Morgunblaðið - 11.03.1982, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 11. MARZ 1982
Efling listiðnaðar
og iðnhönnunar
Eftir Birgi Isl.
Gunnarsson
HuKtökin listiðnaður og iðn-
hönnun eru tvær greinar á sama
meiði. Hugtakið listiðnaður vísar
til framleiðslu, sem byggist á
listrænu hugviti framleiðenda.
Oftast er um nytjahluti að ræða
eða skrautmuni. Iðnhönnun vísar
til fjöldaframleiðslu á margskon-
ar iðnaðarvöru, sem sérstaklega
hefur verið vandað til að því er
útlit snertir og oft af listrænni
sköpunargáfu.
Dróun listiðnaðar
I flestum menningarlöndum
hefur um langt árabil verið unnið
að markvissri þróun listiðnaðar og
hönnunar iðnaðarframleiðslu.
Ymsar nágrannaþjóðir okkar t.d.
hafa öðlast heimsviðurkenningu
fyrir slíka viðleitni. Má þar t.d.
nefna Finna og Dani. Listiðnaður
hefur verið talinn eðlilegur tengi-
liður milli hinnar frjálsu mynd-
listar og iðnhönnunar, þar sem
fellt er saman listrænt handbragð
og útlit annars vegar og þarfir
neytenda og tækni framleiðsluiðn-
aðarins hins vegar.
Það er viðurkennd staðreynd að
án góðrar og listrænnar hönnunar
eiga iðnaðarvörur erfitt uppdrátt-
ar á markaðnum og ekki verður
deilt um það menningargildi, sem
góður listiðnaður hefur fyrir
hverja þjóð.
Hér vantar mikið á
Hjá þeim þjóðum, sem okkur
eru skyldastar að menningu, hefur
allt frá miðri 19. öld verið unnið
markvisst að þessum málum og
skipulagt starf til hvatningar og
kynningar farið fram.
Upphaflega varð sú starfsemi
fyrir tilstuðlan einstaklinga og
rekin fyrir framlög frá þeim svo
og ýmsum fyrirtækjum. Er fram
liðu stundir urðu opinber fjár-
framlög grundvöllur að þessari
starfsemi og opinberir aðilar hafa
samræmt og samhæft starfið.
íslendingar hafa um aldaraðir á
sínum heimilum framleitt ýmsa
muni, sem flokka má undir list-
iðnað. Engin veruleg vakning að
skipulegu starfi í þessum efnum
varð þó hér fyrr en rétt fyrir upp-
haf heimsstyjaldarinnar. Veruleg
framþróun hefur orðið í þessum
efnum hér á síðustu áratugum.
Enn vantar þó verulega á, að um
skipulega og markvissa stefnu-
mótun hafi verið að ræða á þessu
sviði.
Kynning erlendis
Listiðnaður og iðnhönnun teng-
ist mörgum þáttum stjórnsýslu,
t.d. á sviði menningarmála, iðnað-
ar og viðskipta. Það kann að vera
ástæða fyrir því, hve erfitt hefur
reynst að marka þessu starfi far-
veg og samræma markmið. Nokk-
ur félög eru starfandi á þessu
sviði, sem tengjast afmörkuðum
greinum, en þar vinnur hver í sínu
horni.
Nokkrar sýningar á íslenskri
listiðn hafa verið haldnar erlend-
is, ekki síst á sl. ári. Hefur Stefán
Snæbjörnsson, húsgagnaarkitekt,
skipulagt þær. Þær sýningar hafa
vakið mikla athygli, en ljóst er að
þeim þarf að fylgja eftir með
viðskipti fyrir augum. Sjálfur sá
ég eina af þessum sýningum í
Hásselby í Stokkhólmi á sl. vetri
og var hún mjög áhugaverð.
Listiðnaðarstefna
Slíkar kynningar teljast til
menningarviðburða, en engu að
síður er þeim ætlað að opna augu
manna á viðkomandi markaðs-
svæðum fyrir háþróaðri fram-
leiðslu á sviði nytjalistar. Norður-
landaþjóðirnar hafa um langt ára-
bil haft með sér samvinnu um
slíkar kynningar víða um heim, en
ísland hefur ekki átt aðild að því
samstarfi, þótt vafalaust stæði
það til boða. Enginn aðili hér á
landi hefur haft frumkvæði að því
að koma á slíku samstarfi.
