Morgunblaðið - 10.06.1986, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR10. JÚNl 1986
Utflutningur á frystum og ferskum fiski
Ingólfur Skúlason, aðstoðarforstjóri:
Verðmæti aukast
verulega, framleiðslu-
magnið minna
INGÓLFUR Skúlason, er viðskiptafræðingnr frá HÍ
og með meistaragráðu í rekstrarhagf ræði frá London
Businesschool frá siðastliðnu ári. Hann byrjaði i
upphafi siðasta árs i sérstökum verkefnum hjá Icel-
andic Freezing Plants og í fullu starfi siðastliðið
sumar, sem aðstoðarframkvæmdastjóri og nú fram-
kvæmdastjóri. Ingólfur hefur lagt mikla áherzlu á
markaðsmál, skipulagningu og upplýsingastreymi
innan fyrirtækisins.
„Nákvæmlega er fylgzt með
gangi mála dag hvem og reynt að
haga stjómun eftir þvi,“ segir Ing-
ólfur. „Nýting hráefnis skiptir mjög
miklu máli, nýting tækja sömuleiðis
og stjómun birgða með tilliti til
kostnaðar við birgðahald. Hve mikið
er nauðsynlega að liggja með, bæði
af hráefni og unninni vöru.
Leggjum ekki áherzlu á
sölu undir eigin merki
Fyrirtækið hefur tekið upp þá
stefnu að leggja ekki áherzlu á sölu
afurðanna undir eigin vörumerki,
heldur framleiða megnið undir
vörumerkjum annarra, aðallega
stórmarkaðskeðja. Með því móti
sparast feikilegar upphæðir, því það
getur kostað milljónir að afla nýju
vömmerki fótfestu á markaðnum
og jafnvel að viðhalda stöðu annars
nokkuð vel þekkst merkis eins og
Icelandic. Kaupmaðurinn á hominu
er aðeins með 10% af markaðnum
og 6 stærstu verzlunarkeðjumar
eru með meira en helminginn. Þær
tryggja gæði eigin vörumerkja og
sjá um auglýsingar á þeim. Við
erum í harðri verðsamkeppni, sem
einnig tekur mið af gæðum. Þeir,
sem eru að keppa við okkur, fram-
leiða bæði undir eigin vörumerkjum
og annarra og em þvi með meiri
kostnað en við. Með því að fara
okkar leið, drögum við úr kostnaði
en verðum einnig að slaka lítillega
á verði, en stöndum engu að síður
betur eftir en áður. Þessi markaður
er mjög tryggur, getir þú staðið við
verð, gæði og afhendingu. A þennan
hátt verða báðir aðilar háðir hvor
öðmm, en njóta um leið betri af-
komu og meira öryggis. Við fram-
leiðum núna fyrir allar þessar stóm
keðjur nema eina og dreifum áhætt-
unni talsvert þannig.
Ahættunni dreift með
kaupunum á Brekkes
Kaupin á Brekkes vom einnig til
þess að dreifa áhættunni og koma
okkur upp eigin sölukerfí til að
haida okkur inni á veitingahúsa-
og stofnanamarkaðnum. Um 35%
af framleiðslunni fer á þennan
markað, en óunninn fiskur fer anzi
mikið inn á þann markað líka.
Mikil aukning í söiu
á frystum fiski
Markaður fyrir físk er mjög góð-
ur í Bretlandi í dag í kjölfar tals
um hollustu físks. Við höfum séð
mikinn vöxt í sölu á frystum físki
og allt útlit er fyrir að hann haldi
áfram. Það eina, sem hindrar það,
er skortur á físki. Magn hefur því
ekki aukizt mikið milli ára, en verð-
mæti hafa hins vegar aukizt vem-
lega. A hinn bóginn em menn
hræddir um að verðhækkanir slái
til baka og ódýrari fískurinn komi
inn í auknum mæli. Þorskurinn er
dýr og hætt við því að ódýrari
tegundir komi inn. Eftirspum held-
ur þessu þó uppi áfram. Einnig er
aukin verðmætaukning í fram-
leiðslu tilbúinna rétta. Það er alltaf
lagt meira og meira í þá, og spum-
ingin er þá hve langt verður gengið
í þeim málum. Markaður fyrir fryst-
an físk virðist vaxa með aukinni
frystikistueign og örbylgjuofnum
og slíku. Það er ailtaf aukin til-
hneiging til verzlunar f stórmörkuð-
um á þann hátt, að keypt er inn
til vikunnar og þá hefur frysti físk-
urinn yfírburði yfír þann ferska
vegna ömggari geymslumáta og
vegna þess að hann er fljótmat-
reiddur, tilbúinn í pottinn, á pönn-
una eða í ofninn. Þess má einnig
geta, að í könnun á skoðun hús-
mæðra hefur komið fram, að þær
álíta frystan físk ferskari en fersk-
an. Þar er komið að spumingunni
um skiptingu á milli fersk fisks og
frysts.
