Morgunblaðið - 16.02.1975, Blaðsíða 30

30
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 16. FEBRUAR 1975
Félag sjálfstæðismanna 1
Bakka- og Stekkjahverfi efndi til
almenns fundar um heilsugæzlu-
mál borgarinnar f Glæsibæ sl.
fimmtudag. Fundinn sóttu ýmsir
forystumenn, bæði borgar og
rfkis, á vettvangi heilbrigðismála.
Fundurinn snerist einkum um
væntanlegar heilsugæzlustöðvar I
Arbæjar- og Breiðholtshverfum,
en fjárveiting til þeirrar fyrri er
á f járlögum borgar og rfkis f ár og
framkvæmdir við Breiðholtsstöð-
ina hefjast væntanlega á næsta
ári, en undirbúningi og hönnun
hennar miðar vel áfram.
Jón Grétar Guðmundsson, for-
maður félagsins, setti fundinn,
gerði grein fyrir fundarefninu og
fól síðan fundarstjórn Óskari
Friðrikssyni.
Birgir Isleifur Gunnarsson
borgarstjóri hafði framsögu um
fundarefnið. Ræddi hann einkum
um frumheilsugæzlu í borginni,
rakti sögu og þróun þeirra mála,
legu máli tæknilegan undirbún-
ing þessara framkvæmda, sem
langt væri kominn, sem og fjár-
hagshlið þeirra og skipulagsmál
hverfanna, með sérstöku tilliti til
þessarar þjónustu við borgarana.
Ólafur Mixa heimilislæknir,
sem ásamt Jóni Haraldssyni arki-
tekt, á veg og vanda af undirbún-
ingi heilsugæzlustöðvarinnar í
Breiðholti, gerði sfðan grein fyrir
hönnun stöðvarinnar, skipulagi
hennar og væntanlegri starfstil-
högun. Hann gat þess m.a., að
hugmyndir um hópsamvinnu
lækna og heilsugæzlustöðvar
hefðu til skamms tíma átt „harla
lítinn hljómgrunn í gljúpum jarð-
vegi kerfisins" og jafnvel hjá
læknastéttinni sjálfri. Slík frum-
heilsugæzla, sem þessum stöðvum
og starfsemi þeirra væri ætlað að
anna, væri þó afar þýðingarmikil,
ekki aðeins sem lausn á aðsteðj-
andi vanda heimilislækninga í
borginni, heldur sýndi reynslan
Birgir Isl. Gunnarsson borgarstjóri, ræðir heilsugæzlumál Reykjavfkurborgar.
Heilsugæzlumál Reykjavíkur:
Heimilislækningar og heilsu-
gæzlustöðvar í borgarhverfum
fjallaði um þann vanda, sem borg-
arbúum er á höndum varðandi
heimilislækningar, og hverjar úr-
bætur væru hugsanlegar i þeim
efnum. Borgarstjóri vakti athygli
á því, að sennilega væru nú rúm-
lega 6000 Reykvíkingar, sem ekki
hefðu sérstakan heimilislækni.
Hann ræddi um tilurð heilsu-
gæzlustöðva í hverfum borgarinn-
ar og hópsamvinnu heimilis-
lækna, sem hugsanlega leið til
lausnar sem og fyrirhugaðar
framkvæmdir borgarinnar i þessu
efni, bæði í Breiðholts- og Ar-
bæjarhverfum.
Borgarstjóri gat þess að á fjár-
lögum 1975 væri fyrsta fjárveit-
ingin til þessara framkvæmda,
þ.e. heilsugæzlustöðvar i Ár-
bæjarhverfi. Þar verður keypt til-
tækt húsnæði fyrir þessa starf-
semi. Þá gerði borgarstjóri grein
fyrir teikningum heilsugæzlu-
stöðvar í Breiðholti, sem fram-
kvæmdir myndu væntanlega
hefjast við á næsta ári og yrði
vonandi tilbúin til starfrækslu (í
hluta fyrirhugaðs húsnæðis) fyrir
árslok 1977. Hann sagði að þessar
heilsugæzlustöðvar væru i aðra
röndina tilraun, sem reynslan
yrðí að dæma um, en vonandi
vísuðu þær veginn að stórbættri
frumheilsugæzlu í borginni. Fyr-
irhugaðar væru tvær slíkar
stöðvar i Breióholti og ein i Ár-
bæjarhverfi. Rakti hann í ítar-
og, að hún lækkaði verulega tfðni
sjúkrahússvistar. Sólarhringsdvöl
sjúklings á sjúkrahúsi kostaði í
dag 10 þús. krónur, svo arðsemi
þessa starfs, mæld á mælikvarða
fjármuna, væri mikil.
