Morgunblaðið - 24.07.1986, Síða 54

54
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 24. JÚLÍ 1986

SVIPMYNDIR ÚR BORGINNI/ Ólafur Ormsson
„Að sólín hafi boðið til veislu“
Fjöldi fólks er í sumarleyfum í
júlímánuði og ekki óalgengt að
dvalið er um mánaðartíma fjarri
heimilum, ýmist úti á landsbyggð-
inni eða erlendis. Að koma til
Reykjavíkur að loknu fjögurra
vikna sumarleyfi er auðvitað
misjafnlega skemmtilegt. Þeir
sem standa í stórframkvæmdum,
húsbyggingum eða íbúðarkaup-
um, koma margir að pósthólfinu
fullu af „gluggapósti". Glugga-
póstur eru bréf og tilkynningar
frá bönkum og lánastofnunum
varðandi gjalddaga á víxlum og
skuldabréfum.
Það henti mann einn í Breið-
holtinu sem ég veit deili á og var
að koma úr mánaðarferðalagi hér
innanlands að koma að pósthólf-
inu fullu af „gluggapósti". Hann
er að byggja og sendingamar
komu honum því ekkert svo mjög
á óvart. Hann hafði haft það svo
gott í sumarleyfinu að hann var
helst að hugsa um að slá öllu upp
í kæruleysi og framlengja sumar-
friið í allt að. hálfan mánuð og
leggja upp á hringveginn að vest-
anverðu en ekki að austan eins
og hann hafði gert í sumarleyf-
inu. Fara sem sagt hringveginn
umhverfis landið í annað sinn. Þar
sem hann er þekktur fyrir annað
en að gefast upp þegar erfiðleikar
steðja að þá áttaði hann sig á því
að auðvitað bar honum að greiða
sína gíróseðla, sinn „gluggapóst",
eða að semja einhvem veginn um
greiðslufrest á þeim lánum sem
komin vom í gjalddaga. Hann fór
því gegnum „gluggapóstinn" og
ekki var staðan beint glæsileg,
skuldir hér og skuldir þar.
Knattspyman er hans líf og
yndi og hann er mikill aðdáandi
KR, fæddur og uppalinn á Kapla-
skjólsveginum ekki langt frá
KR-heimilinu. Auðvitað sá hann
alla leikina frá heimsmeistara-
keppninni i sjónvarpinu og hélt
með Þjóðverjum. Þegar ég hitti
hann á fömum vegi um hálfum
mánuði eftir að hann kom úr sum-
arleyfinu sagði hann brosandi.
— Þegar ég spjaliaði við þig,
nýkominn úr sumarleyfinu var
staðan þannig að ég hafði fengið
á mig þijú mörk og ekki tekist
að skora eitt einasta. Það var í
hálfleik og ég hélt að ég væri að
tapa leiknum. í síðari hálfleiknum
skeði það hins vegar að ég skor-
aði fjögur mörk og vann sem sagt
leikinn 4-3. Þetta leit afar illa út
þama í byijun með afborganir af
lánum en mér tókst að bjarga
þessu og er nú kominn yfir erfið-
asta hjallann í húsbyggingarmál-
unum.
— Hvemig fórstu að því? spurði
ég forvitinn.
— Nú, ég fékk styrk frá Vetrar-
hjálpinni. Nei. í alvöm talað. Með
aðstoð góðia manna tókst mér
að bjarga málum í bili a.m.k. Það
er nánast kraftaverk að koma
þaki yfír höfuðið á sér. Allt efni
til bygginga er svo dýrt. En húsið
skai upp hvað sem hver segir,
sagði hann bjartsýnn þegar við
kvöddumst.
Hann var heldur daufari þegar
ég hitti hann nokkrum dögum
síðar. Ekki vegna húsbyggingar-
mála, heldur vegna frammistöðu
Knattspyrnufélags Reykjavíkur í
íslandsmótinu í knattspymu.
Kvöldið áður hafði KR tapað fyrir
Víði úr Garði. KR tókst ekki að
skora, Víðir skoraði eitt mark.
