Morgunblaðið - 12.05.1981, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 12. MAÍ 1981
SIGUR MITTERANDS
Ú r slitin
París. 11. maí. AP.
LOKATÖLUR frönsku forsetakosnlngíiriná, samkvæmt
tilkynningu franska ír.úanríkisráðuneytisins:
6.
A kjörskrá: 36.392.678
Atkvæði greiddu: 31.249.753
Gild atkvæði: 30.362.385
Auðir seðlar: 5.142.925
Valery Giscard d’Estaing: 14.647.787
Francois Mitterand: 15.714.598
14,13%
48,24%
51,75%
Francois Mitterand, nýkjorinn forseti Frakklands, ásamt konu sinni, Danielle, daginn eftir sigurinn.
(APsímamvnd)
JATNAÐARMAÐURINN
MITTERAND
ALLT ER þegar þrennt er
mætti segja um Francois Mitt-
erand. Þrisvar reyndi hann að
flýja úr fangahúðum nazista i
heimsstyrjoldinni síðari og
tókst þaó í þriðja sinn. Þrívegis
hefur hann verið forsetafram-
hjóðandi og í þriðju tilrauninni
náði hann takmarkinu.
Francois Mitterand er fæddur
26. október 1916. Ferill hans í
stjórnálum spannar orðið hálfan
fjórða áratug. Það var í stríðinu
að hann dróst inn í stjórnmál
með þátttöku sinni í andspyrnu-
hreyfingunni, þar sem hann
gegndi forystuhlutverki. Hann
nam lögfræði og málvísindi við
Svartaskóla, en á þing var hann
fyrst kjörinn árið 1946 og varð
skömmu síðar yngsti ráðherra
sem sögur fóru af í Frakklandi
frá því á tímum Napóleons.
Mitterand var á þessum árum
talinn róttækur vinstrisinni, án
þess þó að vera bendlaður við
kommúnisma, og á árunum
1953— 54 fór hann með embætti
innanríkisráðherra. Hann sat tíð-
um á ráðherrastóli í hinum
skammlífu ríkisstjórnum. í
Fjórða lýðveldinu.
Hægri öflin í Frakklandi hafa
löngum haft illan bifur á Mitter-
and og svo langt hefur andúð
þeirra á honum gengið, að iðulega
hefur um beinar ofsóknir verið að
ræða, eins og þegar afturhalds-
sinni nokkur kom að máli við
hann í nafni mannúðar til að
vara hann við því að banatilræði
við hann væri í undirbúningi.
Skotárás var gerð á bifreið Mitt-
erands og komst hann naumlega
undan. Mitterand fékkst ekki til
að segja hver hefði varað hann
við, en skömmu síðar gaf maður-
inn sig sjálfur fram í fjölmiðlum
til að skýra frá því að Mitterand
hefði sjálfur sett banatilræðið á
svið til að afla sér samúðar og
draga fylgi frá hægri mönnum.
Mál þetta spillti mjög fyrir Mitt-
erand, og það var ekki fyrir löngu
síðar að hið sanna kom í Ijós, en
þá kom sögumaðurinn enn fram á
sjónarsviðið — að þessu sinni til
að viðurkenna að þetta hefði
verið bragð.
Mitterand gekk til liðs við
sósíalista fyrir tíu árum, og fimm
dögum eftir að hann gekk í flokk
þeirra var hann búinn að taka
valdataumana í sínar hendur og
gegndi þá starfi aðalritara. Þegar
Mitterand kom til skjalanna í
flokknum var risið á frönskum
sósíalistum ekki hátt. Flokkurinn
hafði aðeins um 10% kjörfylgis
en kommúnistar voru þá með
24%. Síðan hefur flokkurinn sótt
á hægt og sígandi, en í fyrri lotu
forsetakosninganna fékk komm-
únistinn George Marchais aðeins
rúm 15% atkvæða.
Mitterand er fæddur í Suður-
Frakklandi, þar sem faðir hans
var járnbrautarstöðvarstjóri.
Mitterand er búsettur ásamt
Danielle konu sinni og tveimur
sonum þeirra í námunda við
Bordeaux og rekur þar búskap.
Hann hefur yndi af garJp*'kt, en
jægar stió^j-^aj eru undanskilin
ueiur hann mestan áhuga á
bókmenntum.
menn í Hvíta húsinu voru mjög
varkárir í dag og vöruðust að
leggja mat á úrslitin og hvaða
afleiðingar þau kynnu að hafa. Þó
er búist við að samband landanna
tveggja verði með óbreyttu sniði.
Reagan hélt fund með Alexander
Haig utanríkisráðherra og Rich-
ard V. Allen ráðgjafa sínum í
öryggismálum vegna úrslita kosn-
inganna.
Kreppa
I mörgum löndum austan
járntjalds var sagt frá úrslitunum
án nokkurra ummæla. Þó sagði
ungverska sjónvarpið að búast
mætti við stjórnmálakreppu í
Frakklandi þar sem kommúnistar
hefðu stutt frambjóðenda jafnað-
armanna í þeirri von að breyting-
ar yrðu gerðar á stefnu stjórnvalda
í ýmsum veigamiklum málum.
