Morgunblaðið - 03.05.1986, Blaðsíða 15

15
fram úr því sem spáð hefur verið
skal launanefndin meta hvort tilefni
sé til launahækkana. Þetta sam-
komulag byggist á þeirri megin-
forsendu að samningsaðilar taki
sjálfir ábyrgð á samningnum og
leiti allra leiða til þess að tryggja
framgang þeirra markmiða sem
hann grundvallast á.
Samningur þessi grundvallast að
verulegu leyti á nánu samstarfi
aðila vinnumarkaðarins og stjóm-
valda. Samningsaðilar höfðu gert
tillögur um veigamiklar aðgerðir
af hálfu ríkisvaldsins sem fallist var
á af þess hálfu. Segja verður það
hreinskilnislega að án þessa sam-
starfs við ríkisstjómina hefði verið
útilokað að ná þeim árangri til
lækkunar verðbólgu sem menn gera
sér vonir um að fylgi í kjölfar
samningsins.
Lífeyrismál
Um 10 ára skeið hefur setið að
störfum stjómskipuð nefnd, skipuð
fulltrúum samtaka vinnumarkaðar-
ins, sem ætlað er að vinna tillögur
að löggjöf um starfsemi lífeyris-
sjóða. Um flest tæknileg atriði í
slfkri löggjöf er fyrir all löngu orðið
samkomulag, en ennþá stóð eftir
að ná samkomulagi um nokkur
atriði, þ. á m. iðgjöld og réttindi.
Þar hefur staðið á því, að Alþýðu-
samband íslands og Vinnuveitenda-
sambandið næðu saman um þau
atriði. Samkomulag náðist um
meginefni tillagna að löggjöf og var
þar byggt á tillögu lífeyrisnefndar
samningsaðila. Nú ætti því ekkert
að verða því til fyrirstöðu að lífeyr-
isnefndin skili af sér fullmótuðum
tillögum á 10 ára afmælinu.
Húsnæðismál
Sameiginlegar tillögur um fram-
tíðarskipan húsnæðismála var mik-
ilvægur hluti af kjarasamningun-
um. Ríkisstjórnin féllst á þessar
tillögur í grundvallaratriðum og ný
lög um húsnæðismál voru afgreidd
á síðasta degi þingsins, 23. apríl
sl. Megin uppistaða hins nýja hús-
næðismálakerfis er að lífeyrissjóð-
imir auka skuldabréfakaup sín af
Húsnæðisstofnun og að lánsréttur
manna fer eftir því, hve háu hlut-
falli af ráðstöfunarfé sínu lífeyris-
sjóður viðkomandi ver til þessara
skuldabréfakaupa.
Húsnæðislánin sjálf hækka upp
í allt að 2,1 m.kr. fyrir þá sem eru
að byggja eða kaupa í fyrsta sinn.
Ýmsar vangaveltur hafa farið fram
um það hvort aðgangur atvinnulífs-
ins að lánsfé muni þrengjast í kjöl-
far þessara nýju húsnæðislaga. í
því sambandi er rétt að hafa í huga,
að aukin framlög í lífeyrissjóði
munu auka ráðstöfunarfé þeirra og
aukin húsnæðislán draga úr kröfum
um bein lán til sjóðsfélaga. Þannig
eru líkur á því að lífeyrissjóðunum
vanheila hópa á Reykjavíkursvæð-
inu til dagvistunar og umönnunar
að deginum til.“ Sjálfsagt má nýta
þetta húsnæði til ýmissa hluta enda
tæpast til sú borgarstofnun sem
ekki getur bætt við sig húsnæði ef
út í það er farið. Það er engu að
síður ljóst að í máli þessu höfðu
borgaryfírvöld það ekki að leiðar-
ljósi að leysa úr þeirri þjónustu- og
húsnæðisþörf sem brýnust er. Þá
hefðu þau t.d. fest kaup á húsnæði
sem hentaði fyrir dagvist aldraðra
í Vesturbænum.
í þriðja lagi gagnrýni ég þessa
ákvörðun vegna þess að Bridgesam-
band íslands em landssamtök og
ættu því fremur að njóta stuðnings
ríkis en borgar. Þessi rökstuðningur
vegur að öðru jöfnu þungt þegar
borgaryfirvöld eru að útdeila styrlq'-
um við gerð fjárhagsáætlunar, og
hafa þau þá gjaman verið treg til
að styrkja slík landssamtök, þó
dæmi séu um það.
Karlasamstaðan
Síðast en ekki síst vil ég benda
á að þessi ákvörðun er skilgetið
afkvæmi karlasamstöðunnar, eða
samtryggingarinnar, enda sá eng-
inn flokkur í borgarstjóm, nema
Kvennaframboðið, ástæðu til að
gagnrýna hana. Þessa samstöðu
gerði ég lítillega að umræðuefni í
því erindi „um daginn og veginn"
sem er uppspretta þessara skrifa.
