Morgunblaðið - 17.02.1981, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 17. FEBRÚAR 1981
13
Vigdís Kristjáns-
dóttir kvödd
Vefarinn mikli er horfinn.
Vigdís Kristjánsdóttir var, að
ég held, eini gobelinvefari íslands.
Var hún mikils metin bæði í
Noregi og Danmörku. Einnig fékk
hún góða dóma í Frakklandi.
Jurtalitun hennar og öll meðferð á
garni og íslenzku ullinni var
frábær.
Mér hefur lengi fundist sorg-
legt, hve þessari miklu og merki-
legu kunnáttu hennar var lítið
sinnt og ekki nægilega nýtt fyrir
land og þjóð. Með henni hafa
horfið stórkostleg verðmæti, sem
að mínu mati átti að hlúa miklu
betur að.
Eg hef oft minnst á þetta fyrr,
þar sem ég áleit að það gæti borið
árangur. Því miður kunnu of fáir
listafélagar hennar heima að meta
hana sem félaga. Hún var dul en
e.t.v. skemmtilegri, greindari og
yngri í anda en við öll hin.
Vigdís barðist, vel fullorðin, til
mennta, fyrst í Þýzkalandi, við
hljómlistarnám. Seinna lauk hún
teiknikennaraprófi frá Handíða-
og myndlistarskólanum í Reykja-
vík. Síðan er hún fimm ár við
Listaháskólann í Kaupmannahöfn
og stundar þar málaralist. Fer
þess á milli margar námsferðir
um Evrópu og stundar vefnaðar-
nám í nokkur ár í Oslo. Hún var
því mjög vel menntuð á listasvið-
inu.
Við vorum samtímis í Lista-
háskólanum í Höfn en kynntumst
fyrst vel á ferðum háskólans um
Grikkland og víðar. Ég var að
koma frá langri námsdvöl í
Egyptalandi. Sigldi frá Alex-
andríu til Píreus. Lentum í ofsa-
veðri á þessari leið (ótrúlegt að
komast lifandi úr þeim veðraham,
verandi dekkplássfarþegi!!). Þá
var ógleymanlegt að hitta Vigdísi
með sitt stóra hjarta; í Aþenu.
Allir erfiðleikar gleymdust og
ævintýrið okkar gríska byrjaði.
Þar reyndist hún mörgum vinur í
raun. Peningaleysi hrjáði
mannskapinn og sumir völdu Vig-
dísi til þess að gæta „aleigunnar".
Hún þótti öruggust. Vigdís var
stórkostlegur ferðafélagi. Spaug
og alvara fléttuðust svo notalega
saman í skapgerð hennar. Hún
hlaut nafnið „Mor Island" hjá
mörgum útlendum skólasystkin-
um sínum, enda trúðu mörg þeirra
henni fyrir leyndarmálum sínum
og báðu hana að geyma „gullin
sín“.
Þegar ég minnist þessa trygga
vinar míns hrannast upp minn-
ingar frá liðnum glöðum árum.
Þar fléttast inn í ýmsir aðrir
listamenn, vinir okkar beggja. Ég
veit að þau munu einnig harma
hana með mér, þótt við séum nú
tvístruð víða um heim og leiðir
okkar lengi ekki legið saman.
Vigdís bar ekki tilfinningar
sínar á torg, en var óhrædd við að
láta skoðanir sínar í ljós ef svo bar
undir. Hún hafði heldur ekki neitt
að fela, var stálgreind, hafði
óvenju mikinn orðaforða og ríka
kímnigáfu. Hún vissi vel hverjir
voru vinir hennar og hverjir ekki.
Aðdáendahópur hennar var stór.
En því miður mætti hún einnig
óverðskuldaðri öfund, sem átti
þátt í að skapa henni erfiðleika.
Hún gafst þó aldrei upp, enda vissi
hún vel yfir hvaða listrænum
krafti og eldi hún bjó, sem ekki
varð grandað af smáborgaralegu
naggi. Hún elti enga „isma“, var
alltaf hún sjálf í listsköpun sinni.
Ég kunni ekki jafnvel að meta
öll hennar verk. En lengst fannst
mér hún ná þegar henni tókst að
hefja sig yfir nákvæmnisverkin,
svo sem í blágráa skýjafarstepp-
inu og sumum sauðalituðu verkun-
um. Ein lítil ofin Maríumynd
stendur mér fyrir hugskotsjónum.