Meginatriðið væri þó, að hér
væri um heilbrigðisþjónustu að
ræða, sem næði í senn til líkam
legra, andlegra og félagslegra
þátta heilsugæzlustarfs. Að auki
höfðaði hún til ábyrgðar og aðild-
ar hverfisbúa sjálfra, um leið og
hún gerði búsetuskilyrði viðkom-
andi hverfa meiri og betri.
Magnús Sigurjónsson lýsti
ánægju með starfshugmyndir
slíkra stöðva, sérstaklega breidd
starfsins og félagsleg tengsl við
borgarana (í viðkomandi hverf-
um). Hann ræddi og sérstaklega
um vanda áfengissjúklinga og
leiðir til að mæta honum.
Páll Sigurðsson ráðuneytis-
stjóri i heilbrigðisráðuneytinu,
sagði, að ein ástæða þess, að hug-
myndin um heilsugæzlustöðvar
væri ekki lengra á veg komin
væri sú, að læknastéttin sem
heild hefði naumast sýnt málinu
nægilegan áhuga, a.m.k. ekki fyrr
en nú. Hann flutti fundinum
kveðju heilbrigðisráðherra,
Matthiasar Bjarnasonar. Þá
ræddi hann um fjárveitingar
ríkisins til heilsugæzlustofnana.
Á fjárlögum yfirstandandi árs
væru 39 aðskildar fjárveitingar
Ólafur Mixa læknir.
til 32 byggðarlaga, samtals að
fjárhæð 554 m. kr. Hlutur rfkis-
sjóðs væri 85% stofnkostnaðar,
en við þessa fjárhæð bætt-
ust 15% frá viókomandi
sveitarfélögum. Við þessar
fjárhæðir bættust og fram-
lög rikisins til læknabústaða o.fl.,
sem og til ríkisspítala, svo ætla
mætti að rúmlega 1000 milljónum
króna yrði í ár ráðstafað i stofn-
kostnað stofnana af þessu tagi. Að
auki kæmu svo framkvæmdir
aðila eins og DAS (í Hafnarfirði)
og kaþólskra, sem rækju sjúkra-
hús í Reykjavík, Hafnarfirði og
Stykkishólmi.
Ráðuneytisstjórinn gat þess að
nú væri i fyrsta sinni á fjárlögum
ríkisins framlag til heilsugæzlu-
stöðvar í Reykjavík. Því væri ekki
að neita að landsbyggðin hefði
notið forgangs i þessu efni. Ráðu-
neytið væri bundið af stefnu-
mörkun og fjárveitingu Alþingis
og þar þyrfti að sækja þá áfanga,
er næðust á þessum vettvangi.
Grétar Hannesson og Stefán
Aðalsteinsson ræddu dagskrár-
efnið frá sjónarmiði íbúa í við-
komandi borgarhverfum og báru
fram fyrirspurnir um fram-
kvæmdaatriði.
Ólafur Ólafsson landlæknir
sagði, að ef börn væru meðtalin,
stækkaði hópurinn, sem ekki
hefði nú sérstakan heimilislækni
í borginni. Mætti gera ráð fyrir að
þetta gilti um u.þ.b. 11 þúsund
manns. Að auki hefðu nýlega
hætt störfum tveir sjúkrasamlags-
læknar og sjúklingar þeirra færst
yfir á aðra, sem væru nú of hlaðn-
ir störfum. Hann ræddi og um
gildi heimilislækninga og heilsu-
gæzlustöðva. Sagði hann gildi
heimilislæknisins vanmetið af öll-
um þorra fólks.
Landlæknir sagði að 60% kostn-
aðar við læknaþjónustu i Reykja-
vík (á vegum sjúkrasamlags)
kæmi i hlut sérfræðinga. A Akra-
nesi væri þetta hlutfall 40%. Það
virtist síðan lækka eftir þvi sem
norðar kæmi. A Akureyri væri
það 20% á Húsavík 18% og ef
Grímsey væri tekin inn í myndina
væri sérfræðikostnaðurinn kom-
inn niður i núll!
Seinagangur í byggingu heilsu-
gæzlustofnana væri fyrst og
fremst sök fjármagnsskorts.
