Morgunblaðið - 04.11.1976, Blaðsíða 23
22
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 4. NÖVEMBER 1976
Uppreisnin í Ungverjalandi 1956.
Búdapest brennur
FUNDUR stúdenta og rithöfunda
um frelsisbaráttu ungversku
þjóðarinnar var haldinn f Gamla
bfói sunnudaginn 4. nóv. Til
fundarins boðuðu Stúdentarðð
Háskóla tslands, Stúdentafélag
Reykjavfkur og Félag fslenzkra
rithöfunda. Dr. Alexander Jó-
hannesson setti fundinn kl. 2 og
flutti ávarp, en sfðan tóku til
máls Sigurður H. Lfndal, þá lög-
fræðinemi við Ht, rithöfundarnir
Þóroddur Guðmundsson og Guð-
mundur G. Hagalfn og loks Tómas
Guðmundsson, skáld. Ályktun sú,
sem fundurinn samþykkti, var
gerð eftir tillögum þeirra manna,
sem efndu til fundarins, þeirra
Bjarna heitins Beinteinssonar, þá
lögfræðinema, Þórodds Guð-
mundssonar og Barða Friðriks-
sonar, lögfræðings. 1 lok fundar
tilkynnti dr. Alexander J6-
hannesson að ályktun yrði afhent
sendiherra Sovétrfkjanna á
tslandi. Geysimikið fjölmenni
hafði sótt fundinn og heyrðust
hróp alls staðar að úr salnum í
Gamla Bfói: Við förum öll til
sendiráðsins! Þetta var upphafið
að hörðum mótmælum fslenzkrar
alþýðu vegna innrásarinnar f
Ungverjaland. Ástæðan til þess
að mönnum hitnaði f hamsi og
vildu fjölmenna fyrir framan
rússneska sendiráðið til að mót-
mæla var ekki sfzt sú, að undir
fundarlok kom Matthfas
Johannessen með skeyti, með
neyðarópi frá Búdapest.
En f skeytinu sagði m.a.: Búda-
pest brennur! Skýrt var frá
innrás Sovéthersins og beðið um
hjálp. Alexander Jóhannesson
hljóp fram á sviðið og las þetta
skeyti, sem hafði gffurleg áhrif á
fundarmenn.
Þennan dag var að sjálfsögðu
ekki unnið á Morgunblaðinu,
enda sunnudagur, og fékk
Matthfas skeytið frá Margréti
Indriðadóttur á fréttastofu út-
varpsins.
FUNDARALYKTUNIN ENDAÐI
1 RENNUSTEININUM
A TUNGÖTU
Að fundi loknum tæmdist
Gamla Bíó og fólk flykktist út á
götuna. Hélt hópurinn síðan af
stað niður Bankastræti, Austur-
stræti og Aðalstræti og upp að
rússneska sendiráðinu við Tún-
götu. Sífellt bættust fleiri og
fleiri í hópinn og alls voru saman-
komnir um tvö þúsund manns
VIÐ förum öll tíl sendíráðsins!! Mannf jöldinn kemur niður Bankastræti.
Við förum
öll til sendi-
ráðsins!!
Eftir að mannfjöldinn hafi
dreifzt við sendiráðið, komu
Rússarnir, sem inni voru, loks á
kreik. Fyrst var fundarályktun-
inni ýtt varlega út um bréfalúg-
una niður á tröppur hússins. En
ekki hefur þeim þótt það nóg, þvf
stuttu sfðar komu tveir menn út
og kostuðu henni út á götuna. Þar
sem lögreglan tók hana og setti í
sína vörzlu.
VIÐ MUNUM HIKLAUST
SEGJA SANNLEIKANN."
Geysilegur mannfjöldi sótti
fyrir framan rússneska sendiráð-
ið á Túngötu.
„I gluggum sendiráðsins mátti
sjá hvar menn gægðust meðfram
gluggatjöldum.
Þeir Bjarni Beinteinsson, Þór-
oddur Guðmundsson og Barði
Friðriksson kvöddu dyra á
sendiráðsbústaðnum. Enginn
svaraði og beðið var drykklanga
stund en rússneski sendiherrann
kom ekki til dyra né neinn skutul-
sveina hans, að því er segir í frétt
Mbl. frá þessum tfma. Mannfjöld-
inn tók að hrópa Niður með Rúss-
land! Síðan var sjálfstæðisbarátta
Ungverja hyllt með margföldu
húrrahrópi. Síðan stakk Barði
fundarályktuninni í bréfalúgu
sendiráðsins. Fólkið beið þolinmótt fyrir framan með mótmælaspjöldin.
