Morgunblaðið - 12.12.1985, Blaðsíða 34

34
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR12. DESEMBER1985
Þórir S. Gröndal skrifar frá Flórída
Út vil ek — á kongress
Ég held, að það hljóti að vera
fáar þjóðir, sem tala og skrifa
meira um sjálfa sig og vandamál
sín en við íslendingar. Fundar-
höldin og samkomurnar eru
endalausar og hvergi í víðri ver-
öld er meira prentað en á okkar
ástkæra landi. Öll þessi tjáning
leiðir ýmislegt í ljós um íslands-
menn, þ.e.a.s. að því er okkur
sjálfum finnst: Við eigum fallegt
land, duglega fiskimenn, lélega
stjórnmálamenn, glæsilegt kven-
fólk, mörg skáld og fáa fjármála-
snillinga. Við erum gáfaðir,
duglegir, agalausir, listhneigðir,
dálítið drykkfelldir, og svona
mætti lengi telja.
En það er eitt sviðið í viðbót,
sem við tölum ekki allt of mikið
um, þótt við eigum þar örugglega
heimsmet, en það er ferðasviðið.
Við erum ábyggilega mesta
ferðaþjóð í heimi. Leiðtogarnir
ganga á undan með fögru for-
dæmi og vísa veginn. Margir
þeirra taka aldrei almennilega
upp úr ferðatöskunum. Það er
mikið lán, að ísland skuli liggja
vel við á hnettinum; það er ljóm-
andi þægilegt fyrir þá að koma
þar við öðru hvoru. Það þarf
auðvitað að gefa skýrslur um
feikigóðan árangur ferðanna og
undirbúa fleiri.
Það er svo dásamlega mikið
af þingum, fundum, ráðstefnum
og kongressum út um allan heim.
Við erum sjálfstæð þjóð og það
er lífsnauðsynlegt fyrir okkur að
eiga fulltrúa alls staðar, þar sem
hægt er að koma því við, og sem
allra flesta. Útlendingar verða
að vita það, að á íslandi búi
menningarþjóð, sem lætur sig
skipta það, sem á gengur í veröld-
inni. Það verður að kynna landið
útá við.
Opinberu heimsóknirnar eru
auðvitað beztar. Þá koma myndir
af okkar fóki í útlenzkum blöðum
og stundum í sjónvarpi. Þá getur
öll heimsbyggðin séð, að á íslandi
býr geðfellt fólk, sem talar út-
lenzkar tungur, og á feikilega
mikla og góða menningararf-
leifð. En mest og bezt er sagt
frá heimsóknunum í íslenzku
blöðunum, og auðvitað finnst
okkur sjálfum mikill sómi að
okkar fólki. Annað væri óskiljan-
legt.
En hvað svo með hinn almenna
borgara, verður hann að ferðast
á eigin kostnað? Það er náttúru-
lega ekkert réttlæti í því. Það
verður að koma með frumvarp á
Alþingi um það, að hvert manns-
barn, eldra en 16 ára, eigi heimt-
ingu á því að fá styrk í eina
utanferð á ári. Þar til það rétt-
lætismál er komið í höfn, verður
að styðjast við bankakerfið og
afborgunarskilmála. Við heimt-
um að fá að ferðast. Það er okkur
í blóð borið. Lesið bara íslend-
ingasögurnar. Hvað sagði ekki
Snorri: Út vil ek!
Til þess að hjálpa landsins lýð
að undirbúa ferðalögin, höfum
við á að skipa fleiri ferðaskrif-
stofum, miðað við höfðatölu, en
nokkur önnur þjóð í heiminum.
Líka rekum við fleiri flugvélar
og eigum fleira flugfólk en önnur
lönd. Við getum verið þakklát
landsfeðrunum, að þeir skuli gefa
okkur vel útilátin frí, sem oft
má skipta niður í tvær utan-
landsferðir á ári.
Þeir, sem minni hafa efnin,
fara í pakkaferðir og hafa stund-
um með sér matarflís að heiman.
Það er mikið lán, að ekki skuli
þurfa að hafa með sér drykkjar-
föng. Aðrir fara í heimsreisur
og siglingar á lystiskipum. Eftir
erfiðar ferðir þarf stundum að
hvíla sig í einhverri stórborginni
áður en heim er farið. Þeir, sem
bezt hafa efnin, fara á „tízku-
staði", sem þeir vilja ekki að allur
landslýður viti um.
Þetta er allt svo skemmtilegt
og dásamlegt, og það er svo ljóm-
andi gott að vera íslendingur í
útlöndum; miklu betra en að vera
íslendingur á fslandi. En það er
bara alltaf þessi bévítis fátækt á
ríkinu. Það er alveg óskiljanlegt,
að leiðtogarnir skuli ekki geta
séð um það, að það sé veiddur
og fluttur út nógur fiskur, svo
að við þurfum ekki alltaf að vera
að hafa áhyggjur út af þessu.
Það er nógu erfitt að ákveða sig
með það, hvert maður ætlar að
fara næsta ár.
Ég var að ræða þessi mál um
daginn við kunningja minn, hann
Jónstein. Hann var mér ekki
sammála um það, að „mesta
ferðaþjóð heims" væri titill, sem
íslendingar ættu að sækjast eft-
ir. Hann sagði, að landið sóaði
gífurlegum fjármunum í vafa-
söm ferðalög. Fjárhagsvandi
þjóðarinnar væri mikill og eitt-
hvað verði undan að láta. Hann
vill, að öll þjóðin, frá æðstu leið-
togum og niður, fari í tveggja ára
ferðabindindi.