Var hún í eigu frú Sigríðar
Magnússon. Sú merkiskona mat
Vigdísi og reyndist henni vinur.
Reykjavíkurborg er sómi að því
að eiga eitt af stærstu verkum frú
Vigdísar Kristjánsdóttur og hafa
þar í fundarsal sínum.
Með þessum fátæklegu orðum
kveð ég þig úr fjarlægð, Vigdís
mín kær.
Lundúnum. 14. febrúar 1981.
ólöf Pálsdóttir.
Vigdís Kristjánsdóttir listvefari
og listmálari andaðist í Borgar-
sjúkrahúsi Reykjavíkur að morgni
11. þ.m. eftir stutta legu. Hún
verður jarðsett að Lágafelli í dag.
Það er ekki vandalaust að minn-
ast Vigdísar látinnar svo að vel sé,
en nokkrum minningabrotum, og
þá mest persónulegum, vil ég
koma á framfæri, nú þegar hún
verður lögð til hinstu hvíldar.
Vigdís Kristjánsdóttir var grein
af sterkum stofni. Það verður ekki
rakið hér, en nægir að nefna, að
Rannveig, langamma hennar, var
systir Bjarna Skálds Thorarensen.
Ekki þurfti langa viðkynningu af
Vigdísi til að átta sig á, að þar fór
óvenjusterkur persónuleiki og
óvenjugóður íslendingur, sem átti
djúpar rætur í íslenskri menn-
ingu.
Vigdís missti móður sína Rann-
veigu Þórðardóttur tveggja ára
gömul gg föður sinn Kristján
Magnússon skömmu eftir ferm-
ingu, og taldi hún sig hafa beðið
óbætanlegt tjón við missi þeirra.
Hún var tekin í fóstur af móður-
systur sinni Sigríði Þórðardóttur,
sem var greind og merk kona, og
mun hún fljótt hafa komið auga á
þá hæfileika, sem Vigdís bjó yfir.
Veitti hún henni það besta upp-
eldi, sem völ var á. Vigdís fór ung
í myndlistarnám til bestu kennara
þeirrar tíðar hér á landi, s.s.
Guðmundar Thorsteinssonar,
Stefáns Eiríkssonar og Ríkharðs
Jónssonar. Síðar stundaði hún
nám við Handíða- og myndlista-
skólann og lauk þaðan prófi sem
teiknikennari. Ekki mun hafa ver-
ið auður í búi Sigríðar fóstru
Vigdísar, en mikill menningar-
hugur. Vigdís varð því að gera hlé
á listnámi um skeið og afla sér
tekna. Stundaði hún þá ýmis störf,
m.a. kennslu við Kvennaskólann
og víðar. Þá stundaði hún einnig
tónlistarnám bæði hér í Tónlist-
arskólanum og í Þýzkalandi. Tón-
listarhæfileikar Vigdísar voru
miklir, og lék hún mjög vel á
píanó, en eftir að hún snéri sér að
fullu að myndlistarnámi, mátti
segja, að sú listgrein ætti hug
hennar allan, einkum listvefnað-
ur. Tónlistarnám hennar var
henni þó mjög mikils virði, og
naut hún þess alla ævi. Hugur
Vigdísar mun frá upphafi hafa
staðið mjög í átt til áframhald-
andi náms í myndlist, en eins og
hjá flest öllum listamönnum
okkar á þeim tímum, þá var mjög
á brattann að sækja, og liðu
allmörg ár, þar til draumur Vig-
dísar varð að veruleika, en það var
mjög fjarri skapgerð hennar að
gefast upp. Og draumurinn rætt-
ist. Nám í listmálun stundaði
Vigdís í fimm ár við Listaháskól-
ann í Kaupmannahöfn, og í tvö ár
stundaði hún nám í listvefnaði við
Statens Kvindelige Industriskole í
Osló með frábærum árangri, eins
og verk hennar best sýna, en þau
eru þjóðkunn. Árið 1937 þann 9.
janúar giftist Vigdís Árna kaup-
manni Einarssyni, sem var virtur
og þekktur borgari hér í Reykja-
vík, og var hann þá ekkjumaður.