Það virðist í rauninni að ferskur
fískur sé um helmingur eða meira
af markaðnum í þorski en minni í
Sturlaugur Daðason, verksmiðjustjóri:
Ánægt starfsfólk og
vandvirkni í rekstri er
undirstaða velgengni
STURLAUGUR Daðason, verksmiðjustjóri, kom til
Grimsby í september 1981, en þá lágu allar áætlanir
fyrir í megindráttum um fyrirkomulag í verksmiðj-
unni. Húsið er teiknað af arkitekt, en Sturlaugur sá
um uppsetningu og frágang véla og tæknilegra þátta,
meðal annars i samráði við verksmiðjustjórana vestan
hafs. Hlutverk hans var að undibúa vinnsluna, koma
henni af stað og ráða fólk til vinnu. Frystigeymslan
var tekin í notkun i september 1982 og tilrauna-
vinnsla hófst í desember 1982, en þá voru 9 mánuðir
liðnir frá því að framkvæmdir hófust. Endanlega var
vinnslan ekki komin á góðan
rekspöl fyrr en á árinu 1983 og
sumarið 1984 er vinnslan komin
á endanlegan stað í húsinu.
Framleiðslan 150
lestir á viku
Vöxtur fyrirtækisins hefur verið
mjög ör og nú eru á þriðja hundrað
manns á launaskrá, en af þeim fjölda
er nokkuð af hálfs dags fólki. Fram-
leiðslan nemur um 150 lestum á viku
og framleiðslutegundir eru hátt á
annað hundrað. I verksmiðjunni eru
fímm megin framleiðslulínur og tvær
aukaiínur. Stærstu viðskiptavinirnir
eru McDonalds og frystivörukeðjan
Bejam.
strangt og í upphafi er allt hráefni
kannað og því hafnað, ef það stenzt
ekki gæðakröfur okkar,“ sagði
Sturlaugur. „Síðan er fylgzt með
gæðum framleiðslunnar á nánast
öllum stigum. Verkstjóramir fylgj-
ast með gæðunum í hverri vinnslu-
línu fyrir sig, en síðan tekur sér-
stakt gæðaeftirlit við með málmieit-
artækjum, vigtun og matreiðslu.
Sumir viðskiptavinanna vilja iáta
matreiða sýnishom af framleiðsl-
unni fyrir sig á hálftíma fresti. Þrátt
fyrir að gæðakröfur frá einstökum
viðskiptavinum séu mjög strangar
höfum við ekki orðið fyrir neinum
áföllum vegna slakra gseða.
Sýnishorn af fram-
leiðslunni stundum
matreidd á hálf-
tíma fresti
„Eftirlit með gæðum er mjög
Vandlega fylgzt með
nýtingu og gæðum
Framleiðslan er vandlega skipu-
iögð og með henni fylgzt hvað
varðar nýtingu og gæði. Venjulega
kemur söludeild fyrirtækisins fyrst
með lauslega framleiðsluáætlun,
sem skipt er á tímabil. Þá hef ég
um það bil viku til að kanna hvort
nóg er til af hráefni, umbúðum og
viðbótarefnum, mylsnu og ídýfu og
reyna að afla þess, sem upp á
vantar. Síðan er áætlunin yfírfærð
á eina viku í senn, þar sem fram-
leiðslutegundunum er raðað niður
á vinnslulínurnar með tilliti til
tækja, starfsfólks og eðli framleiðsl-
unnar. Áætlunin er síðan rædd á
verkstjórafundum og þá eru allir
þættir hennar vandlega yfírfarnir.
Síðan kemur að áætlun hvers dags
fyrir sig og þá áætlað nákvæmlega
hve mikið þarf af hráefni og starfs-
fólki raðað niður á línumar. Venju-
lega liggur þetta fyrirkomulag fyrir
á hádegi daginn áður en vinnsla á
að heijast. í upphafí starfsdags
hefur vélum og tækjum verið raðað
saman, fólki skipað niður og hráef-
nið tilbúið, umbúðir og aukaefni.
Tímaáætlun og birgðaskráning er
tölvukeyrð og út frá því er reiknað-
ur framleiðslukostnaður hverrar
tegundar. Við erum einnig með
framleiðslustaðla miðaða við fram-
ieiðslu næstu 12 mánaða á undan
og í lok hvers vinnudags eru niður-
stöður kannaðar og bomar sama
við þessa staðla. Þannig er hægt
að bregðast mjög fljótt við, ef ein-
öllum öðrum tegundum og frysti
fískurinn hefur verið að sækja í sig
veðrið allan siðasta áratug. Stór-
markaðamir eru famir að leggja
aukna áherslu á frosnu vöruna í
kjölfar breyttra vezlunarhátta og
þar er aukningin mest í físki og
grænmeti. Ferski fískurinn er að
detta út af neytendamarkaðnum á
kostnað þess frysta samanber
fækkun fiskbúða, en það eru fyrst
og fremst veitingahúsin, sem eru
með þann ferska.
