Morgunblaðið - 13.08.1985, Blaðsíða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 13. ÁGÚST 1985
Utgefandi ttÞInftft hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthías Johannessen, Styrmir Gunnarsson.
Aöstoðarritstjóri Björn Bjarnason.
Fulltrúar ritstjóra Þorbjörn Guömundsson, Björn Jóhannsson, Árni Jörgensen.
Fréttastjórar Freysteinn Jóhannsson, Magnús Finnsson, Sigtryggur Sigtryggsson, Ágúst Ingi Jónsson.
Auglýsingastjóri Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aöalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar: Aö-
alstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 83033. Áskrift-
argjald 400 kr. á mánuöi innanlands. I lausasölu 35 kr. eintakiö.
Uppsagnir
hjá Hagvirki
Verktaka- og hönnunarfyr-
irtækið Hagvirki hf. ætlar
að segja upp allt að 270 starfs-
mönnum á næstu tveimur
mánuðum. Fyrirtækið varð að
segja upp tæplega 30 af verk-
stjórum, tæknifræðingum og
verkfræðingum fyrirtækisins
um síðustu mánaðamót. Þess-
ar afdrifaríku ákvarðanir má
rekja til þess, að Hagvirki hef-
ur ekki fengið nægilega stór
verkefni til að glíma við.
Fyrirtækið hefur verið byggt
upp í kringum virkjanafram-
kvæmdir á vegum Landsvirkj-
unar. Það hefur keypt stórvirk
tæki, en vélakostur þess er
metinn á meira en 500 milljón-
ir króna. Svo kann að fara, að
þessi tæki verði seld úr landi
fyrir hálfvirði eða minna eða
hann standi ónotaður næstu
eitt til tvö árin.
Þetta eru alvarleg tíðindi.
Ekki aðeins fyrir starfsmenn
og eigendur Hagvirkis heldur
fyrir þjóðarbúið í heild. Á
liðnu vori beindist athyglin
mjög að tilboði Hagvirkis um
að leggja bundið slitlag á þjóð-
veginn frá Reykjavík til Akur-
eyrar. Því tilboði var ekki tek-
ið. Raunar höfnuðu stjórn-
málamenn því alfarið að
hverfa frá markaðri stefnu í
vegagerð, sem byggist á því að
leggja slitlag á vegabúta. Þessi
stefna byggist meðal annars á
hagsmunaþaráttu einstakra
kjördæma. Þingmenn vilja all-
ir, að eitthvað sé unnið að
vegagerð meðal kjósenda
sinna. Þeir hallast því að
þeirri tilhögun, að fjármagni
til vegagerðar sé dreift til sem
flestra en sé ekki afhent ein-
um stóraðila.
Það má rekja til aðgerða-
leysis Hjörleifs Guttormsson-
ar, iðnaðarráðherra Alþýðu-
bandalagsins 1978—83, að hlé
hefur orðið á stóriðjufram-
kvæmdum í landinu. Eins og
kunnugt er stefndi hann frem-
ur að því að fæla erlenda aðila
frá því að leggja fé í slíkar
framkvæmdir hér á landi en
hvetja þá til slíkrar fjárfest-
ingar. Á meðan ekki tekst að
fá stóran orkukaupanda held-
ur Landsvirkjun að sér hönd-
um við framkvæmdir við
Blönduvirkjun. Landsvirkjun
situr raunar undir ámæli fyrir
að framleiða of mikla raforku.
Þeir sem eru gjörkunnugastir
orkuverði um þessar mundir
telja hugmyndir um að unnt sé
að selja nýjum stórkaupend-
um orku á 18 mills óraunhæf-
ar eins og málum er komið. Á
þessu sviði eins og svo mörg-
um öðrum standa ráðamenn
ekki frammi fyrir mörgum
kostum, og fáir þeirra eru
þannig að ítrustu óskir verði
að veruleika.