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 3. MAÍ 1986
gefist svigrúm til að auka lánveit-
ingar til atvinnulífsins. Það er raun-
ar óhjákvæmilegt, ef tryggja á
viðunandi hagvöxt á komandi árum.
Þessi mál mun því vafalaust áfrarn
bera á góma í viðræðum aðila
vinnumarkaðarins á komandi ámm.
Verkmenntun
í kjarasamningnum í júní 1985
var gert samkomulag við Verka-
mannasamband íslands um málefni
fiskvinnslufólks. Þar var ákveðið
að leita leiða til að gera störf í
fískvinnslu eftirsóknarverð og til
að bæta kjör fiskvinnslufólks. Þess-
um markmiðum skyldi náð með
því að koma á skipulögðu nám-
skeiðahaldi. Þeir er sótt hafa nám-
skeiðin og uppfyllt skilyrði um
starfsreynslu, hafa rétt til að nota
starfsheitið „sérhæfður fiskvinnslu-
maður“.
Á síðastliðnu ári stóð Félag ís-
lenskra iðnrekenda fyrir könnun á
menntunarþörf í iðnaði. Niðurstöð-
ur könnunarinnar gefa ótvírætt til
kynna að forsvarsmönnum iðnfyrir-
tækja er ljóst að aukin og bætt
menntun er forsenda þess að iðnað-
urinn geti staðist harðnandi sam-
keppni samfara sífellt örari tækni-
þróun. Niðurstöður könnunarinnar
gefa ennfremur vfsbendingu um að
umfangsmikilla aðgerða er þörf,
bæði hvað varðar áherslusvið á
núverandi námsbrautum ekki síður
en við mótun nýrra námsbrauta.
Það fer ekki á milli mála að
veigamikill þáttur ( því að auka
framleiðni er að til starfa í þessum
greinum fáist menntað og þjálfað
fólk. Vinnuveitendasambandið vill
leggja áherslu á að gert sé átak á
þessu sviði. Þar er einn af mörgum
þáttum sem til þurfa að koma til
þess að tryggja árangur nýgerðra
kjarasamninga.
Þingið og atvinnuveg-
irnir
Afkoma atvinnuveganna og þar
með þjóðarinnar ræðst mjög af
ákvörðunum þeim, sem teknar eru
í sölum Alþingis af hinum þjóð-
kjömu fulltrúum sem þar sitja. Það
er því mikilvægt að þekking þeirra
og tengsl við atvinnuvegina sé á
þann veg að þeir séu færir um að
meta áhrif hinna ýmsu tillagna og
lagafrumvarpa á atvinnulífið.
Þingmennska er orðið fullt starf
og launað samkvæmt því. Það er
liðin tíð að menn úr atvinnulífínu
gátu tekið sér frí frá störfum til
þess að taka þátt í þingstörfum
nokkra mánuði úr ári. Það er því
bæði nauðsynlegt og gagnlegt fyrir
þingmenn og fyrir atvinnuvegina
að þingmönnum gefist kostur á að
kynnast atvinnuvegunum af eigin
raun.
í því sambandi hef ég ákveðið
að leggja til að við atvinnufyrirtæki
í erindinu benti ég á að á Qár-
hagsáætlun Reykjavlkurborgar er
ógrynni fjármagns veitt í marg-
háttaða félagsstarfsemi karla á
sama tíma og borgaryfírvöld tregð-
ast við að greiða Kvennaathvarfinu
í Reykjavík rekstrarstyrk. Ég rifjaði
líka upp þá hneykslunarbylgju sem
gekk yfir fjölmiðla þegar Albert
Guðmundsson, fyrrverandi fjár-
málaráðherra, veitti 2 milljónum
króna til Hiaðvarpans á Vesturgötu
3, sem er menningarmiðstöð opin
öllum konum á landinu. Þá var
„þyrlað upp moldviðri" en nú hreyf-
ist moldin ekki í því logni sem ríkir
um títtnefnd húsakaup borgaryfir-
valda. Bridge á upp á pallborðið
hjá flokkum og fjölmiðlum en ekki
menningarmiðstöð kvenna. Stað-
reyndin er einfaldlega sú að sú fé-
lagsstarfsemi sem karlar standa
fyrir mætir mun meiri skilningi
meðal ráðamanna en það sem konur
taka sér fyrir hendur. Það skemmir
heldur ekki fyrir er ráðamenn hafa
sjálfir reynslu og ánægju af þeirri
félagsstarfsemi sem hlut á að máli.
Það hefur því örugglega ekki
skemmt fyrir Bridgesambandinu að
Davíð Oddsson borgarstjóri er lunk-
inn spilamaður og leiddi sveit til
sigurs á bridgemóti fyrir skömmu.