Þarf að auka sam-
starfið við fram-
leiðendur heima
Það er afskaplega mikilvægt
fyrir framleiðendur að hafa góða
tilfinningu fyrir þörfum markaðs-
ins, ef svo er nást betri sölur og
betra verð. Menn verða að fylgjast
með þvi hvað markaðurinn vill og
hver tilhneigingin er, til að geta
bmgðizt nógu fljótt við og geta
hámarkað velferð sína. Við teljum
mikla þörf á því að auka samstarfið
við framleiðendur. Við viljum gjam-
an mæta óskum framleiðenda, en
markaðurinn ræður á endanum, það
verður þvi seint of mikið samband.
Við eigum því að fagna að menn
koma gjaman hingað í heimsókn
og sömuleiðis reynum við að heim-
sækja frystihúsin og kynnast því
hvað þar er að gerast. Vonandi
verður áframhald á þessum gagn-
kvæmu samskiptum. Mikil viðleitni
og nauðsyn er á þvi að menn fylgi
fískinum sínum alla leið og sjái
hvað um hann verður, hvemig hann
er unninn og hvemig neytandinn
vill hafa hann.
Erum með pott-
þétt gæði
Heima hafa verið ákveðnar
umræður um gæðamál og markað-
urinn hefur verið að auka gæða-
kröfur. Það hefur verið okkar kost-
ur að við erum með pottþétt gæði
og því sækjum við fast á á kostnað
annarra. Þessar kröfur aukast lík-
lega enn og notun polyfosfats er
að falla út og engin aukaefni eru
lengur i mylsnu eða deigi. Því er
þessi markaður að nálgast kröfum-
ar í Bandaríkjunum og þær em
reyndar orðnar meiri ef eitthvað er
í blokkinni hér. Menn verða að halda
vöku sinni heima.
Margt smátt gerir
eitt stórt
I hvert sinn sem við stöndum
frammi fyrri ákveðnum fram-
kvæmdum eða gemm samninga,
greinum við þá mjög nákvæmlega
til að finna út hvað er hagkvæmast
og skilar mestum arði. Það er einn
af öllum þessum litlu en veigamiklu
þáttum, sem eiga þátt í velgengni
fyrirtækisins, margt smátt gerir
eitt stórt. Nýting og hagkvæmi í
rekstri og fjárfestingu auk stöðugra
gæða er í raun aðalatriðið með réttri
markaðssetningu og tengslum við
markaðinn, þarfír hans og óskir,“
sagði Ingólfur Skúlason.
Verksmiðjan — séð yfir hluta vinnslusalarins.
hveiju er ábótavant í framleiðsl-
unni. Þetta fyrirkomulag er að
mestu byggt á reynslu úr verksmiðj-
unum fyrir vestan.
Sum vandamála
okkar er auðvelt
að leysa heima
Almennt séð eru gæði hráefnisins
að heiman mjög góð, sérstaklega í
þorskflökunum. Það eru 70 frysti-
hús, sem framleiða fyrir okkur og
því geta alltaf orðið einhveijar
sveiflur á gæðum framleiðslunnar,
en upplýsingamiðlun og samskipti
milli okkar og framleiðenda eru
mikilvægur þáttur í að halda gæð-
um uppi. Framleiðendur heima
þurfa að koma hingað og sjá með
eigin augum hvað við erum að gera,
því við vinnsluna vitum við alltaf
frá hvaða húsi fískurinn er. Þeir
geta þá séð með eigin augum hvern-
ig framleiðsla þeirra kemur út úr
vinnslunni og hvað um hana verður.
Menn þyrftu að koma hingað í
smáum hópum og vera hér í viku
eða jafnvel lengur. Þeir gætu þá
til dæmis orðið virkir þátttakendur
í gæðaeftirlitinu hjá okkur. Sum
vandamálin, sem við erum að glíma
við hér, er tiltölulega auðvelt að
leysa heima og má þar til dæmis
nefna lögun á blokkinni, öskjubrot
og lokun plastpoka með lausfryst-
um flökum.
Góð samvinna við
starfsfólkið
Okkur hefur tekizt að ná mjög
góðri samvinnu við starfsfólkið hjá
okkur og fengið það til að færa sig
á milli starfa innan verksmiðjunnar.
Á þann hátt kynnist það vel öllum
þáttum framleiðslunnar og getur
séð hveiju mistök á einum stað
geta valdið á öðrum í vinnslunni.
Fólkið tekur allt þátt í gæðaeftirlit-
inu og þannig eru gæði framleiðsl-
unnar betur tryggð en ella. Upplýs-
ingastreymi til starfsfólksins er líka
mikilvægt og því sýnum við mikla
rækt. Ennfremur leggjum við
áherzlu á góðan aðbúnað, meðal
annars með vistlegum matsal og
gufubaði. Ánægt starfsfólk og vel-
skipulagður rekstur er undirstaða
góðar afkomu," sagði Sturlaugur
Daðason.