Morgunblaðið - 01.05.1986, Side 13

Morgunblaðið - 01.05.1986, Side 13
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 1. MAÍ 1986 ________________13 Iðntæknistof nun: raunar litlu eldri en elsti sonur hans sem er kominn yfir tvítugt. Elmíra er mjög fijálsleg en skyn- söm, eins og bróðir hennar, Kliant, sem talinn er vera nokkurs konar málpípa höfundarins. Annað heimil- isfólk er heldur stjórnlaust og til- fínningaríkt, án skynsemi." — Hefur hlutverkið reynst þér erfitt? „Ég glími við þetta kvölds og morgna og á næturnar líka. Leikar- inn er að vísu ekki dómbær á það hvernig til tekst, en ég vona það besta. í þessu leikriti verður að gæta mjög vel að textanum, hann er í bundnu máli og því hætt við að hann yfirgnæfi leikinn. Það verður að vera rétt vægi á þessum atriðum. Síðan er leikaranum sá vandi á höndum að gera þennan flókna texta að sínum eðlilegu orðum." — Hvað tekur við eftir sýningar á leikritinu? „Ég vona að ég fái tækifæri til að vinna við þetta í framtíðinni. Ég vil starfa sem leikari. En það er ekki hlaupið að því að fá starf hjá leikhúsunum. Mikil samkeppni er meðal leikara um hverja stöðu sem losnar. En hugsanlega kemur fleira til eins og kvikmyndir og litlu leik- húsin.“ — Hvaða tilfinningar berð þú nú í brjósti þegar þú útskrifast úr Leiklistarskóla ríkisins eftir fjög- urra ára nám? „Mér finnst ég hafa lært mikið á þessum tíma í skólanum, en ég veit jafnframt að nú má ég ekki slaka á. Leikari verður sifellt að halda sér við, vinna og standast listrænar kröfur. Fyrir leikara er sviðið besti skólinn. Undirstöðu- þekkingin fæst í skólanum, en sjálfsnámið á sviði er framtíðarskól- inn. Annars hef ég ekki mátt vera að því að hugsa um framtíðina. Ég er allt of stressuð til þess, enda eru æfingarnar búnar að vera mjög margar og erfiðar." Eiríkur Guðmundsson: „Ofbeldisverk er öfug raunarbót“ „Moliére skrifar Kliant með eigin skoðanir að leiðarljósi, Kliant túlkar Skoðanir Moliéres. Hann hefur orðið fyrir áhrifum heimspekinga þessara tíma, fríhyggjumanna. Þeir drógu trúna í efa og efi á þeim tíma átti að vera einkenni þeirra sem hug- suðu. Líklega var Moliére trúleys- ingi,“ segir Eiríkur Guðmundsson ón hann leikur Kliant. „Kliant er mágur Orgons, bróðir Elmíru. Hann er sannur „húman- isti“ og reynir að opna augu Orgons fyrir því sem er að gerast, segir honum að ekki sé allt með felldu, guðstrúin sé aðeins yfirvarp. Hann . segir m.a.: „Við lifum á stillilegri 1 tíð er ofbeldisverk er öfug raunar- bót.“ Kliant vill frið og frelsi frá hræsnisfullum trúmálum þessarar tíðar.“ — Telur þú þig lrafa náð tökum á hlutverkinu? „Ég reyni að túlka hlutverkið á minn máta, en eflaust má finna fleiri þúsund aðferðir til að túlka þetta hlutverk. Fyrir mér gengur hlutverkið nokkurn veginn upp þó það eigi að sjálfsögðu eftir að þróast nokkuð með mér fram að sýningu. Þetta er erfið sýning. Ég veit að ef við náum okkur á flug, þá gengur hún, og á æfingunum reynum við að ná sýningunni eins góðri og við geturn." — Hvemig hefur skólinn verið? „Hver leikari gengur í gegnum vissa þróun. Með skólanum höfum við lokið vissum hluta þessarar þró- unar en framundan er löng leið og á þeirri leið höldum við alltaf áfram að læra. Það eru viss forréttindi að kom- ast inn í skólann, því hann tekur aðeins við fáum nemendum. Þessu fylgir mjög ánægjuleg tilfinning. Það er líka að vissu leyti léttir að hafa lokið skólanum og geta farið út úr þessu verndaða umhverfi. Ég er lærður smiður og ætla mér að starfa svolítið við smíðar til að afla mér fjár, en ég hef hug á því að starfa sem leikari og bætist lík- lega í hóp hinna fjölmörgu laus- ráðnu leikara hér á landi.