Sú stefnubreyting hefur
orðið við verktakafram-
kvæmdir er tengjast dvöl
varnarliðsins á Keflavíkur-
flugvelli, að íslenskir aðal-
verktakar, sem hafa samn-
ingsgerð á hendi við Banda-
ríkjamenn undir leiðsögn
utanríkisráðuneytisins og
samkvæmt ákvörðun þess um
hvað í skuli ráðist hverju
sinni, leita meira en áður til
undirverktaka. Þrátt fyrir það
hefur Hagvirki ekki fengið
verkefni við framkvæmdir í
Helguvík, þar sitja félags-
menn í Verktakasambandinu
við samningsborðið, en Hag-
virki kýs ekki að vera í þeim
félagsskap.
Fyrir öllum þeim ákvörðun-
um, sem valda því að Hagvirki
er orðið verkefnalaust, kunna
að vera skynsamleg rök póli-
tísk sem annars konar. Þeir,
sem þessar ákvarðanir hafa
tekið, hljóta að gera sér grein
fyrir því, hverjar gætu orðið
afleiðingar þeirra. Hitt er víst,
að það verður að lokum, eins
og flest annað sem gerist af
þessu tagi í atvinnumálum
þjóðarinnar, viðfangsefni
stjórnmálamanna að glíma við
vandann sem leiðir af upp-
sögnum starfsfólksins hjá
Hagvirki. Margt bendir til
þess að þarna eigi það þó við,
sem svo víða annars staðar, að
betra hefði verið að byrgja
brunninn áður en barnið féll
ofan í hann. Pólitísk viðbrögð
undir þrýstingi hugsanlegs at-
vinnuleysis fjölda fólks vilja
oft verða næsta flausturs-
kennd.
Með hliðsjón af hagsmunum
þjóðarbúsins væri heppilegast,
ef takast mætti á næstunni að
ná samningum við stóran
orkukaupanda, þannig að það
sæi fyrir endann á þeirri
óvissu, sem ríkir um framhald
stórvirkjana. Að þessu verk-
efni hefur verið markvisst
unnið undanfarin misseri. Þar
eru þrjú verkefni helst á döf-
inni: 1. Stækkun álversins í
Straumsvík með þátttöku nýs
eignaraðila með Alusuisse. 2.
Leit að erlendum eignaraðil-
um til að reisa kísilmálmverk-
smiðju. 3. Athugun á því hvort
fýsilegt sé að hefja hér magn-
esíumvinnslu.
Ekki er gert lítið úr vega-
gerð eða framkvæmdum fyrir
varnarliðið þótt sagt sé, að
skynsamlegast sé að finna
kröftum fyrirtækja á borð við
Hagvirki viðnám með því að
ráðast í stórframkvæmdir á
orkusviðinu. Vonandi dregur
fljótt til niðurstöðu á því sviði.
Hermenn sandinista fagna byltingarafmdi.
Lech Walesa í broddi fylkinj
Hvoru megin
víglínunnar?
Opið bréf til Ernesto Cardenal, menningarmálaráðherra
Nicaragua, frá ritstjórum bannfærðs blaðs í Póllandi
Kftirfarandi er útdráttur úr bréfi
frá ritstjónim hins óleyfilega pólska
tímarits Przeglad Polityczny til séra
Ernesto Cardenal, menningarmála-
ráóherra Nicaragua. Síðasta haust
var grein þessi birt í Póllandi, en
hún hefur nýlega borist til Vestur-
landa:
Kæri séra Cardenal.