Maðurinn úr Breiðholtinu var í
sámm og sagðist ekki hafa
nokkra trú á því að KR kæmi til
með að blanda sér í baráttuna um
Islandsmeistaratitilinn.
— Að þeir skuli geta gert okkur
þessa skömm! Ég er miður mín
vegna KR-liðsins. Að tapa fyrir
liði frá þorpi sem er varla að finna
á íslandskortinu. Þetta á ekki að
geta komið fyrir.
Sumir em svo störfum hlaðnir
að þeir mega ekki vera að því að
taka sumarleyfi. Einn þeirra er
Óskar Mikaelsson. Hann rekur
fasteignasöluna Hugin. Um dag-
inn var hann að flytja úr Templ-
arasundinu þar sem hann hefur
verið með fasteignasölu undan-
farin ár og yfir í Pósthússtræti
17, í vistleg húsakynni. Óskar
kann ljómandi vel við sig á nýja
staðnum. Hann er búinn að tölvu-
væða alla starfsemina og er svo
bjartsýnn á framtíðina að þegar
ég leit inn nýlega til að heilsa upp
á hann þá var eins og hann ætti
allan heiminn, í það minnsta hálf-
an. Hann bauð upp á kaffi og
ijómatertu í Kökuhúsinu við Aust-
urvöll og yfir tjúkandi kaffí og
gómsætum tertum flutti hann
áhrifaríkt erindi um nýjustu
tíðindi í málefnum húsbyggjenda
og íbúðarkaupenda og var svo
sannfærandi að hann hefði getað
fengið stórskuldugan húsbyggj-
anda til að kasta af sér öllum
áhyggjum og fara út í enn frek-
ari fjárfestingar.
Mánudaginn 21. júlí var slík
himinsinsblíða hér í Reykjavík að
segja má að sólin hafi boðið til
veislu. Það var heiðskírt og sólsk-
in allan daginn og hlýtt í veðri.
Gangstéttir við helstu umferðar-
götur yfirfullar af fólki og mikið
bar á erlendum ferðamönnum,
eiginlega sama hvar komið var.
Þó einna mest við Laugaveginn.
í verslun fyrir miðjum Laugaveg-
inum varð Reykvíkingur sem alið
hefur allan sinn aldur í Reykjavík
og er kominn yfir fertugt fyrir
þeirri reynslu að þegar hann kom
inn í búðina og ætlaði að ná sér
í eitthvað í hádegismatinn þá
spurði ung og myndarleg stúlka
sem var innanbúðar:
— What can I do for you? Það
þýðir á íslensku: Hvað get ég
gert fyrir þig?
— Ekki annað en það að ég
ætla að fá einn sviðakjamma og
rófustöppu, sagði maðurinn og
brosti.
Þennan sólskinsdag í hádeginu
sá ég hvar Heiðar Amason, vél-
virki hjá Vélamiðstöð Reykjaví-
kurborgar, gekk á gangstétt við
Snorrabrautina, gekk hratt og
ákveðið, með sólina í fangið, í létt-
um ljósum sumarfötum og mér
sýndist hann svo heillaður af sum-
arstemmningunni í borginni að
hann hefði tæplega veitt því at-
hygli þó skyndilega hefði farið að
rigna...
Leiðrétting
Jámörninn í Stjörnubíói
Svo viðkvæmir sem höfundar
ævinlega eru fyrir birtingu fyrstu
ritsmíðar sinnar á prenti er óhæfa
annað en leiðrétta í frásögn Gísla
Guðmundssonar frá Bollastöðum
af „Skógarför á sumardaginn fyrsta
1883“ síðari tíma innskot tvívegis
í upphafi máls að bílsæti hafi verið
á þriðja klassa í lestinni; danska
orðið „billed" hafði á þessum tíma
fengið á sig myndina „bílæti" með-
al íslendinga en „miðar“ lítt þekktir
þótt ekki hafi verið slíkt fágæti sem
bílsæti voru 1883. Samskonar utan-
viðsigheit hafa fjölgað utanfélags-
mönnum úr 4 í 44 og bið ég yður
í nafni nákvæmnismannsins Gísla
að koma þessari leiðréttingu að í
Lesbók Morgunblaðsins villulausri
eða Morgunblaðinu ef ekki reynist
unnt að koma leiðréttingu í Les-
bókina nú um hásumartíð.