Alþingi og borgarstjórn væru þeir
aðilar, sem röðuðu verkefnum
niður eftir mati á þýðingu þeirra i
þjóðarbúinu og með hliðsjón af
peningalegri framkvæmdagetu.
Gunnar Möller, forstjóri
Sjúkrasamlags Reykjavíkur,
sagði þá skýringú augljósa, er
leiddi til sérfræðikostnaðar i
Reykjavik umfram aðra staði. Þar
settust sérfræðingarnir að fremur
öðrum stöðum. Heimilislæknar
væru og það fáir i Reykjavík og
það önnum kafnir, að tilvísun til
sérfræðinga væri m.a. af þeim
sökum algengari en annars
staðar. Hann rakti þróun
heilbrigðisþjónustu og sjúkra-
Fundarmenn skoða Kkan af heilsugæzlustöð í Breiðholti.
trygginga í Reykjavík og margra
ára viðleitni samlagsins til að
koma upp læknaþjónustu i hverf-
um borgarinnar, sem nú fyrst
væri að fá byr undir vængi.
Heimilislæknar ynnu ómetanlegt
starf og bætt aðstaða þeim til
handa til hópsamstarfs á heilsu-
gæzlustöðvum í hinum ýmsu
borgarhverfum væri eðlilegt
timanna tákn og andsvar við
þörfum samtímans.
Finnbjörn Kjartansson sagði að
þjónustuvandi ýmissa lands-
byggðarsvæða i heilsugæzlu væri
að hluta til leystur með tilvisun-
um til Reykjavikur.
Páll Gfslason læknir, formaður
heilbrigðismálaráðs borgarinnar,
sagði ýmsa landshluta betur á
vegi stadda um frumheilsugæzlu
en Reykjavik. Þetta stafaði m.a.
af því, að landsbyggðarþingmenn
væru harðsæknari i baráttu fyrir
staðbundnum hagsmunamálum
en þingmenn Reykjavikur. Slíkar
heilsugæzlustofnanir væru að
85% greiddar af rikinu, svo fjár-
veitingar á fjárlögum væru for-
senda framkvæmda. Á fyrstu
drögum fjárlaga 1975 hefði ekki
verið ein króna til stofnkostnaðar
heilbrigðisstofnana i borginni.
Framlag til heilsugæzlustöðvar i
Arbæjarhverfi væri eina fjárveit-
ingin sem fengist hefði inn i fjár-
lögin. B-álma borgarspítalans
stæði óbætt hjá garði. Margvísleg-
um þörfum sjúkra, örkumla og
aldraðra væri því ekki hægt að
sinna i borginni á nauðsynlegan
hátt. A landsbyggðinni þýddi ekki
fyrir þingmenn, sem yndu slíku,
að ganga til endurkjörs.
Steinar Guðmundsson sagði
væntanlegt fyrirkomulag heilsu-
gæzlustöðvar i Breióholti það já-
kvæðasta i þessum efnum, sem
lengi hefði fram komið. Sérstak-
lega fagnaði hann þátttökuaðild
hins almenna borgara i stjórnun
og starfsemi stöðvarinnar.
Karl Asgeirsson ræddi
dagskrárefnið mjög á sama veg,
en lét i ljós vafa um, að tryggja
mætti og virkja almenning til
slíkrar þátttöku.
Markús Örn Antonsson, for-
maður félagsmálaráðs borgar-
innar, ræddi á víð og dreif um
félagsmálaþjónustu borgarinnar.
Hann sagði félagsmálaráð hafa
fallist á þær hugmyndir, sem
Ólafur Mixa læknir hefði gert
grein fyrir, varðandi Breiðholts-
stöðina. Ljóst yrði þó að vera, að
félagsmálaþjónusta slikrar stöðv-
ar takmarkaðist við afmarkað
svið. Aðrir félagsmálaþættir yrðu
leystir með öðrum hætti.
Að lokum tóku Birgir tsleifur
Gunnarsson borgarstjóri og Ólaf-
ur Mixa læknir aftur til máls,
svöruðu ýmsum fyrirspurnum og
drógu aðalatriði framsöguerinda
sinna fram i stuttu máli.
Fundur þessi var ekki fjöl-
sóttur, en lifandi og litríkur. Ekki
er vafi á því að slíkir fræðslu- og
viðræðufundir, með lærðum og
leikum, eru gagnlegir og já-
kvæðir. Hins vegar þarf að kynna
sjálfa fundina betur fyrirfram,
svo að sú vinna og fyrirhöfn, sem
að baki býr, nái til fleiri en varð í
þetta skipti.