Jósteinn sagði, að ég hefði
vísað í íslendingasögurnar, og
væri ekki úr vegi, að minna á
hið fræga atvik úr Njálu, þegar
Gunnar á Hlíðarenda ætlaði að
halda utan í útlegðina. Hestur
hans hnaut og hann stökk af
baki, leit um öxl og mælti: „Fögur
er hlíðin, svá at mér hefir hún
aldri jafnfögur sýnzk, bleikir
akrar en slegin tún, ok mun ek
ríða heim aptr ok fara hvergi."
„Nú hefir íslenzki þjóðarhest-
urinn misstigið sig,“ sagði Jón-
steinn, „og við höfum hrokkið af
baki. Við þurfum að líta til baka
og segja sem svo: Fagurt er
landið og margt hefir það upp á
að bjóða. Nú ætla ég að vera um
kyrrt heima í tvö ár og fara
hvergi. Ákvörðun Gunnars kost-
aði hann lífið. Okkar ákvörðun
mun ekki einu sinni skaða okkar
heilsu, en gæti bætt fárhagslega
heilsu landsins okkar.“
Svo mörg voru þau orð Jón-
steins. Persónulega held ég, að
hann sé bara öfundsjúkur út í
landann og öll utanferðatæki-
færin, sem við höfum á Fróni.
Kannske er hann búinn að vera
of lengi hérna í henni Ameríku.
Nýtt lff í lögreglunni:
íslenska kvikmyndin
Nýtt líf III frum-
sýnd 19. desember
Kvikmyndafyrirtækið Nýtt líf
frumsýnir þann 19. desember nk.
kvikmyndina „Nýtt líf 3“ og verður
það önnur tveggja íslensku jólamynd-
anna í ár. Frumsýningin verður í
Nýja bíói, en á annan dag jóla verður
myndin sýnd á Akureyri og í Kefla-
vík.
Nýtt líf 3 er þriðja myndin sem
fyrirtækið framleiðir um þá „Daníel
og Þór“, sem Eggert Þorleifsson og
Karl Ágúst Úlfsson leika nú sem
endranær. I þetta skiptið ganga
þeir í raðir lögreglunnar í Reykja-
vík, eftir að hafa kannað bænda-
menninguna í kvikmyndinni Dalalíf
og verið á vertíð í Vestmannaeyjum
í fyrstu kvikmyndinni um þá félaga,
Nýju lífi. Handritið að þessari mynd
er, eins og að hinum fyrri, skrifað
af Þráni Bertelssyni, sem jafnframt
leikstýrir myndinni, og Ára Krist-
inssyni, kvikmyndatökumanni, sem
einnig klippti hana. Þeir tveir eru
nú staddir í Danmörku við endan-
lega eftirvinnslu myndarinnar, sem
að sögn Þráins mun endanleg kosta
rúmar tólf milljónir króna.
Alls störfuðu um þrjátíu manns
við kvikmyndatökurnar sem fóru
fram í Reykjavík síðla sumars,
þeirra á meðal Sigurður Snæberg,
hljóðmaður, Dóra Einarsdóttir,
búningahönnuður, Hallur Helgason,
Árni Páll og Stefán Hjörleifsson í
leikmyndadeild, Jón Karl Helgason,
förðunarmeistari, og þeir Guð-
mundur Ingólfsson og Lárus Gríms-
son, sem sömdu tónlistina í mynd-
innr. Þá eru auk þeirra Eggerts og
Karls Ágústs einnig í stórum hlutr
verkum leikararnir Lilja Þórisdótt-
ir, Sigurður Sigurjónsson, Flosi Ól-
afsson, Guðrún Þ. Stephensen, Sig-
urveig Jónsdóttir og Þórhallur Sig-
urðsson. Framkvæmdastjóri mynd-
árinnar er Ingibjörg Briem.
Ljóamynd/Valdla Óskarsdóttir
Atriði úr kvikmyndinni „Nýtt líf 3“ þar sem þeir Daníel og Þór (Karl Ágúst
Úlfsson og Eggert Þorleifsson) ásamt öðrum lögregluþjónum og meðlimum
víkingasveitarinnar búast til atlögu að heimili glæpakvenda, undir forystu
Varða varðstjóra (Flosa Ólafssonar).
Kg/mann.
7o
6o
5o
óo
3o
2o
lo
ar.
SyUm neysla á íslamli frá 17110-1980
Sannað er að samband er á milli sykurneyslu og tannskemmda,
kom það skýrt fram t.d. í Noregi á stríðsárunum en þá fækkaði
tannskemmdum mikið um leið og sykurneyslan minnkaði.
Tannskemmdir
og sykur
Sykurneysla íslendinga er meiri en hjá flestum öðrum þjóðum
og fer ört vaxandi.
Smásöluverð á 1 kg af sykrí í dolhirum
1982 1983 1984
Danmörk 1,47 1,46
Finnland 1,48 1,33
ísland 0,62 0,66 0,45
Noregur 1,32 1,22
Svíþjóð 0,88 0,80
Athugandi er hvort ekki sé ráðlegt að hækka
verð á sykri og nota mismuninn til heilsu-
gæslu t.d. tannverndar eða niðurgreiðslu á
skólamáltíðum.
Heilbrigði»- og tryggingamálaráðuneytið
Einnig hefur sýnt
sig að verð á sykri
hefur áhrif á neyslu-
magnið eins og gerð-
ist hérlendis árið
1975 þegar heims-
markaðsverð á sykri
hækkaði.
Hér á landi er sykur
mjög ódýr og kostar
aðeins Vs af því sem
hann kostar á hin-
um Norðurlöndun-
um.