“ — Er hægt að hafa ánægju af sýningunni? „Já, alveg tvímælalaust. Textinn er dýr, hann er skemmtilegt verk og íslenski textinn er mjög vel þýdd- ur. Ég er þess fullviss að áhorfendur eiga eftir að njóta þessara sýninga." Valdimar Flygenring: „Textinn er áskorun“ „Þetta hiutverk þroskar leikar- ann geysilega mikið. Það er í raun í beinu samhengi við annað sem ég hef leikið. í „Tartuffe" búa marg- víslegir „karakterar", sem ég bjóst aldrei við og hefur valdið mér margvíslegum heilabrotum. Textinn er mjög tyrfinn, jafnvel erfiðari en Shakespeare-þýðing eftir Helga Hálfdanarson. En jafn- framt er textinn viss áskorun á leikara," segir Valdimar Flygen- ring, en hann leikur sjálfan Orgon. „Orgon er heimilisfaðirinn. Hann er þessi trúgjarni maður og góðvilj- aður, ekki beinlínis heimskur, held- ur barnalega einfaldur og hefur mjög þröngan sjóndeildarhring. Orgon er innundir hjá konunginum eftir að hafa getið sér gott orð í bardögum með honum. Svo gerist það, að Tartuffe kemur inn á heimilið. Hann er af sömu kynslóð og Orgon, en flestir aðrir yngri. Hann telur að Tartuffe sé hreintrúarmaður og gangi guðs vegi í hvívetna. Orgon heldur að Tartuffe hafi góð áhrif á heimilislíf- ið, sem sé nú heldur frjálslegt. Þess í stað beitir Tartuffe Orgon lævísum blekkingum.“ — Hefur þú náð tökum á Orgon? „Varla ennþá, en ég vona að ég nái fullkomnum tökum á honum fyrir frumsýningu. Hlutverkið er nokkuð flókið fyrir mig, því ég leik mér eldri mann og það er margt í fari hans sem ungt nútímafólk á erfitt með að skilja. Að öðru leyti er hlutverkið gott 'til að þróska sig á og örva.“ — Hvað hyggstu fyrir að þessu loknu? „Að sjálfsögðu reyni ég hiklaust að fá starf sem leikari, þroska mig á þessari braut, fá ólík verkefni. En það eru margir um hituna og á hverju ári hafa bæst við um fimm karlleikarar. Samkeppnin er geysi- lega hörð, en hún er af því góða sé rétt valið. Að sjálfsögðu er það mikill léttir að ljúka þessu íjögurra ára námi. I upphafi virtist þetta óendanlegt en nú erþví skyndilega lokið." Skúli Gautason: „Síungt leikrit þrátt fyrir háan aldur“ „Tartuffe kemur inn í íjölskyldu Orgons og gerist smám saman samviskuráðgjafi hans undir yfir- skini trúar, en ætlar sér í raun að pretta Orgon. Tartuffe hrífst mjög af hinni ungu eiginkonu Orgons og reynir að draga hana á tálar. Það verður honum þó til framdráttar er það kemst upp og hann snýr sig út úr málunum á listilegan hátt,“ segir Skúli Gautason, en hann leik- ur Tartuffe sjálfan í samnefndu leikriti. „Tartuffe er geysilega flókinn og margbrotinn. Hann bregður á sig ýmsum grímum og hagar seglum eftir vindi. Jú, ég held að ég hafi fundið mig í þessu hlutverki. „Tartuffe" er langskemmtileg- asta viðfangsefni sem ég hef fengist við og út úr því hef ég fengið mikið. Leikritið er einstaklega vel samið og hver persóna er mjög heilsteypt svo þetta nálgast allt mikla fullkomnun.“ — Hvað tekur nú við að loknum sýningum? „Það er mjög erfitt að fá starf hjá leikhúsunum, en að sjálfsögðu stefni ég að því að leggja leiklistina fyrir mig. Ég hef nú ekki haft mikinn tíma til að íhuga þessi mál. Hér erum við í mjög vemduðu umhverfi og höfum ekki spekúlerað mikið. Það er heilmikill léttir að ljúka þessu námi. í huga mínum blandast saman söknuður og eftirsjá eftir frábærlega skemmtilegu tímabili. Hér hef ég kynnst mörgu ágætu fólki, en fyrst og fremst hef ég lært að þekkja sjálfan mig, en það er mjög mikilvægt fyrir hvern leik- ara.“ — Telur þú þetta leikrit vera góða skemmtun? „Leikritið er ákaflega skemmti- legt. Kringumstæður eru furðuleg- ar, en þær skipta ekki höfuðmáli, heldur hvernig fólk bregst við þeim. Þannig skírskotar leikritið til nútím- ans. Verkið er í raun síungt, þrátt fyrir háan aldur.“ Guðbjörg Þórisdóttir: „Mergjaður texti“ „Maríann er heimasætan, dóttir Orgons af fyrra hjónabandi. Hún er komin á giftingaraldurinn og Orgon hefur ákveðið að gefa Tartuffe hana sem konu, bæði til að sýna vald sitt og einnig til að þóknast Tartuffe," segir Guðbjörg Þórisdóttir, sem leikur Maríann. „Maríann er aðeins 17 ára og því yngri en ég. Hugsunarháttur hennar er gjörólíkur ungs fólks nú á tímum. Hún býr við strangt föður- veldi og ákveðnar kurteisisvenjur og hefðir. Tilfinningalega er hún flókin og ég get því nokkuð ráðið hvernig égtúlka hana.