Vigdís minntist oft á, hversu
mikinn skilning eiginmaður henn-
ar sýndi henni sem listakonu,
hvatti hana og studdi til dáða á
alla lund. Átti Vigdís kærar minn-
ingar um dvöl þeirra hjóna erlend-
is, en Árni fylgdi henni eins oft og
hann gat því við komið á náms-
ferðum hennar. Mann sinn missti
Vigdís árið 1957. Þau voru barn-
laus og bjó Vigdís ein með list
sinni eftir fráfall hans.
Eins og ég minntist fyrr á
þessum línum, þá tel ég Vigdísi
Kristjánsdóttur hafa verið mikil-
hæfa og merka konu, sem íslenska
þjóðin á mikið að þakka, enda
sýndu íslendingar það oft og
mörgum sinnum, að þeir kunna að
meta verk hennar. Sérstaklega
kom þetta glöggt fram við hinar
mörgu og fjölsóttu sýningar, sem
hún hélt, ýmist sem einstaklingur
eða í hópi sinna félaga. Þá tel ég,
að persónulegir vinir Vigdísar eigi
henni mikið að þakka. Hún var
mjög vinföst kona, greind, fróð og
orðheppin og kunni frá mörgu að
segja. Það var því ávinningnr að
því að eiga með henni samveru-
stund.
Þótt oft blési í fangið, einkum
hin síðari ár, þegar heilsan tók að
bila, þá kveinkaði Vigdís sér lítt,
hún kaus fremur með sínum
skemmtilega frásagnarmáta, að
gera vini sína að þátttakendum í
einhverju stóru og minnisverðu,
sem hún hafði upplifað. Við fráfall
Vigdísar leitar hugur okkar vina
hennar mjög til Þorsteins bróður
hennar, svo sterkur þáttur voru
þau systkin hvort í annars lífi.
Systkinin voru tvö auk Vigdísar:
Kristín, sem látin er fyrir nokkr-
um árum, og Þorsteinn, sem nú
kveður ástkæra systur. Þótt örlög-
in meinuðu þeim systkinum að
alast upp saman, þá var óvenju-
traust og gott systkinasamband
þeirra í milli alla ævi. Er því
söknuður Þorsteins mikill, svo að
orð eru léttvæg.
Ég læt nú þessum hugleiðingum
í minningu Vigdísar vinkonu
minnar lokið, en gleðst hennar
vegna við þá staðreynd, að hún var
í þeim fámenna hópi einstaklinga,
sem þessi tilvitnun á við um:
„Merkið stendur þótt maðurinn
falli“.
17. febrúar 1981.
Áslaug Siggeirsdóttir.
Fyrirlestur
um sköpun og
framþróun
Fimmtudaginn 19. febrú-
ar og mánudaginn 23.
febrúar mun Albert Wat-
son, kennari við Newbold
College, Englandi, halda
fyrirlestra um sköpun og
framþróun. Dr. Árni Hólm
mun annast þýðingu.
Fyrirlestrarnir verða
fluttir að Lögbergi, húsi
lagadeildar Háskólans,
stofu 101 og eru allir vel-
komnir.
Albert Watson hefur
stundað rannsóknir á þessu
sviði náttúruvísinda í 18 ár,
og er hann með háskólapróf
frá bæði Kalíforníuháskóla
og Lundúnaháskóla. Hann
hefur haldið fyrirlestra um
þessi efni m.a. á Norður-
löndum, Hollandi og í
heimalandi sínu.
VR
VINNUR
FYRIR ÞIG
Kristín Magnúsdóttir,
qfgreiðslumabur
í blámabúð.
Hratnkell Stefánason,
layermabur.
Margrét Sigurjónsdóttir,
afgreiðslumaður
í kvenfataverzlun.
Frtðrik Eytjöfð,
Htgreiðslumaður
i lt ðureðruverzlun.
VR cr leiðandi afl í launþegamálum og innan þess er fólk úr meira en 70 starfsgreinum
Halla Olafsdóttir
afgrexönlu mahu r
hjá (hiyhlafa
' \ itKki} )ii
&\U/JlU il
Xjpf Þau eru í hópi 10 þusund félaga
1891-1981 í stærsta launþegafélagi landsins, Verzlunarmannafélagi Reykjavíkur