Höfundur er borgarfulltrúi
Kvennaframboðsins.
inann vébanda Vinnuveitendasam-
bandsins að þingmönnum verði
boðin vinna S atvinnufyrirtækjum
einn dag á ári á þeim kjörum, sem
viðkomandi starf býður upp á og
að þeim gefist þar með tækifæri
til þess að komast í snertingu við
þau störf, sem standa undir velferð
þjóðarinnar. Ég vona að þessi til-
laga mín fái góðar undirtektir bæði
þingmanna og atvinnurekenda.
Hvemig búið er að atvinnuvegunum
af hálfu stjómvalda, getur ráðið
úrslitum um afkomu þeirra og þar
með þjóðarinnar allrar. Þekking
þingmanna á innviðum atvinnu-
rekstrarins verður því seint of mikil.
Umlistir
Því hefur verið haldið fram að
framlag atvinnuveganna til lista
hafi verið mjög af skomum
skammti. Þetta er að mínu mati
alrangt. Við þekkjum öll einstakl-
inga úr atvinnulífinu, sem hafa ljáð
listum ómetanlegan stuðning, og
mér er fullkunnugt um það, að
fyrirtæki almennt veija vemlegum
fjármunum til styrktar listum og
listamönnum, án þess að slíkt sé
borið á torg.
Það væri vissulega fróðlegt að
vita hve mikið fyrirtæki hafa lagt
af mörkum til kaupa af listaverkum
og beinum fjárframlögum til stuðn-
ings listum. Væri vel hugsandi að
Vinnuveitendasambandið léti fara
fram könnun meðal félagsmanna
sinna á því.
Ég vil nota þetta tækifæri til'
þess að hvetja atvinnurekendur til
að huga að fegmn umhverfís og
bygginga og jafnframt vinna að
því að örva listaáhuga starfsfólks
síns t.d. með listsýningum á kaffi-
stofum eða mötuneytum. Mér er
kunnugt um það að í Noregi er
starfandi listmiðlun, sem ætlað er
það hlutverk að vera tengiliður
milli atvinnuveganna og lista-
manna. Gjöf Ragnars heitins í
Smára til Listasafns alþýðu er vísir
að slíkri starfsemi hér á landi.
Markmið
Það markmið sem stefnt var að
með febrúarsamningnum var að
Iosna úr áratuga verðbólgu, sem
tröllriðið hefur þessu þjóðfélagi til
ómælanlegs tjóns fýrir afkomu
fólks og fyrirtækja.
Það em miklar skyldur sem lagð-
ar hafa verið á herðar þeirra sem
að þessum samningi stóðu, því
margt er það, sem getur stefnt
árangrinum í tvísýnu. Vil ég þar
fyrst nefna að lækkandi gengi
Bandaríkjadollars veldur framleið-
endum fyrir Bandaríkjamarkað
vemlegum vandræðum. Samning-
amir gera einnig kröfur um aðhald
í ríkisQármálum. Bresti það þannig
að gripið verði til erlendrar lántöku
mun það kynda undir þenslu á
mörgum sviðum og eyða því jafn-
vægi, sem undanfarið hefur hillt
undir í íslensku efnahagslífi. Það
má ekki gerast.
Þær kvaðir, sem atvinnurekend-
ur hafa tekið á sig við gerð síðasta
kjarasamnings, er að leita allra ráða
til þess að halda niðri verðlagi með
markvissum aðgerðum. Lokatak-
markið hlýtur að vera að verðbólga
hér á landi sé ekki meiri en í við-
skiptalöndum okkar. Til þess að ná
árangri þarf fyrst og fremst að
gera stórátak til þess að auka fram-
leiðni þ.e.a.s. með aukinni fram-
leiðslu án hliðstæðrar hækkunar á
framleiðslukostnaði. Stöðugt verð-
lag og jafnvægi á peningamarkaði
auðvelda stjómendum fyrirtækja
að meta árangur aðgerða. Það á
eitt og sér að geta orðið aflvaki
framfara, sem leiðir til aukins
hagvaxtar og batnandi kjara.
Eins og dagskrá aðalfundaríns
ber með sér viljum við leggja okkar
af mörkum í þessari sókn. Hér verða
flutt erindi um árangur, framleiðni
og lífskjör. Við viljum meiri árangur
og auka framleiðni, en þetta tvennt
em forsendur bættra kjara. Okkur
atvinnurekendum er fyllilega ljós
sú ábyrgð, sem á okkur hvílir og
okkur er ljóst að atvinnulífíð verður
að standa undir auknum kaupmætti
og aukinni velmegun og það verður
einungis gert með aukinni fram-
leiðni. Að því marki viljum við
vinna.