“ — Hvað ber framtíðin í skauti sér? „Nú er svo mikið að gerast að ég hef ekki haft tíma til að velta því fyrir mér. Lokaspretturinn í æfing- um stendur enn yfir og að loknum sýningum get ég fyrst sagt þér hvað égætla að gera. Það er góð tilfinning, viss léttir, að vera búinn. Ég hlakka til sum- arsins og kvíði engu, þó lítið kunni að vera að gera í leikhúsunum. Nú er ég aftur fijáls." — Hvernig finnst þér leikritið? „Leikritið er ákaflega sjarmer- andi á sinn hátt. Það er í bundnu máli og textinn er ákaflega mergj- aður en skemmtilegur. Við leikar- arnir höfum haft talsvert fyrir því að komast til botns í honum. Þrátt fyrir þetta er leikritið auð- skilið, atburðarásin er mjög skemmtileg og það má ekki gleym- ast að þetta er gamanleikrit." Gefur út bæklinga um líftækni og efnistækni Leitar aðila til fjárfestingar í þessum greinum IÐNTÆKNISTOFNUN íslands hefur gefið út myndskreytta bæklinga um líftækni og efnis- tækni til þess að kynna almenningi starfsemi stofnunarinnar og reyna að vekja athygli aðila í atvinnulíf- inu á möguleikum þessara greina og fá þá til samstarfs. Bæklingun- um verður dreift í skólum og til helstu félagasamtaka atvinnulífs- ins. Hugtakið „liftækni" er almennt notað yfir öll framleiðsluferli, þar sem notaðar eru lífverur eða hlutar þeirra. Að sögn forráðamanna Iðntækni- stofnunar, er líftækni talin verða næsta megintæknibylgja sem fari um heiminn og muni hún valda byltingu í ýmsum atvinnugreinum og verða snar þáttur í efnahagsuppbyggingu Vesturlanda í framtíðinni. Líftæknirannsóknir hafa mest verið í sambandi við lyfjagerð fram að þessu en í seinni tíð hefur athyglin æ meira beinst að erfðatækni — þ.e. kerfisbundinni breytingu á erfðaeig- inleikum fruma. Til dæmis sjá menn fram á að geta komist fýrir ýmsa erfðagalla í mönnum og breytt eigin- leikum nytjaplantna til samræmis við umhverfisaðstæður í stað þess að vemda þær gegn umhverfinu. Höfundar bæklingsins um líftækni, þeir Jakob K. Kristjánsson og Öm D. Jónsson, segja það vera ljóst, að líftækni muni hafa mikil áhrif hér á landi eins og aðrar tækninýjungar. Viðleitni íslendinga hljóti að beinast að sérhæfðum sviðum, þar sem íslen- skar aðstæður komi til góða. Hvað varðar hagnýtt gildi líftækninnar fyrir íslendinga, má t.d. benda á, að hún getur gjörbylt geymsluaðferðum fisks. Hérlendis er hafin talsverð upp- bygging í líftækni. Nokkur fyrirtæki hafa þegar hafið lífefnaiðnað og Rannsóknaráð ríkisins hefur veitt 15 milljóna króna styrk til samstarfs- verkefnis fjögurra stofnana í líftækni. Verkefnið nefnist „Ensímvinnsla úr íslenskum hráefnum". „í líftækninni er þekkingin hráef- nið,“ segja þeir Jakob og Öm, „en hvorki torgæt efni, dýr orka né vinnu- afl. Liftækniholskeflan riður yfir okkur fyrr eða seinna; á því leikur enginn vafi. Það er því grundvallarat- riði, að hérlendis sé til vir'.c starfsemi á þessu sviði þegar það gerist.“ í bæklingnum um efnistækni segir, að greinin fjalli um föst efni, inn;i gerð þeirra, eiginleika og viðbrögð við ytra umhverfi og sé byggð á grunnþekkingu í efna- og eðlisfræði. Sem dæmi um hagnýtingu efnistækni má nefna mismunandi eiginleika glers í bílrúðum og gluggarúðum húsa. Hagnýtar rannsóknir í efnistækni hérlendis hafa einkum verið á sviði steinsteypu og málmtækni. Nýiðnað- ardeild, málmtæknideild og efnistæk- nideild Iðntæknistofnunar hafa með sér samstarf um eflingu efnistækni og leitað hefur verið samvinnu verk- fræðideildar og Raunvfsindastofnun- ar Háskólans. Á Iðntæknistofnun er nú unnið að þrem verkefnum á sviði efnistækni: Hraðstorkutækni málma, framleiðslu keramikdufts og tilreiðslu zeólíta. Verkefnin eru styrkt af Norræna iðnþróunarsjóðnum og rannsókna- sjóði Rannsóknaráðs rikisins. Þau eru unnin í samvinnu við erlend fyrirtæki og stofnanir. Markmiðið með þesum verkefnum er að koma á fót nýrri framleiðslu hérlendis og er leitað innlendra samstarfsaðila, sem reiðubúnir eru til íjárfestingar í efnistæknigreinum. Höfundar bæklings um efnistækni eru Gylfi Þ. Einarsson, Hans Kr. Guðmundsson og Örn D. Jónsson. I

x

Morgunblaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.