Enn eitt atriði má nefna, sem
tengist þessu máli, en það er
skortur á heimildum og munum,
sem sýna þróun íslensks listiðnað-
ar. Ekkert safn í landinu og engin
stofnun telur það í sínum verka-
hring að vinna skipulega að slíku
listiðnaðarsafni.
Mngsályktunartillaga
Til að gera tilraun til að bæta
nokkuð úr í þessum efnum höfum
við nokkrir þingmenn Sjálfstæðis-
flokksins flutt þingsályktunartil-
lögu um eflingu listiðnaðar og
listhönnunar. Þar er því beint til
ríkisstjórnarinnar að hún láti
vinna tillögur um það, hvernig
best verði staðið að þessum efn-
um. í tillögunni er sérstaklega
fjallað um eftirfarandi atriði:
1. Hvernig opinberir aðilar í sam-
vinnu við einstaklinga, félög og
fyrirtæki geti best örvað listiðn
og listhönnun á íslenskum iðn-
aðarvörum.
2. Hvernig staðið verði að því að
safna heimildum um þróun í
þessum efnum hér á landi,
þannig að hér geti myndast vís-
ir að listiðnaðarsafni.
3. Hvernig unnt sé að fjölga sýn-
ingartækifærum fyrir íslenska
listiðn erlendis.
4. Hvernig haga beri samstarfi
við aðila, sem vinna að sömu
markmiðum hjá okkar ná-
grannaþjóðum.
Þess er að vænta að Alþingi taki
þessari tillögu vel, þannig að hún
geti stuðlað að nokkurri fram-
þróun í þessum efnum.
Pejling
'81
Modeme
islandsk
kunsthándværk
BAN'CSBOMUSEET
2.10-8.H 198!
S0ND£RJYI.I.AN"DS
KUNSTMUSEUM
5.12.-1981-12.1 1982
Á sl. ári voru haldnar nokkr
ar sýningar á íslenskri list-
iðn. Mvnd þessi sýnir forsíðu
rv Sýningarskrár tveggja sýn-
^fjriga, sem haldnar voru í
Danmörku. Sýningar þessar
vöktu athygli, en áfram þarf
að halda á þessari braut,
bæði til að kynna íslenska
menningu og með viðskipti
fyrir augum.
Annað
ATOM-BINGO VALS1982
í Sigtúni í kvöld kl. 20.30. Húsiö opnað kl. 19.15. 16 klassa umferöir.
Tvö
myndsegulbönd
frá
KARNABÆR
kr. 40.000
Þrjú FISHER myndsegulbönd
frá
SJÓNVARPSBÚPINl kr. 45.000
Tvær Útsýnar-feröir á
Costa del Sol og HM í
knattspyrnu kr. 12.000
Tvö stereó ferðaútvarps
kassettutæki SEC
frá - -
SJÓNVARPSBÚÐIN k X. 8.000
Tvö sambyggö kassettu-sjón-
varps-útvarpstæki
frá ^
SJÓNVARPSBÚÐIN kr. 8.000
Lúxusferð til Luxemborgar fyrir tvo með
FLUGLEIDIR
*
kr. 6.000
Leikföng frá stærstu leikfangaverslun
á Norðurlöndunum Liverpool kr. 1.000
Rafmagnsverkfærasett frá Ellingsen hf.
kr. 2.000
Vöruúttekt í Vörumarkaöinum kr. 3.000
Tölvuúr frá
^KARNABÆR
kr. 1.000
Veislur á Ask og Holti meðal ótal
aukavinninga
Loksins þarftu ekki að skipta vinningunum. Hafir þú veriö á fyrsta Atóm-bingói Vals,
mætirðu örugglega á þetta. — Enginn aðgangseyrir — Spjaldið kr. 70
— Veriö þið öll eldhress — Bless á meöan

Knattspyrnudeild Vals