LIFi FRlMál
Alls voru samankomnir um tvö þúsund manns við rússneska sendiráðið f Túngötu.
funda Varðarfélagsins þann 6.
nóvember. Þar flutti Bjarni Bene-
diktsson framsöguræðu um Is-
land og heimsatburði líðandi
stundar. Hann sagði m.a.: „At-
burðirnir í Ungverjalandi eru
hörmulegri en svo að tárum taki
eða orðskrúð fái túlkað þær til-
finningar, sem nú hrærast í hjört-
um allra heiðarlegra manna. I lok
ræðu sinnar sagði Bjarni: „Við
sjálfstæðismenn raunum ekki
hvika af verðinum. En sem fyrr
munum við hiklaust segja þjóð-
inni sannleikann og krefjast þess
af valdhöfunum ef þeir ekki sjá
að sér, að þjóðin fái sjálf að dæma
um örlög sín.
ENGIN BYLTINGAR-
HÁTlÐ KOMMUNISTA
Eins og tlðkazt hafði héldu
kommúnistar afmæli rússnesku
byltingarinnar, 7. nóvember, há-
tíðlegt á hverju ári f Reykjavfk.
Þetta haust var ekkert afmæli
haldið, en þá hafði verið ákveðið
að Halldór Laxness og Þórbergur
Þórðarson héldu aðalræðurnar á
Hótel Borg. 1 frétt f Mbl. þann 7.
nóv. 1956 segir m.a.: „Þetta mun
vera f fyrsta skipti sem slík af-
mælishátfð kommúnista fellur
hér niður. Allir mega fara nærri
um ástæðurnar til þess.“ Það
fylgdi fréttinni að Halldor Lax-
ness hefði ekki óskað að halda
„ræðu dagsins“ á þessu afmæli.
SJÁLFSTÆÐISBARÁTTA
UNGVERSKU ÞJÓÐAR-
INNAR HYLLT 1 MR.
Geysifjölmennur fundur var
haldinn í Framtfðinni, málfunda-
félagi Menntaskólans f Reykjavík,
6. nóvember. Þar var einkum rætt
um ofbeldisaðgerðir Rússa f Ung-
verjalandi og þær fordæmdar
harðlega. Borin var fram tillaga
þar sem m.a. kom fram: Fundur-
inn fordæmir harðlega svívirðileg
griðrof og grimmdaræði kommún-
ista á ungversku þjóðinni, og
hvetur skólaæsku landsins til
þess að vera á verði gegn öflum,
sem leitast við að binda fjrálsar
þjóðir í áþján, kúgun og kommún-
isma.
Verzlunarskólanemendur vott-
uðu einnig Ungverjum samúð
sína með geysifjölmennum fundi
þennan sama dag.
BIÐJUM UM FRELSI!
„Biðjum um frelsi handa hug-
rökku hetjuþjóðinni,“ sagði þá-
verandi biskup Islands, hr. As-
mundur Guðmundsson, í útvarps-
ávarpi til íslenzku þjóðarinnar
þann 8. nóvember. Hvatti hann
fólk að mæta til kirkju eftirfar-
andi sunnudag og biðja fyrir ung-
versku þjóðinni.
MINNINGARSTUND UM
FRELSISBARATTU
Klukkan 11 árdegis þann 8. nóv-
ember tóku klukkur Dómkirkj-
unnar og Landakotskirkjunnar að
hringja og hringdu látlaust í
fimm mfnútur. Þannig vottaði ís-
lenzka þjóðin þeirri ungversku
samúð sína.
Vinnustöðvun var alger þessar
fimm mfnútur, þrátt fyrir að
stjórn Alþýðusambands Islands
væri mótfallin þessari samúðar-
kveðju til ungversku þjóðarinnar,
að þvf er segir f frétt Mbl.
Umferð á aðalgötuni Reykjavfk-
ur stöðvaðist að miklu leyti og
fánar voru hvarvetna i hálfa
stöng. Þó skáru sig úr tveir fánar,
báðir á húsum sendiráðsins rúss-
neska við Túngötu og Garða-
stræti. Þar blöktu fánar enn við
hún frá þvf að byltingarafmælið
var haldið hátfðlegt daginn áður.