í inngangi mínum að frásögn
Gísla er farið rangt með embættis-
heiti Finns Sigmundssonar Lands-
bókavarðar, — ekki þjóðskjalavarð-
ar. Þjóðskjalasafn og handritadeild
Landsbókasafns eru sitt hvað:
handrit þessi eru skrifuð gögn sem
annað hvort eru keypt til safnsins
eða gefin þangað með eða án skil-
yrða; á „þjóðskjölum" hvílir aftur á
móti afhendingarskylda, pappírum
sem einkum koma frá veraldlegum
eða andlegum embættismönnum og
varða stjómsýslu þeirra. Dagbækur
Gísla komu ekki fram á þjóðskjala-
safni heldur handritadeild Lands-
bókasafns.
Vert er að nota tækifærið og
vísa frá hverskonar misskilningi
sem leitt geti af orðalaginu „koma
fram“; starfsfólk handritadeildar er
langþreytt orðið á óljósu orðalagi
um tildrög þess að gögn af deild-
inni koma fyrir almenningssjónir:
með orðum mínum á ég við að
umræddir pappírar bámst deildinni
nýlega (11.3. 1986). Urðu þjóðar-
eign. Komu fram í dagsljósið.
Gögn á handritadeildinni eru
skráð og nánast innan seilingar öll:
enginn einn maður hefur lesið nema
brot af þessum gögnum til neinnar
hlítar: það er því vissulega hægt
að uppgötva staðreyndir þar innan-
veggja en öllu minni líkur á að
maður finni þar nokkuð sem þá
merkingu hafi fyrir annan en hann
sjálfan.
Menn eru mismunandi veiðnir og
svipað gildir um lag manna við að
nota skrár handritadeildar. Ég var
svo heppinn að Grímur Helgason,
forstöðumaður handritadeildarinn-
ar, sýndi mér gögn þau sem frá
Gísla Guðmundssyni voru komin:
mitt hlutverk hefur orðið að finna
þeim aðgengilegra snið en á þeim
var. Óumbeðinn.
Til eru gömul sögn um mann sem
týndist í helli einum, segir sagan
að maður þessi hafi síðar komið
fram í öðrum landsfjórðungi. Gögn
þau sem Gísla varða, hann sjálfur
í vissum skilningi, hafa komið fram
á handritadeild Landsbókasafns.
Og hafði þá allt of lengi verið á
reiki — hver veit hvar?
Ekki á handritadeild Landsbóka-
safns.
Með þökk fyrir birtinguna,
Þorsteinn Antonsson
Samþykkur ofanrituðu
Ogmundur Helgason
STJÖRNUBÍÓ frumsýnir banda-
rísku kvikmyndina „Járnörninn"
í dag. Myndin var gerð í fyrra.
Leikstjóri er Sidney J. Furie, en
með aðalhlutverkin fara Louis
Gossett jr. og Jason Gedrick.
Um efni myndarinnar segir í
fréttatilkynningu frá Stjómubíói að
faðir Doug Masters, sem Gedrick
leikur, hafi verið skotinn niður og
tekinn í gíslingu í Mið-Austurlönd-
um. Ríkisstjórnin getur ekkert
aðhafst og tíminn er á þrotum.
Hann leitar því til Chappy Sinclair,
flugliðsforingja á eftirlaunum, sem
leikinn er af Gossett, og saman
taka þeir lögin í sínar hendur og
gera loftárás aldarinnar. Framleið-
endur myndarinnar leggja áherslu
á að flugatriði myndarinnar séu
raunveruleg, tekinn í F-16 vélum
bandaríska flughersins. Fjöldi
kunnra hljómsveita flytur tónlistina
í myndinni, þ. á m. Queen, Tina
Turner, Twisted Sisters, Katrina
and the Waves o.fl.