Árið 1982 kom hinn virti þýski
rithöfundur Gúnther Grass til
Nicaragua. Árið áður hafði hann
heimsótt Pólland. Afrakstur þess-
ara tveggja heimsókna skáldsins
leit dagsins ljós í grein, sem birt-
ist í þýska vikublaðinu Die Zeit og
vakti hún mikla athygli. í grein
þessari bar Grass saman frelsis-
baráttu pólsku verkalýðshreyf-
ingarinnar og byltingu sandinista
í Nicaragua og komst að þeirri
niðurstöðu að margt væri líkt með
baráttu þessara tveggja hreyf-
inga. f júnímánuði árið 1983 áttu
ritstjórar og stuðningsmenn
Przeglad Polityczny og Gunther
Grass spjall saman um grein hans
og var sú umræða birt í tímariti
okkar. í samtali okkar við Grass
kom fram að hann teldi það álit-
legan kost að hreyfingar þessar
kæmu á sambandi sín á milli. „Til
dæmis gæti einhver pólskur
menntamaður, hugsanlega rithöf-
undur í hópi andófsmanna, ritað
skáldinu, hugsanlega rithöfundur
í hópi andófsmanna, ritað skáld-
inu, prestinum og byltingarmann-
inum Ernesto Cardenal bréf í
þessu skyni. Tengsl þessara hreyf-
inga myndu koma stórveldunum
tveimur, málsvörum hinna ólíku
og afdráttarlausu viðhorfa kapít-
alisma og kommúnisma, óþægi-
lega á óvart,“ sagði Grass af þessu
tilefni.
Við viljum líta framtíðina björt-
um augum. Við vildum gjarnan
Slysavamadeildin Þorbjöm í Grindavík kaupir nýjan björgunarbát:
Eykur mjög möguleika
við björgunarstörf
„ÞETTA ER stór dagur fyrir okkur
Grindvíkinga,'* sagði Tómas Þor-
valdsson, formaður Slysavarnadeild-
arinnar Þorbjarnar, á fostudaginn
þegar félagar í Þorbirni tóku á móti
nýjum björgunarbáti sem þeir hafa
fest kaup á.
Fjölmargir höfðu brugðið sér
niður að höfninni í Grindavík til
að fylgjast með þegar báturinn
lenti þar að bryggju í fyrsta sinn.
Félagar úr björgunarsveitinni
Þorbirni sigldu honum frá
Reykjavík til Grindavíkur. Um
þrjár vikur eru síðan báturinn
kom til landsins. Hingað var hann
fluttur frá Bretlandi, en félagar í
björgunarsveitinni gerðu á honum
ýmsar breytingar og bættu í hann
tækjabúnaði til að hann hentaði
betur íslenskum aðstæðum.
Báturinn var svo vígður og hon-
um gefið nafn. Fékk hann nafnið
Oddur V. Gíslason eftir sóknar-
presti Grindvíkinga seint á ní-
tjándu öld, en sá var jafnframt
dugmikill sjómaður og mikill
frömuður í slysavarnamálum sjó-
manna. Um leið var nýrri björg-
unarstöð sveitarinnar gefið nafn
og var hún nefnd Oddsbúð. Þar
verður báturinn geymdur og til
taks ef sjóslys skyldi henda.
Að sögn Gunnars Tómassonar,
formanns Björgunarsveitarinnar
Þorbjarnar, er þessi bátur geysi-
vel búinn tækjum. „Hann er not-
hæfur í hvaða veðri sem er og með
honum má veita sjófarendum ým-
isskonar aðstoð. Það má bjarga
mönnum úr sjó, sökkvandi skipi
eða jafnvel strönduðu skipi. Ef
kviknar í skipum getur hann flutt
slökkvidælur, eins varahluti í bil-
uð skip. Hann getur borið 15 til 20
menn, en þriggja manna áhöfn
þarf um borð.“ Báturinn er um 8
metra langur og gerður úr trefja-
plasti. Við bestu aðstæður kemst
hann um 30 sjómílur á klukku-
stund.
Félagar í Þorbirni kaupa bátinn
algjörlega á eigin spýtur. Hann
kostar 2,6 milljónir króna full-
búinn. „Við tókum tveggja millj-
óna króna lán erlendis en 600.000
krónur gátum við borgað strax.
Það er mest gjafafé frá velunnur-
um okkar. Þar að auki höfum við
nú þegar safnað annarri milljón-
inni af því sem eftir er og hitt má
greiðast á þremur árum. Við höf-
um því ekki áhyggjur af að okkur