Rothögg
Mikið var fjallað um. úrslitin í
blöðum í Evrópu og Bandaríkjun-
um og vangaveltur um afleiðing-
arnar á ýmsa vegu. Réðst afstaða
blaða mikið eftir því hvaða stjórn-
málastefnum þau fylgja, en í
Bandarískum fjölmiðlum var
fjallað um sigur Mitterands sem
„rothögg". Sagði Washington Post
að Mitterand ætti á brattann að
sækja, og að Giscard hefði verið
samvinnuþýðastur Evrópuleiðtoga
í flestöllum málum," en skoðanir
hans í málefnum Miðausturlanda
og afstaða hans til Sovétríkjanna
fellur vel að stefnu Regans í
þessum málum," sagði Washing-
ton Post.
Abolhassan Bani-Sadr, forseti
írans, sagði vel koma til greina að
endurskoða afstöðu írana til
Frakka, ef Frakkar hætta vopna-
sölu til íraks. „Hætti Mitterand
vopnasölu og sölu á úrani til Iraks,
og verði breytingar á heimsvalda-
stefnu Frakka, þá kemur til greina
að endurskoða samband land-
anna,“ sagði Bani-Sadr í viðtali
við útvarpið í Teheran.
Engin breyting
hjá EBE?
Yfirmenn í höfuðstöðvum Efna-
hagsbandalags Evrópu (EBE)
bjuggust ekki við neinum veru-
legum breytingum á störfum
bandalagsins né samstarfi aðild-
arríkjanna eftir kjör Mitterands.
Búist er við að Mitterand verði í
það minnsta ekki jafn ráðríkur og
drottnunargjarn og fyrirrennari
hans, Giscard.
Jafnaðarmannaflokkar í V-Evrópu fagna sigri Mitterands:
Begin fagnar
Mitterand bárust í dag heilla-
óskaskeyti frá Helmut Schmidt
kanzlara V-Þýzkalands og Sandro
Pertíni Ítalíuforseta, en báðir eru
jafnaðarmenn, svo og Margrét
Thatcher forsætisráðherra Bret-
lands. Begin forsætisráðherra
ísraels, sem veitst hefur að Gisc-
ard að undanförnu, fagnaði niður-
stöðum kosninganna, sagði Mitt-
erand „sannan vin ísraels" og
vonaðist til þess að hann þægi
fljótt boð um að koma í heimsókn
'til Jerúsalem. Begin gerði hlé á
ræðu er hann hélt á fundi með
stuðningsmönnum og skýrði frá
úrslitum kosninganna við ógur-
legan fögnuð viðstaddra, sem voru
um 5,000
Varkárni
Ronald Reagan Bandaríkjafor-
seti sendi Mitterand heillaóska-
skeyti í gærkvöldi, en embættis-
Nýtt tímabil hafið
í stórveldapólitík
l/ondon. Washington.
Brussrl. 11. maí. — AP.
Jafnaðarmannaflokkar
víðast hvar í Vestur-
Evrópu föjínuðu úrslitum
frönsku forsetakosning-
anna og sögðu nýtt tímahil
í stórveldapólitík hafið.
Yfirmenn Atlantshafs-
haitdalagsins fóru gæti-
lega í sakirnar. en Joseph
Luns framkvæmdastjóri
handalagsins sendi Mitter-
and heillaóskaskeyti og
óskaði honum persónulega
og fyrir hönd handalags-
ins til hamingju með „hinn
ágæta“ sigur sinn.
I dag hófst í höfuðstöðvum
Atlantshafsbandalagsins reglu-
legur fundur varnarmálaráðherra
bandalagsins, og sögðu fulltrúar
ýmissa aðlldarríkja, að ekki væri
að vænta breytinga á stefnu
Frakka í varnar- og utanríkismál-
um, a.m.k. ekki fyrst um sinn.
Fulltrúarnir minntu á að Mitter-
and hefði við ýmis tækifæri gagn-
rýnt Sovétríkin harðlega, svo sem
vegna innrásarinnar í Afganistan,
og umsvifa þeirra í ýmsum þróun-
arríkjum. Jafnframt hefði Mitter-
and verið talsmaður þess, að ekki
yrði fé til varnarmála skorið við
nögl.
Fulltrúarnir í Briissel sögðu að
hinsvegar ætti það eftir að koma í
ljós hversu mikil áhrif kommún-
istar fengju í stjórn landsmála,
þar sem þeir hefðu stutt Mitter-
and í þessum kosningum.
I Sovétríkjunum var tilkynnt
um úrslit frönsku forsetakosn-
inganna en enginn dómur lagður á
úrslitin. Sagt var aðeins, að Mitt-
erand hefði borið sigurorð af
Giscard. Meðan á kosningabarátt-
unni stóð, mátti ráða, að sovézkir
fjölmiðlar voru frekar með Gisc-
ard. Meðal annars sögðu blöðin þá,
að Mitterand hefði margendurtek-
ið „lygar" er hann hefði haft eftir
hershöfðingjum Atlantshafs-
bandalagsins, um ætlanir Sovét-
ríkjanna í Evrópu, einkum í Pól-
landi.