a. með stóriðju
í samvinnu við erlenda aðila. í því
efni hefur athygli okkar beinst til
Norðurlandanna ekki síður en
annarra landa. Af einhæfnínni
leiðir, að afkoma þjóðarbúsins
sveiflast jafnan i samræmi við
kjör á fiskmörkuðum og það afla-
magn, sem fæst á miðunum við
landið. íslendingar ráða ekki
þróuninni á erlendum mörkuð-
um, en þeír geta sjálfir komið i
veg fyrir að fiskimiðin eyðist og
stuðlað að þvi að treysta stöðug-
leika í fiskafla með verndar-
aðgerðum. Einmitt þess vegna
hefur islenska ríkisstjórnin
ákveðið að færa efnahagslögsögu
Íslands út í 200 sjómílur á þessu
ári, eins og ég greindi Norður-
landaráði frá á fundinum í Ála-
borg í nóvember sl. Tilkynning
um útfærsludaginn verður gefin
út að athuguðu máli eftir fund
hafréttarráðstefnu Sameinuðu
þjóðanna í Genf, sem ráðgert er
að ljúki 10. maí n.k. Við vonum,
að á hafréttarráðstefnunni náist
alþjóðlegt samkomulag um haf-
réttarmálefni, og þar verði viður-
kennt í eitt skipti fyrir öil, að
strandríki hafi sjálf ákvörðunar-
vald um nýtingu auðlinda hafsins
200 mílur frá ströndum sínum.
Hér er um algjört lífshagsmuna-
mál islensku þjóóarinnar að ræða,
eins og m.a. sést nú á aðsteðjandi
vandamálum hennar.
Ég mun nú víkja aftur sérstak-
lega að málefnum er ráðherra-
nefndin fjallar um í skýrslu sinni.
Sameiginleg efnahagsleg vanda-
mál okkar eiga fyrst og fremst
rætur að rekja til þróunar alþjóð-
legra viðskiptakjara og þau ber að
leysa með alþjóðlegum aðgerðum.
Við verðum að gefa því gætur að
stefnan í orkumálum, iðnaðarmál-
um, atvinnumálum og umhverfis-
málum er nátengd. Á árinu 1974
hefur ráðherranefndin tekið
þetta til könnunar og mun halda
áfram athugunum sínum.
Einn veigamesti þátturinn fjall
ar umnorræntsamstarf á sviði
orkumála. Skýrsla um þessi efni
var samin af embættismanna-
nefnd um iðnaðar- og orkumál af
tilhlutan ráðherranefndarinnar
og send ráðherranefndinni í(
desember s.l. I skýrslunni er1
varpað ljósi á, hvernig málum er
háttað á orkusviðinu, samhliða ]
hefur einnig verið reynt að meta
ákveðin skilyrði til iðnaðarþróun-
ar, enda mun samstarfið á sviði
orkumála gegna mikilsverðu hlut-
verki til örvunar iðnaðarsam-
starfs, þegar litið er til nokkurrar
framtiðar.
Ráðherranefndin hefur gert
grein fyrir sjónarmiðum sínum
varðandi samstarfió á sviði orku-
mála á grundvelli þessarar
skýrslu. Sú greinargerð var send
Norðurlandaráði 29. janúar s.l.
Hér mun ekki fjallað ítarlega um
niðurstöóur ráðherranefndarinn-
ar, þar sem þetta mál er sérstakt
dagskrármál seinna á fundinum,
en þó skal vikið að nokkrum
meginatriðum.
Brýnasta verkefnið er að kanna
hvaða möguleikar og skilyrói eru
til samstarfs á hinum ýmsu svið-
um orkumála. Hvað oliuna snertir
beinist áhuginn einkum að þvi
hvernig afla megi nægilegs olíu-
magns og tryggja nægar birgðir,
og varðandi jarðgas koma einnig
til rannsóknir á nýtingarmögu-
Þrír norrænir forsætisráðherrar. Geir Hallgrímsson heilsar Anker Jörgensen,
forsætisráóherra Dana en til hliðar stendur Olof Palme, forsætisráðherra Svía.
Norræn samvinna
er lifandi
raunveruleiki
til hagsbóta
fyrir hverj a J)j óð
Norðurlanda